Τουρκία: Το "βαθύ κράτος" απλά προειδοποίησε τον Ερντογάν
Οι όροι τέθηκαν, η μονομαχία ξεκίνησε
Αν υπάρχει ένα σημείο προς το οποίο συγκλίνουν οι πολλές και συχνά αντιφατικές εκτιμήσεις για τη σημασία της ετυμηγορίας του Συνταγματικού Δικαστηρίου (να θέσει ουσιαστικά υπό επιτήρηση τον Ταγίπ Ερντογάν και το κόμμα του) αυτό είναι ότι η Τουρκία βρίσκεται πλέον στην αφετηρία ενός δρόμου θεσμικών μεταρρυθμίσεων και ανακατατάξεων.
Ως πρώτη προτεραιότητα προβάλλει η συνταγματική μεταρρύθμιση, μετά μάλιστα και την υπόδειξη του προέδρου του Συνταγματικού Δικαστηρίου, Χασίμ Κιλίτς, που κάλεσε τα πολιτικά κόμματα να την επισπεύσουν αλλά με ομοφωνία.
Η δήλωση, εκτός από το να επιβεβαιώνει τον παρεμβατικό ρόλο της δικαστικής εξουσίας, δίνει και το πλαίσιο μέσα στο οποίο οφείλει να κινηθεί το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) προκειμένου να υπάρξει νέο σύνταγμα στη χώρα.
Πριν από την εκδήλωση του δικαστικού πραξικοπήματος ο Ερντογάν χάρασε τη μεταρρυθμιστική του πορεία με πυξίδα την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία, κάτι που δεν μπορεί να συνεχίσει να κάνει.
Η υπόδειξη του Συνταγματικού Δικαστηρίου είναι να εξευρωπαϊστεί το τουρκικό σύνταγμα, αλλά με τη συμμετοχή και τη συναίνεση όλων των πολιτικών κομμάτων, δηλαδή της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος του Ντενίζ Μπαϊκάλ.
Η κρίση ελλοχεύει
Ο τελευταίος, μάλιστα, θριαμβολόγησε ότι το δικαστήριο «δεν τερμάτισε την κρίση, αλλά τη διαπίστωσε». Μια δήλωση, φυσικά, που του δίνει κάθε δικαίωμα να παζαρέψει σκληρά στο παιχνίδι της συνταγματικής μεταρρύθμισης.
Αν, λοιπόν, η κρίση ελλοχεύει, τότε αποδυναμώνονται αιτήματα όπως του φιλοκουρδικού Κόμματος DTP να απαλλαχθεί κι αυτό σαν το ΑΚΡ από την απειλή κλεισίματός του (περιμένει τη σειρά του στο Συνταγματικό Δικαστήριο), και οι προοπτικές ανατροπών στο νέο σύνταγμα αποδυναμώνονται αντίστοιχα.
Με χαραγμένες ξεκάθαρα τις κόκκινες γραμμές που δεν πρέπει να υπερβεί ο τούρκος πρωθυπουργός, το βέβαιο είναι ότι η Τουρκία θα ξεκινήσει τώρα τον μαραθώνιο μιας έστω περιορισμένης συνταγματικής μεταρρύθμισης.
Ακόμη κι αυτό, όμως, αποτελεί πρόοδο, αρκεί να θυμηθεί κανείς ότι η «απαλλαγή» του ΑΚΡ έγινε δυνατή μόνο χάρη στην παλαιότερη περιορισμένη συνταγματική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Ετσεβίτ το 2001 -τότε που προστέθηκε η τροπολογία περί ενισχυμένης πλειοψηφίας επτά ψήφων και περί χρηματικής ποινής. Γεγονός που έκανε την εφημερίδα «Ραντικάλ» να γράψει ότι «ο πραγματικός σωτήρας του Ερντογάν είναι ο Ετσεβίτ».
Στο μεταξύ, ο τουρκικός τύπος βρίθει σεναρίων για την επόμενη μέρα. Εκτός από τη συνταγματική μεταρρύθμιση, ακούγεται το ενδεχόμενο ανασχηματισμού στην κυβέρνηση ή πρόωρων εκλογών.
Ο ανασχηματισμός που θα φέρει νέα πρόσωπα «σε μερικά υπουργεία» έχει τον προφανή στόχο να αμβλύνει τις εσωκομματικές αντιδράσεις, μια και οι σκληροί ισλαμιστές -που ξεχείλισαν το ποτήρι με την υπόθεση της μαντίλας στα πανεπιστήμια, του «μοναδικού λάθους του Ερντογάν μέχρι σήμερα»- εξακολουθούν να υπάρχουν και να επιδιώκουν τη ρήξη με το κοσμικό κατεστημένο.
Η προοπτική των εκλογών όμως μάλλον ξεθωριάζει, μια και σε οκτώ μήνες (Μάρτιο του 2009) υπάρχουν οι δημοτικές εκλογές, που φυσικά θα εξελιχθούν σε λαϊκό δημοψήφισμα για το κόμμα του Ερντογάν.
Η σημαντικότερη εξέλιξη, όμως, αφορά τις ανακατατάξεις στις σφαίρες επιρροής που ορίζουν τον τρόπο λειτουργίας της τουρκικής πολιτικής σκηνής. Εδώ, αξίζει μια ανάγνωση των διευκρινίσεων τούρκου ακαδημαϊκού, Φεράτ Κεντέλ του Πανεπιστημίου Μπιλτζί:
Πολλά σενάρια
«Στο τουρκικό πολιτικό λεξιλόγιο υπάρχει διάκριση ανάμεσα στην κυβέρνηση και τη διακυβέρνηση. Οσα κόμματα προέρχονται από τη σφαίρα του Εθνικού Οράματος (Μιλί Γκορούς-φανατικό φιλοϊσλαμικό δόγμα) ποτέ δεν θα ασκήσουν διακυβέρνηση έστω κι αν σχηματίσουν κυβέρνηση. Το ΑΚΡ αντιτάχθηκε σ' αυτή την πραγματικότητα κατά την πρώτη θητεία του και προσπάθησε να την αντιστρέψει οριστικά με τη δεύτερη. Η ετυμηγορία του Συνταγματικού Δικαστηρίου θύμισε στο ΑΚΡ ότι δεν βρίσκεται στην κυβέρνηση επειδή το ψήφισε ο λαός, αλλά επειδή του το επέτρεψε το κράτος».
Είναι το ίδιο κράτος που τώρα του επιτρέπει να συνεχίσει υπό επιτήρηση. Η έκταση της συνταγματικής μεταρρύθμισης και η υπόθεση «Εργκένεκον» είναι τα πρώτα τεστ που καλείται να δώσει ο Ερντογάν ενώπιον των δικαστών του.
Τον περιμένουν στη γωνία
Το δικαστικό πραξικόπημα στην Τουρκία αποδείχθηκε βελούδινο, καθώς με μια σολομώντεια ετυμηγορία, υποχρέωσε σε προσωρινή αδράνεια το κυβερνών ισλαμικό κόμμα, αποφεύγοντας την καρατόμησή του.
 |
Ως πρώτη προτεραιότητα προβάλλει η συνταγματική μεταρρύθμιση, μετά μάλιστα και την υπόδειξη του προέδρου του Συνταγματικού Δικαστηρίου, Χασίμ Κιλίτς, που κάλεσε τα πολιτικά κόμματα να την επισπεύσουν αλλά με ομοφωνία.
Η δήλωση, εκτός από το να επιβεβαιώνει τον παρεμβατικό ρόλο της δικαστικής εξουσίας, δίνει και το πλαίσιο μέσα στο οποίο οφείλει να κινηθεί το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) προκειμένου να υπάρξει νέο σύνταγμα στη χώρα.
Πριν από την εκδήλωση του δικαστικού πραξικοπήματος ο Ερντογάν χάρασε τη μεταρρυθμιστική του πορεία με πυξίδα την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία, κάτι που δεν μπορεί να συνεχίσει να κάνει.
Η υπόδειξη του Συνταγματικού Δικαστηρίου είναι να εξευρωπαϊστεί το τουρκικό σύνταγμα, αλλά με τη συμμετοχή και τη συναίνεση όλων των πολιτικών κομμάτων, δηλαδή της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος του Ντενίζ Μπαϊκάλ.
Η κρίση ελλοχεύει
 |
Αν, λοιπόν, η κρίση ελλοχεύει, τότε αποδυναμώνονται αιτήματα όπως του φιλοκουρδικού Κόμματος DTP να απαλλαχθεί κι αυτό σαν το ΑΚΡ από την απειλή κλεισίματός του (περιμένει τη σειρά του στο Συνταγματικό Δικαστήριο), και οι προοπτικές ανατροπών στο νέο σύνταγμα αποδυναμώνονται αντίστοιχα.
Με χαραγμένες ξεκάθαρα τις κόκκινες γραμμές που δεν πρέπει να υπερβεί ο τούρκος πρωθυπουργός, το βέβαιο είναι ότι η Τουρκία θα ξεκινήσει τώρα τον μαραθώνιο μιας έστω περιορισμένης συνταγματικής μεταρρύθμισης.
Ακόμη κι αυτό, όμως, αποτελεί πρόοδο, αρκεί να θυμηθεί κανείς ότι η «απαλλαγή» του ΑΚΡ έγινε δυνατή μόνο χάρη στην παλαιότερη περιορισμένη συνταγματική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Ετσεβίτ το 2001 -τότε που προστέθηκε η τροπολογία περί ενισχυμένης πλειοψηφίας επτά ψήφων και περί χρηματικής ποινής. Γεγονός που έκανε την εφημερίδα «Ραντικάλ» να γράψει ότι «ο πραγματικός σωτήρας του Ερντογάν είναι ο Ετσεβίτ».
Στο μεταξύ, ο τουρκικός τύπος βρίθει σεναρίων για την επόμενη μέρα. Εκτός από τη συνταγματική μεταρρύθμιση, ακούγεται το ενδεχόμενο ανασχηματισμού στην κυβέρνηση ή πρόωρων εκλογών.
Ο ανασχηματισμός που θα φέρει νέα πρόσωπα «σε μερικά υπουργεία» έχει τον προφανή στόχο να αμβλύνει τις εσωκομματικές αντιδράσεις, μια και οι σκληροί ισλαμιστές -που ξεχείλισαν το ποτήρι με την υπόθεση της μαντίλας στα πανεπιστήμια, του «μοναδικού λάθους του Ερντογάν μέχρι σήμερα»- εξακολουθούν να υπάρχουν και να επιδιώκουν τη ρήξη με το κοσμικό κατεστημένο.
Η προοπτική των εκλογών όμως μάλλον ξεθωριάζει, μια και σε οκτώ μήνες (Μάρτιο του 2009) υπάρχουν οι δημοτικές εκλογές, που φυσικά θα εξελιχθούν σε λαϊκό δημοψήφισμα για το κόμμα του Ερντογάν.
Η σημαντικότερη εξέλιξη, όμως, αφορά τις ανακατατάξεις στις σφαίρες επιρροής που ορίζουν τον τρόπο λειτουργίας της τουρκικής πολιτικής σκηνής. Εδώ, αξίζει μια ανάγνωση των διευκρινίσεων τούρκου ακαδημαϊκού, Φεράτ Κεντέλ του Πανεπιστημίου Μπιλτζί:
Πολλά σενάρια
«Στο τουρκικό πολιτικό λεξιλόγιο υπάρχει διάκριση ανάμεσα στην κυβέρνηση και τη διακυβέρνηση. Οσα κόμματα προέρχονται από τη σφαίρα του Εθνικού Οράματος (Μιλί Γκορούς-φανατικό φιλοϊσλαμικό δόγμα) ποτέ δεν θα ασκήσουν διακυβέρνηση έστω κι αν σχηματίσουν κυβέρνηση. Το ΑΚΡ αντιτάχθηκε σ' αυτή την πραγματικότητα κατά την πρώτη θητεία του και προσπάθησε να την αντιστρέψει οριστικά με τη δεύτερη. Η ετυμηγορία του Συνταγματικού Δικαστηρίου θύμισε στο ΑΚΡ ότι δεν βρίσκεται στην κυβέρνηση επειδή το ψήφισε ο λαός, αλλά επειδή του το επέτρεψε το κράτος».
Είναι το ίδιο κράτος που τώρα του επιτρέπει να συνεχίσει υπό επιτήρηση. Η έκταση της συνταγματικής μεταρρύθμισης και η υπόθεση «Εργκένεκον» είναι τα πρώτα τεστ που καλείται να δώσει ο Ερντογάν ενώπιον των δικαστών του.
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...