Έρχεται κι άλλο μνημόνιο - Αυτή τη φορά Εθνικό!

• Γράφει η Σοφία Βούλτεψη

Οι πυκνές και στενές επαφές στις οποίες εδώ και πολλά χρόνια (από τον καιρό που ήταν υπουργός των Εξωτερικών) επιμένει ο κ. Γ. Παπανδρέου και τις οποίες επανέφερε αμέσως μόλις ανέλαβε τα πρωθυπουργικά του καθήκοντα, θα μπορούσαν να θεωρηθούν μέρος του κατά Ολμπράιτ και εκλιπόντος Χόλμπρουκ γενικότερου «οράματός» του για την ελληνική εξωτερική, αν στο μεταξύ στην Ελλάδα δεν συνέβαινε η γνωστή οικονομική καταστροφή.

Η παρούσα οικονομική κατάσταση, όμως, και η σώνει και καλά υπαγωγή της χώρας στο Μνημόνιο – κάτι που μπορούσε και έπρεπε να αποφευχθεί και για το οποίο άλλωστε ψηφίστηκε η παρούσα κυβέρνηση – δείχνει ότι έρχεται Μνημόνιο 2, αυτή τη φορά εθνικό.

Η χώρα βρίσκεται σε οικονομική ασφυξία, ουδείς σοβαρός οικονομολόγος πιστεύει ότι θα βγούμε από την περιπέτεια χωρίς πτώχευση, ο κόσμος (έρευνα Kappa Research για το «Βήμα της Κυριακής») φοβάται ότι η παρούσα κατάσταση θα οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη κοινωνική έκρηξη μέσα στο 2011, οι πολιτικοί δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν στον δρόμο.

Το εκρηκτικό αυτό μίγμα μπορεί να καταλαγιάσει μόνο αν στην χώρα μπει πακτωλός χρημάτων. Ή αν η κυβέρνηση υποσχεθεί ή αφήσει να εννοηθεί ότι θα έλθει αυτός ο πακτωλός χρημάτων, κερδίζοντας μ’ αυτόν τον τρόπο χρόνο και εξασφαλίζοντας την ανοχή και την υπομονή του λαού.

Φυσικά, αυτή η προοπτική πρέπει και να προβληθεί. Από το πρωθυπουργικό ταξίδι στο Ερζερούμ δεν προέκυψε τίποτε το καινούργιο. Δεν έγινε καμιά πρόοδος. Οι Τούρκοι επέμειναν στην ακαμψία τους και η Ελλάδα πανηγυρίζει, διότι τόλμησε να ψελλίσει κάτι περί των αδιαμφισβήτητων εθνικών της δικαίων. Αυτό είναι και το τελευταίο στάδιο του ραγιαδισμού.

Το γεγονός, όμως, ότι τόσο γρήγορα έγιναν όλα – η υπαγωγή στο Μνημόνιο 1, οι συζητήσεις περί «εταιρικών σχέσεων» και συνεκμετάλλευσης και οι επαναλαμβανόμενες επαφές με τον επίδοξο εταίρο – μαρτυρούν ότι και το Μνημόνιο 2 βρίσκεται στα σκαριά.

Είναι δε πιθανόν το Μνημόνιο 2 να ήταν εξαρχής ο τελικός προορισμός. Αλλά για να φθάσουμε εκεί έπρεπε να περάσουμε από το Μνημόνιο 1. Έτσι γίνεται: Πρώτα η οικονομική υποδούλωση και μετά η εθνική.

Οι κ.κ. Παπανδρέου και Ερντογάν έχουν εσωτερικά προβλήματα. Ο πρώτος βρίσκεται στη δίνη μιας απίστευτης οικονομικής τραγωδίας και ο δεύτερος αντιμετωπίζει συνεχώς την αμφισβήτηση και τα συνωμοτικά σχέδια του στρατιωτικού κατεστημένου, που μέσω της επίκλησης του κεμαλικού κοσμικού κράτους διατηρεί τα προνόμιά του και τις επιχειρήσεις του.

Και οι δύο επομένως χρειάζονται μια σανίδα σωτηρίας. Τους αρκεί μία, θα πιαστούν τα δύο καρντάσια, ο ένας από την μια πλευρά και ο άλλος από την άλλη. Και αυτή η σανίδα θα πλέει στο μέσον του Αιγαίου.

Μέχρι στιγμής δεν μας έχουν πει αν ισχύουν οι πάγιες θέσεις της Ελλάδας για το Αιγαίο και τους φυσικούς του πόρους. Ούτε έγινε κάποια τέτοια επαναβεβαίωση στο Ερζερούμ.

Η χώρα μας έχει επικυρώσει την σύμβαση της Γενεύης (1958) από το 1972, που υποστηρίζει το αδιαίρετο μεταξύ ηπειρωτικών και νησιωτικών περιοχών (ότι δηλαδή τα νησιά έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα και δεν αποτελούν προέκταση της τουρκικής ακτής. Γι’ αυτό και πάντοτε η χώρα μας αρνείτο συνεκμετάλλευση των περιοχών του Αιγαίου που αμφισβητούν οι Τούρκοι.

Η Τουρκία ούτε δέχεται, ούτε έχει υπογράψει την Σύμβαση της Γενεύης. Υποστηρίζει ότι τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου δεν έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα, επειδή κατά την άποψή τους αποτελούν συνέχεια της βραχώδους μικρασιατικής ακτής. Υποστηρίζει ότι το Αιγαίο είναι ημίκλειστη θάλασσα και όχι πέλαγος. Και επί χρόνια αρνείτο (σήμερα αφήνει το θέμα στην ασάφεια) την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, που απαιτεί συνυποσχετικό. Και πάντοτε επέμενε για συνεκμετάλλευση των πόρων των «αμφισβητούμενων» περιοχών.

Τον τελευταίο καιρό το θέμα έχει επανειλημμένα τεθεί από την Άγκυρα. Τον Απρίλιο του 2007, ο τέως αρχηγός των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων Μπουγιούκανιτ επισκεπτόμενος την Θεσσαλονίκη για την κλειστή σύνοδο των αρχηγών ΓΕΕΘΑ, αφού είπε πως τα τουρκικά αεροσκάφη δεν παραβιάζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο και αφού αξίωσε από τους ομολόγους του των βαλκανικών χωρών να μην περιληφθεί το Αιγαίο στην περιοχή την οποία θα αφορούν και θα ενδιαφέρουν οι αποφάσεις του οργάνου που θεσμοθέτησαν κατά την συνάντησή τους (λόγω των «ιδιαιτεροτήτων» και επειδή υπάρχουν θέματα που «δεν έχουν λυθεί», όπως είπε), ζήτησε ΣΥΝΑΠΟΦΑΣΕΙΣ και ΣΥΝΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ στο Αιγαίο.

Τον Ιούλιο του 2010 δημοσιοποιήθηκε η ζοφερή έκθεση του Ινστιτούτου Στράτφορ για την Ελλάδα, όπου, υπό τον τίτλο «Η γεωπολιτική της Ελλάδας - μια θάλασσα στην καρδιά της», υποστηριζόταν το σενάριο που τώρα μοιάζει να επιβεβαιώνεται: Χρεοκοπία, έξοδος από την ευρωζώνη, αποσταθεροποίηση, ακόμη και απώλεια του Αιγαίου.

Οι αναλυτές του Στράτφορ έλεγαν μάλιστα ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αποφύγει το εφιαλτικό σενάριο αν δεν βρει σύντομα έναν εξωτερικό προστάτη. (Αν τώρα ο πρωθυπουργός κατάλαβε ότι αυτός ο προστάτης είναι η Τουρκία, την ώρα που η Κύπρος συμμαχεί με το Ισραήλ, τι να πούμε).

Έλεγαν επίσης ότι η Ελλάδα πρέπει να ξαναβρεί τον τρόπο να γίνει χρήσιμη σε μία ή περισσότερες μεγάλες δυνάμεις, πράγμα απίθανο αν δεν υπάρξει κάποια μεγάλη σύγκρουση στα Βαλκάνια. Ή… Ή να επιδιώξει μια διαρκή ειρήνη με την Τουρκία και να μάθει να ζει εντός των γεωπολιτικών της δυνατοτήτων.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ (για την οποία ο κ. Παπανδρέου έλειψε από την χώρα επί δύο εβδομάδες!), ο Τούρκος Πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ, αφού κέρασε λουκούμια τον Έλληνα πρωθυπουργό, πρόσφερε και το κερασάκι στην τούρτα – ή καλύτερα την… λουκουμόσκονη:

«Με την Ελλάδα έχουμε κοινά δικαιώματα στο Αιγαίο», είπε. Ξεκαθάρισε ότι η χώρα του είναι αποφασισμένη να επιλύσει «όλα τα εκκρεμή ζητήματα στο Αιγαίο, σεβόμενη τα κοινά δικαιώματα και τα νόμιμα συμφέροντα των δύο χωρών με βάση το Διεθνές Δίκαιο».

Ήταν σαφές ότι αναφερόταν στην Συμφωνία της Μαδρίτης (Ιούλιος 1997), με την οποία αναγνωρίστηκαν «ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο. Δυο χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1999, με την Συμφωνία του Ελσίνκι, αναγνωρίστηκε η ύπαρξη «συνοριακών διαφορών» ανάμεσα στις δύο χώρες, που παραπέμπονται κατ’ αρχήν σε διμερή διάλογο και μετά στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Αντί άλλης απαντήσεως, η Αθήνα ανακοίνωσε την συγκρότηση μιας Επιτροπής που θα επεξεργαστεί το «νέο πολιτικό δόγμα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής» και τέθηκε επικεφαλής πρωτοβουλίας για την σύγκληση συνόδου ΕΕ – Τουρκίας με σκοπό την προώθηση της ενταξιακής πορείας της γείτονος.

Τον περασμένο Οκτώβριο, μετά την επιστροφή του στην Άγκυρα από την Αθήνα, όπου έλαβε μέρος στη Διάσκεψη της Μεσογείου για το Κλίμα, ο κ. Ερντογάν – όπως σκόπιμα αφέθηκε να διαρρεύσει – συγκάλεσε υπουργικό συμβούλιο και ενημέρωσε τα μέλη της κυβέρνησής του για τις συζητήσεις του με τον κ. Παπανδρέου. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης δημοσίευσαν πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες συζητήθηκε το ενδεχόμενο επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων (όχι βέβαια χωρίς επίλυση των «άλλων θεμάτων»).

Την ίδια ώρα, ο Τούρκος υπουργός των Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, με δηλώσεις του από την Σαγκάη, είπε ότι στην περιοχή του Αιγαίου πρέπει να δημιουργηθεί μια «νέα αντίληψη»., διότι υπάρχει εκεί μια «δύσκολη γεωγραφία». Είπε επί λέξει:

«Είμαστε ικανοποιημένοι επειδή βλέπουμε ότι η αντίληψη αυτή έχει αρχίσει σιγά σιγά να ισχύει. Φυσικά είναι δύσκολο. Πρέπει να δεχθούμε ότι το Αιγαίο είναι μία δύσκολη γεωγραφία. Ο διασκορπισμός των νησιών και το γεγονός ότι πολλά ζητήματα είναι αλληλένδετα, καθιστούν το θέμα περίπλοκο. Εάν αντιμετωπίσουμε το θέμα με υπομονή, αμοιβαία κατανόηση και ειρηνικό όραμα, μπορούμε να οδηγηθούμε σε μία λύση που θα διασφαλίζει το μέγιστο συμφέρον για τις δύο γειτονικές χώρες, τους δύο γειτονικούς λαούς».

Τον περασμένο Νοέμβριο, ο Τούρκος υπουργός Επικρατείας και αρμόδιος για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις Έγκεμεν Μπαγίς, είπε ότι «θα στήσουμε εξέδρες στη θάλασσα του Αιγαίου που θα μας λύσουν τα προβλήματα».

Ελληνική απάντηση επ’ αυτού δεν υπήρξε, αν και συνεκμετάλλευση χωρίς προηγούμενο καθορισμό των χωρικών υδάτων, της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) δεν είναι δυνατόν να συμφωνηθεί. Θα κινδυνεύσουν εθνικά και οικονομικά δικαιώματα της χώρας μας.

Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, στην δεξίωση που παρέθεσε ο Έλληνας μόνιμος αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, ο κ. Νταβούτογλου είπε πως Ελλάδα και Τουρκία κάνουν ήδη μπίζνες στο Αιγαίο.

Το περασμένο Σάββατο, απάντησε στις «επικρίσεις» του τουρκικού Τύπου σχετικά με όσα είπε ο κ. Παπανδρέου στο Ερζερούμ: «Δεν μπορεί κανείς να επιβάλει μία θέση στην άλλη πλευρά, και κυρίως στην Τουρκία. Είναι αμοιβαίως γνωστές οι θέσεις μας.

Μέσα σε λίγο περισσότερο από έναν χρόνο, Παπανδρέου και Ερντογάν έχουν συναντηθεί τουλάχιστον τέσσερις φορές (εξαιρουμένων των συναντήσεων με αφορμή τις διεθνείς τους υποχρεώσεις): Ο κ. Παπανδρέου επισκέφθηκε την Τουρκία αμέσως μετά την εκλογή του τον Οκτώβριο του 2009, ο κ. Ερντογάν επισκέφθηκε την Αθήνα με όλο σχεδόν το υπουργικό του Συμβούλιο τον Μάιο του 2010, τον περασμένο Οκτώβριο ο κ. Ερντογάν ήλθε στην Αθήνα για την Διάσκεψη για το Κλίμα και την περασμένη εβδομάδα ο κ. Παπανδρέου πήγε στο Ερζερούμ για την Σύνοδο των πρέσβεων.

Είναι προφανές ότι… έρχεται Μνημόνιο 2!

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση