Στήνουν πολύμηνο πόλεμο νεύρων

Ηταν η δεύτερη αποτυχία της Τουρκίας, μέσα σε ένα εξάμηνο, να μας αιφνιδιάσει. Με την αναγγελία της τουρκικής NAVTEX την 21η Ιουλίου, απέπλευσε από τον ναύσταθμο του Ακσάζ, απέναντι από τη Ρόδο, ένας μεγάλος αριθμός τουρκικών πολεμικών πλοίων. Αμέσως μετά ακολούθησε η έξοδος και διασπορά του μεγαλύτερου τμήματος του ελληνικού στόλου στο Νότιο Αιγαίο. Η ετοιμότητα και η ταχύτητα της ελληνικής πλευράς έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποτροπή περαιτέρω κινήσεων εκ μέρους της Τουρκίας. Παράλληλα έδωσε τη δυνατότητα στη διπλωματία να δράσει.

Η τουρκική επιχείρηση είχε ορισμένα χαρακτηριστικά που δεν είχαμε ξαναδεί. Εως τώρα τα τουρκικά ερευνητικά σκάφη συνοδεύονταν κατά κανόνα από ένα πολεμικό. Στην προκειμένη περίπτωση το σεισμογραφικό «Ορούτς Ρέις» παρέμεινε στο λιμάνι της Αττάλειας, ενώ είχαμε την έξοδο πολύ μεγάλου αριθμού πολεμικών πλοίων. Ο τρόπος που κινήθηκαν στον χώρο όπου θα γινόταν η έρευνα δείχνει ότι πρόθεσή τους ήταν να πάρουν εκ των προτέρων αμυντικά μέτρα για το ερευνητικό σκάφος. Προφανώς έλαβαν σοβαρά υπ’ όψιν τις ελληνικές προειδοποιήσεις και ανησυχούσαν για την αντίδρασή μας.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περιοχή που καλύπτει η προσεκτικά χαραγμένη τουρκική NAVTEX. Καλύπτει μια έκταση 17.000 τ.χλμ. Βάσει της μέσης γραμμής, είναι η περιοχή που συνορεύουν η υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας με την κυπριακή ΑΟΖ και την τουρκική υφαλοκρηπίδα. Οπως φαίνεται και στον χάρτη, η τουρκική υφαλοκρηπίδα καλύπτει το 13,6% της περιοχής (σημείο α), η κυπριακή ΑΟΖ καλύπτει το 14,4% της περιοχής (σημεία β1 και β2) και η ελληνική υφαλοκρηπίδα το υπόλοιπο 72% (σημείο γ). Η Ελλάδα έχει δικαιώματα επί της συγκεκριμένης υφαλοκρηπίδας λόγω της συνδυασμένης επήρειας αφενός του Καστελλόριζου (ανατολικά) και αφετέρου της Ρόδου, της Κάσου, της Καρπάθου και
της Κρήτης (δυτικά).

Η Τουρκία επιλέγει να δράσει στη συγκεκριμένη περιοχή για πολλούς λόγους. Κατ’ αρχήν είναι το σημείο εκείνο που την ενοχλεί περισσότερο. Εκεί εφάπτονται ελληνική υφαλοκρηπίδα με κυπριακή ΑΟΖ. Επειδή είναι το πιο απομακρυσμένο σημείο από την Ελλάδα, η Τουρκία αισθάνεται ότι νομιμοποιείται περισσότερο στα μάτια της διεθνούς κοινότητας να αμφισβητεί τη συγκεκριμένη περιοχή. Επιπλέον, θεωρεί ότι έχει πλεονέκτημα σε περίπτωση πολεμικών επιχειρήσεων, επειδή η περιοχή βρίσκεται μακριά από τις ελληνικές στρατιωτικές βάσεις.

Μέσω της NAVTEX η Τουρκία στέλνει μήνυμα και προς την Αίγυπτο που διαπραγματεύεται με τη χώρα μας για τη θαλάσσια οριοθέτηση της περιοχής. Το νότιο όριο της NAVTEX ακολουθεί τη μέση γραμμή μεταξύ των τουρκικών και των αιγυπτιακών ακτών. Δυτικά σταματάει περίπου στον 28ο μεσημβρινό. Με αυτόν τον τρόπο η Αγκυρα εμφανίζεται να σέβεται τις προτάσεις που είχε παρουσιάσει από το 2012 στην Αίγυπτο για την οριοθέτηση της περιοχής. Εμμέσως προτείνει στο Κάιρο είτε να υπογράψει συμφωνία μαζί της για το σύνολο της περιοχής είτε να μην προχωρήσει την οριοθέτηση με την Ελλάδα πέραν του 28ου μεσημβρινού. Και στις δύο περιπτώσεις η Αίγυπτος θα κερδίσει σημαντικές θαλάσσιες περιοχές.

Το τέλος του συναγερμού για τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις δεν είναι η 2α Αυγούστου που λήγει η τουρκική NAVTEX. Η Τουρκία διαθέτει πλέον σημαντικό στόλο σεισμογραφικών σκαφών που μπορούν να αποπλεύσουν για έρευνες ανά πάσα στιγμή. Επομένως, δεν είναι δύσκολη είτε η παράταση της συγκεκριμένης NAVTEX είτε η έκδοση μιας καινούργιας. Χρονικός ορίζοντας είναι οι αμερικανικές εκλογές σε περίπτωση που εκλεγεί ο νυν πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ή η 20ή Ιανουαρίου 2021 εάν εκλεγεί ο αντίπαλός του Τζο Μπάιντεν, οπότε και θα αναλάβει επισήμως τα καθήκοντά του.

Η περίληψη και τμήματος της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στη NAVTEX δίνει την εικόνα της τακτικής που θα ακολουθήσει η Αγκυρα κατά τους επόμενους μήνες. Θα διεξάγει έρευνες στην τουρκική υφαλοκρηπίδα που θα σταματούν οριακά όταν το σεισμογραφικό σκάφος προσεγγίζει την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Επίσης, θα ερευνά την κυπριακή ΑΟΖ θεωρώντας ως περίπου κατοχυρωμένο δικαίωμά της να συνεχίζει μια πρακτική που ξεκίνησε το 2014. Σε κάποιες περιπτώσεις το ερευνητικό σκάφος θα εισέρχεται στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, χωρίς όμως να προβαίνει σε έρευνες. Η απλή παρουσία ενός σκάφους σε ανοιχτή θάλασσα που βρίσκεται πάνω από την υφαλοκρηπίδα άλλου κράτους δεν παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματά του. Αυτά παραβιάζονται μόνον εάν γίνονται έρευνες. Ολα αυτά θα κρατούν την ελληνική πλευρά σε μια διαρκή εγρήγορση. Επομένως, θα πρέπει να προετοιμασθούμε για πολύμηνο πόλεμο νεύρων, φθοράς και καταπονήσεως δυνάμεων.

Είναι επίσης πιθανόν η Τουρκία να θελήσει να χρησιμοποιήσει τα διδάγματα από τον αισώπειο μύθο με τον βοσκό και τον λύκο για να αντιμετωπίσει τις έντονες διεθνείς αντιδράσεις. Η συχνή επίκληση του ενδεχομένου παραβιάσεως της ελληνικής υφαλοκρηπίδας θα αμβλύνει τα διεθνή αντανακλαστικά με το πέρασμα του χρόνου. Στοίχημα της ελληνικής διπλωματίας είναι να διατηρηθεί το διεθνές ενδιαφέρον ισχυρό και επαρκώς αποτρεπτικό.

Άγγελος Συρίγος
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση