Η 13η ώρα σήμανε για την Ελλάδα

• "...Οι αναλυτές στο City του Λονδίνου εκτιμούν ότι η Αθήνα θα χρειαστεί 70 δισεκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια φέτος, 60 δισ. του χρόνου και 56 δισ. το 2012. Με αυτό το δεδομένο, στα γραφεία των «hedge fund» δεν διερωτώνται πλέον αν η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει, αλλά πότε θα το κάνει..."
• "...προκειμένου να ξεπεράσουμε το καθεστώς αβεβαιότητας, οι Ευρωπαίοι πρέπει επιτέλους να αποκτήσουν αίσθηση του πόσο ρεαλιστικοί είναι πραγματικά οι στόχοι που θέτουν και πόση πίεση μπορούν να αντέξουν οι Ελληνες πριν εκραγούν..."

Του Kevin Featherstone*
Την εβδομάδα που πέρασε, σήμανε για την Ελλάδα η 13η ώρα, η ενδεκάτη έχει προ πολλού περάσει. Είναι η ώρα της αβεβαιότητας και της ομολογίας της αποτυχίας. Λίγα γνωρίζουμε για το τι πρόκειται να επακολουθήσει τα επόμενα χρόνια. Δεν γνωρίζουμε καν αν η Ελλάδα θα αναγκαστεί να κηρύξει στάση πληρωμών και να βγει από την Ευρωζώνη. Οι διεθνείς αγορές έχουν -φαίνεται- πειστεί ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί, είτε εντός των επόμενων μηνών, είτε, το πολύ, μέχρι του χρόνου. Οι αναλυτές στο City του Λονδίνου εκτιμούν ότι η Αθήνα θα χρειαστεί 70 δισεκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια φέτος, 60 δισ. του χρόνου και 56 δισ. το 2012. Με αυτό το δεδομένο, στα γραφεία των «hedge fund» δεν διερωτώνται πλέον αν η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει, αλλά πότε θα το κάνει.
Υπό μία έννοια μάλιστα, η Ελλάδα έχει ήδη χρεοκοπήσει. Μετά την υποβάθμιση των ομολόγων της στην κατηγορία των «σκουπιδιών», η χώρα έχει επί της ουσίας αποκλειστεί από τις αγορές. Το επταετές ομόλογο των πέντε δισεκατομμυρίων που εξέδωσε πριν από λίγες μόλις εβδομάδες, ήδη έχει προκαλέσει ζημιές 22% στους αγοραστές του. Επομένως, όλοι μιλάνε πια για το διαβόητο «κούρεμα», με το οποίο οι ζημιές ίσως να περιοριστούν.
Η κρίση ρίζωσε στην Αθήνα, αλλά θέριεψε λόγω της συμπεριφοράς του Βερολίνου. Η συμπεριφορά της καγκελαρίου Μέρκελ υπήρξε ακατανόητη. Φαίνεται ότι σκοπός της ήταν να πείσει τις αγορές ότι η Ελλάδα είναι «αποτυχημένο κράτος», το οποίο πρέπει να διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη και να ξαναχτιστεί από την αρχή - και μάλιστα εν μια νυκτί, εάν αυτό είναι δυνατόν. Ωστόσο, ποτέ δεν ξεκαθάρισε μέχρι ποιου σημείου είναι διατεθειμένη να πιέσει τους Ελληνες. Μολονότι αποδέχθηκε τελικά να δώσει χείρα βοηθείας, η κυβέρνησή της φαίνεται να αγνόησε τις αντοχές των Ελλήνων - το όριο δηλαδή μετά το οποίο θα σημειωθεί κοινωνική έκρηξη. Περιττό να αναφερθεί ότι δεν είναι προς το συμφέρον κανενός να ξεπεραστεί αυτό το όριο. Οι παλινωδίες της Γερμανίας φαίνεται να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι θα προτιμούσε στο εξής μία πολύ μικρότερη Ευρωζώνη. Δεν αποκλείεται μάλιστα να αναλογίζεται και το ενδεχόμενο να αποχωρήσει από το κοινό νόμισμα. Με άλλα λόγια, ουδέποτε, τα τελευταία εξήντα χρόνια, δεν ήταν πιο ασαφής και πιο στενόμυαλος ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Γερμανίας.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, το δάνειο που της παρασχέθηκε αντιμετωπίζει επί του παρόντος το θέμα του αποκλεισμού της από τις αγορές, αλλά δεν λύνει το γενικότερο πρόβλημα. Η χώρα εισέρχεται σε περίοδο βαθιάς ύφεσης και οικονομικής δυσχέρειας. Το γεγονός αποδεικνύει πόσο καταιγιστικές μπορεί να είναι οι εξελίξεις στην οικονομία. Μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο, οι αναλυτές της Wall Street υποστήριζαν ότι τα «θεμέλια» της ελληνικής οικονομίας είναι στιβαρά και οι προοπτικές ανάπτυξης ευοίωνες, σε σχέση με τα άλλα κράτη της Ευρωζώνης.
Στο εσωτερικό μέτωπο, η κρίση θα έχει επιπτώσεις και στο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Πολλοί στρέφουν τα πυρά τους εναντίον των υπουργών που διαχειρίστηκαν την ελληνική οικονομία. Πρόκειται φυσικά για αναμενόμενη ψυχολογική αντίδραση όσων θέλουν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους. Οπως έγινε σαφές και από τη συζήτηση της περασμένης Δευτέρας στους «Νέους Φακέλους» της τηλεόρασης του ΣΚΑΪ, με τους κ. Μάνο, Παπαντωνίου και Αλογοσκούφη, ο εκάστοτε υπουργός Οικονομίας στην Ελλάδα οδηγεί ένα όχημα με χαλασμένα όλα του τα βασικά συστήματα, διαβρωμένο από τη μικροδιαφθορά, τις ανελαστικές εργασιακές πρακτικές, τις πελατειακές νοοτροπίες και την πολιτική του ρουσφετιού.
Είναι πλέον καιρός για νέες ιδέες. Μία από αυτές θα ήταν η δημιουργία ενός ανεξάρτητου οργανισμού, όπως το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Μελετών (Institute for Fiscal Studies) στο Λονδίνο, το οποίο θα ελέγχει και θα αξιολογεί τους προϋπολογισμούς και τον σχεδιασμό της εκάστοτε κυβέρνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Institute for Fiscal Studies άσκησε την περασμένη εβδομάδα δριμεία κριτική και στα τρία μεγάλα κόμματα της Βρετανίας, διότι αποφεύγουν να ξεκαθαρίσουν προεκλογικά ποιες και πόσες περικοπές θα κάνουν στον προϋπολογισμό τα επόμενα χρόνια. Ενα άλλο σωστό μέτρο θα ήταν η ίδρυση πραγματικά ανεξάρτητης Ελεγκτικής Επιτροπής του Προϋπολογισμού, η οποία θα μελετά αν ο Ελληνας φορολογούμενος παίρνει πίσω σε παροχές όσα δίνει για φόρους και η οποία θα υποδεικνύει τομείς όπου γίνεται σπατάλη πόρων.
Αυτό που πραγματικά συμφέρει την Ευρωζώνη είναι να δώσει τα μέσα και τον χρόνο στην ελληνική κυβέρνηση για να αναλάβει δράση προς την κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων. Η πρόκληση πολιτικής και κοινωνικής κρίσης στην Αθήνα μέσω εξουθενωτικών μέτρων δεν συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση. Παρά τη διαφαινόμενη συμφωνία για την παροχή δανείου, ο κίνδυνος είναι ότι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα αποδειχθούν τόσο αναποτελεσματικά τους επόμενους μήνες, όσο αποδείχθηκαν και τους προηγούμενους. Με άλλα λόγια, προκειμένου να ξεπεράσουμε το καθεστώς αβεβαιότητας, οι Ευρωπαίοι πρέπει επιτέλους να αποκτήσουν αίσθηση του πόσο ρεαλιστικοί είναι πραγματικά οι στόχοι που θέτουν και πόση πίεση μπορούν να αντέξουν οι Ελληνες πριν εκραγούν.

* Ο Kevin Featherstone είναι καθηγητής στο London School of Economics, όπου διευθύνει το Ελληνικό Παρατηρητήριο.
Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση