Ο τυχοδιωκτισμός θα γίνει το ανώτερο στάδιο του ισλαμοεθνικισμού;

Για ένα ακόμα Σαββατοκύριακο οι ειδήσεις που έρχονται από την Τουρκία εγείρουν μεγάλα ερωτηματικά για το τι ακριβώς συμβαίνει στη γείτονα και κυρίως για το τι όσα συμβαίνουν προοιωνίζονται για το άμεσο μέλλον.

Η κίνηση των 103 αποστράτων ναυάρχων του τουρκικού πολεμικού ναυτικού να αποστείλουν επιστολή στην κυβέρνηση της Άγκυρας προειδοποιώντας την να μην συνεχίσει τις συζητήσεις περί κατάργησης της Συνθήκης του Μοντρέ - που υπεγράφη το 1936 και έδωσε στην Τουρκία τον έλεγχο των στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων και της επέστρεψε τη στρατικοποίησή τους - και τις προσπάθειες ισλαμοποίησης του στρατού το λιγότερο που αποδεικνύει είναι ότι πέντε χρόνια μετά την απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του Τούρκου Προέδρου και παρά τις έκτοτε μαζικές διώξεις αντιφρονούντων αξιωματικών και δημοσίων λειτουργών το καθεστώς Ερντογάν δυσκολεύεται να εξασφαλίσει τον πλήρη έλεγχο των εσωτερικών εξελίξεων.

Θα πρέπει βεβαίως να περιμένει κανείς τη συνέχεια που θα δοθεί για να καταλάβει αν πρόκειται για ένα ακόμα επεισόδιο της υπόγειας διαμάχης Ερντογάν με την ελίτ των κεμαλικών στρατιωτικών ή για μια υπόθεση με μεγαλύτερο βάθος.

Σε κάθε πάντως περίπτωση έχει τη σημασία του το γεγονός ότι η αποστολή της επιστολής των 103 έγινε μέσα στα άγρια χαράματα, ώρα δηλαδή που επιλέγεται συνήθως για την εκδήλωση πραξικοπημάτων, και ότι ως απειλή πραξικοπήματος διαβάστηκε και από τους κυβερνητικούς αξιωματούχους.

Η αλήθεια είναι ότι η αναφορά των συντακτών της επιστολής "στον κίνδυνο η Τουρκική Δημοκρατία να βρεθεί προ δύσκολων καταστάσεων, όπως συνέβη και στο παρελθόν" καθώς επίσης και η αποστροφή τους "καταδικάζουμε τις προσπάθειες απομάκρυνσης από τις σύγχρονες αρχές που έχει χαράξει ο Κεμάλ Ατατούρκ, και αντιστεκόμαστε με όλη την ύπαρξή μας» δεν θα μπορούσαν να διαβαστούν πολύ διαφορετικά. Ιδιαίτερα από ένα καθεστώς εξειδικευμένο στην κατασκευή των εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών που κάθε φορά επιλέγει ως φόβητρο για την συσπείρωση των οπαδών του.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο διευθυντής Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν μίλησε για επανεμφανισθέντες «παράγοντες της 5ης φάλαγγας» λέγοντας τους μάλιστα εμμέσως πλην σαφώς ότι είναι "τα πιόνια των ξένων δυνάμεων" που "δε θα μπορέσουν να σταματήσουν την πορεία της Τουρκίας που μεγαλώνει και ενισχύεται».

Όπως δεν είναι τυχαίο ότι η τουρκική αντιπολίτευση άφησε να εννοηθεί ότι πρόκειται για μια κίνηση που βοηθά τον Ερντογάν να αλλάξει την ατζέντα μεταθέτοντας το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης από την πορεία της οικονομίας σε ένα ζήτημα από τον χειρισμό του οποίου θα μπορούσε να αποκομίσει περισσότερα πολιτικά οφέλη.

Σίγουρα πάντως δυο γεγονότα έχουν την δική τους ιδιαίτερη σημασία.

Το πρώτο είναι ότι την επιστολή υπογράφουν αποκλειστικά και μόνον απόστρατοι ναύαρχοι και όχι στρατηγοί του στρατού ξηράς που κατά κανόνα και παράδοση θεωρούν εαυτούς τοποτηρητές της κεμαλικής παρακαταθήκης.

Το δεύτερο είναι ότι την επιστολή συνυπογράφει ο Τζεμ Γκιούρντενιζ, ο εμπνευστή της "Γαλάζιας Πατρίδας'.

Όπως τη δική του σημασία έχει και το γεγονός ότι η επιστολή των 103 δημοσιοποιήθηκε σχεδόν μόλις ένα εικοσιτετράωρο πριν από την άφιξη στην Άγκυρα της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ προκειμένου να δοθεί συνέχεια στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου και να προετοιμασθεί το έδαφος ενόψει της επόμενης Συνόδου Κορυφής του προσεχούς Ιουνίου.

Ίσως μάλιστα την δική του ξεχωριστή σημασία να έχει και το γεγονός ότι την ίδια ημέρα θα βρίσκεται στην Τρίπολη ο Κυριάκος Μητσοτάκης προς αποκατάσταση των ελληνολιβυκών διπλωματικών σχέσεων και προφανώς προς βολιδοσκόπηση των διαθέσεων της μεταβατικής κυβέρνησης σχετικά με το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Είναι άγνωστο αυτή τη στιγμή αν και κατά πόσο η επιστολή των 103 θα επηρεάσει το κλίμα τόσο σε ό,τι αφορά στις ευρωτουρκικές όσο και σε ό,τι αφορά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Είναι όμως αξιοσημείωτο το ότι ο Ερντογάν φαίνεται να μην προσπαθεί να υποβαθμίσει το γεγονός. Έσπευσε να συγκαλέσει έκτακτο υπουργικό συμβούλιο υποχρεώνοντάς τους πάντες να περιμένουμε την πραγματοποίησή του και τα όσα θα πει σε αυτό για να αντιληφθούν αν πρόκειται να το διαχειριστεί ως μια ακόμη ευκαιρία επιβεβαίωσης της κυριαρχίας του και ίσως επίσπευσης των πολιτικών εξελίξεων με τρόπο που θα του επιτρέψει να τις ελέγξει ή εάν αντιθέτως βρίσκεται προ καταστάσεων που εφεξής θα είναι όλο και δυσκολότερο να αφήσουν αλώβητο το καθεστώς που έχει επιβάλει.

Το πιθανότερο, πάντως, είναι ότι όσοι έκαναν τους υπολογισμούς τους βασιζόμενοι στο σενάριο ότι, παρά την οικονομική κρίση, το καθεστώς Ερντογάν δεν διέτρεχε κίνδυνο αποσταθεροποίησης να πρέπει να ξανακάνουν τους λογαριασμούς τους λαμβάνοντας υπόψη το ενδεχόμενο να αποτελέσει ο τυχοδιωκτισμός το ανώτερο στάδιο του ισλαμοεθνικισμού.

Γιώργος Σεφερτζής
Liberal

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση