Τι σημαίνει η απειλή εισβολής της Τουρκίας στην ελληνική ΑΟΖ

Του Δρ. Κωνσταντίνου Νικολάου

Το Τούρκο-Λυβικό Μνημόνιο αγνοώντας επιδεικτικά το άρθρο 121 του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS 1982), το οποίο αναγνωρίζει δικαιώματα ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στους νησιωτικούς χώρους, αγνοώντας την ύπαρξη της Κρήτης, της Καρπάθου, της Κάσου, της Ρόδου και του Καστελλόριζου, ‘’διαμοιράζει’’ την υφαλοκρηπίδα μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών της Τουρκίας και της Λιβύης (για το μέρος που έχουν αντικριστές ακτές) και υποκλέπτει από την Ελλάδα περιοχή περίπου 39.000 τ. χλμ. νότια από την Κρήτη, την οποία αποδίδει στην Λιβύη!

Ταυτόχρονα η Τουρκία σφετερίζεται την υφαλοκρηπίδα (και εν δυνάμει ΑΟΖ) της Κρήτης, της Καρπάθου, της Κάσου, της Ρόδου και του Καστελλόριζου η οποία βρίσκεται στην Ανατολική Μεσόγειο. Η συμφωνία έχει κατατεθεί από την Τουρκία στον ΟΗΕ στην προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων σε βάρος της Ελλάδας.

Στους παρακάτω χάρτες 1α και 1β φαίνεται χαρακτηριστικά η πιο πάνω περιγραφόμενη κατάσταση.

Χάρτες -1α και 1 –β α) To Τούρκο-Λυβικό Μνημόνιο οριοθέτησης Υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο και οι διεκδικήσεις της Τουρκίας στην Αν. Μεσόγειο και β) οι επιπτώσεις του Μνημονίου

Η παρουσία όμως της παραχώρησης από το Ελληνικό Δημόσιο των περιοχών Νότια και Νοτιοδυτικά της Κρήτης, στις Total, Exxon-Mobil, Elpe (χάρτης-2), για έρευνες υδρογονανθράκων, όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημιουργεί προηγούμενο υπέρ των θέσεων της Ελλάδας, η οποία οριοθέτησε την περιοχή ακολουθώντας τις οδηγίες του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.

Βλέπουμε λοιπόν την σπουδαιότητα του τομέα των ερευνών υδρογονανθράκων σε θέματα άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων και κατοχύρωσης της εθνικής κυριαρχίας.

Χάρτης-2. Παραχωρήσεις Ελληνικού Δημοσίου για Έρευνες Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ 2020)

Τα επόμενα βήματα της Τουρκίας

Με το Τούρκο-Λυβικό Μνημόνιο η Τουρκία κάνει ακόμα ένα βήμα στην υλοποίηση του νέο-οθωμανικού επεκτατικού, αναθεωρητικού οράματος της ‘’γαλάζιας πατρίδας’’ (χάρτης 3-β), το οποίο γίνεται σε βάρος των -σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας- κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας (χάρτης -3α)

Χάρτες 3. α) Η υφαλοκρηπίδα και εν δυνάμει ΑΟΖ της Ελλάδας β) Ο χάρτης της ‘’γαλάζιας πατρίδας’’ της Τουρκίας

Γνωρίζοντας τις διαδικασίες στον τομέα Έρευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων και παρακολουθώντας την μεθοδολογία και τις κινήσεις της Τουρκίας από την δεκαετία του ΄70, μπορούμε να προβλέψουμε τα μετά το Τουρκο-Λυβικό Μνημόνιο βήματα της, αφού ξεχωρίσουμε τις περιοχές σε:

Α) Νότια της Κρήτης

Β) Ανατολικά της Κρήτης-Καρπάθου-Ρόδου, νότια του Καστελλόριζου και δυτικά της Κύπρου.

Ο διαχωρισμός είναι υποχρεωτικός διότι όπως θα εξηγήσουμε, έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Α) Περιοχή Νότια της Κρήτης:

Επειδή η Τουρκία δεν μπορεί να έχει άμεσα και δικαιολογημένα δικαιώματα στην περιοχή αυτή, (δεν έχει αντικριστές ακτές με την Λιβύη) περιμένει από την κυβέρνηση της Τρίπολης της Λιβύης να διαχωρίσει τις περιοχές νότια της Κρήτης σε ερευνητικά τεμάχια, τα οποία θα συμπεριλαμβάνουν και την υποκλεπτόμενη από την Ελλάδα, περιοχή των 39.000 τ.χλμ του χάρτη 1β, χρησιμοποιώντας σαν αφετηρία τις συντεταγμένες του Τουρκο-Λυβικού Μνημονίου και μετά να τις εκχωρήσει στην τουρκική εταιρία πετρελαίου (TPAO), σε ανταπόδοση της στρατιωτικής και όχι μόνο βοήθειας στην κυβέρνηση Σάρατζ.

Αυτή την ‘’παράνομη νομιμοφάνεια’’ περιμένει η Τουρκία για να προχωρήσει σε έρευνες νότια από την Κρήτη.

Β) Περιοχή ανατολικά της Κρήτης-Καρπάθου-Ρόδου, νότια του Καστελλόριζου και δυτικά της Κύπρου:

Για την περιοχή αυτή η Τουρκία, με τον χάρτη που εξέδωσε (χάρτης 1α), θεωρεί ότι έχει δικαιώματα ερευνών, τα οποία πηγάζουν από το… δικό της, ‘’αλά κάρτ’’ διεθνές δίκαιο της θάλασσας, το οποίο δεν αναγνωρίζει υφαλοκρηπίδα σε νησιωτικούς χώρους, και το οποίο εδράζεται στην στρατιωτική της ισχύ και την νέο-οθωμανική λογική της.

Σε μεγάλο μέρος της περιοχής αυτής, η οποία βρίσκεται στην υφαλοκρηπίδα και εν δυνάμει ΑΟΖ του Καστελλόριζου, η Τουρκική TPAO έχει ήδη κάνει προκαταρκτικές σεισμικές έρευνες (χάρτης-4) με καλά δεδομένα, (χάρτης -4, σεισμικό προφίλ), τις οποίες πρέπει να πυκνώσει και να αναβαθμίσει σε τρισδιάστατες, πριν προχωρήσει σε γεωτρήσεις (χρειάζεται ακόμα χρόνο).

Τις έρευνες αυτές αποκάλυψα με άρθρο μου στην ‘’Καθημερινή’’ στις 5-8-19.

Χάρτης-4 Σεισμικές έρευνες και σεισμικό προφίλ της TPAO στην περιοχή νότια του Καστελλόριζου

Στην περιοχή αυτή και στο κομμάτι που βρίσκεται στην δυτική υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ της Κύπρου, η Τουρκία έχει ήδη προχωρήσει σε δισδιάστατες και τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις, (Χάρτες 5 α και β), χωρίς να υπάρξουν έμπρακτες αντιδράσεις αποτροπής για τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, πλην φραστικών καταδικών, ψηφισμάτων κλπ τα οποία η Τουρκία αγνοεί επιδεικτικά.

Χάρτες-5 α) Σεισμικές έρευνες τριών διαστάσεων της TPAO στην Υφαλοκρηπίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας, β) Γεωτρήσεις της TPAO στην ίδια περιοχή. [Σημείωση: Οι γεωτρήσεις έγιναν σε περιοχές που προηγήθηκαν σεισμικές έρευνες τριών διαστάσεων (3D)]

Σε περίπτωση όμως που η Τουρκία παραβιάσει στην πράξη την υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας, είναι βέβαιο ότι η αντίδραση δεν θα είναι η ίδια με την αντίδραση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία όπως είναι γνωστό δεν διαθέτει αεροναυτικές δυνάμεις.

Πριν μερικές μέρες στην εφημερίδα ‘’Καθημερινή’’ δημοσιεύθηκε ένας νέος χάρτης της Τουρκίας (χάρτης -6), με τον οποίο η Τουρκική Κυβέρνηση συμπληρώνει τον χάρτη 5β και ολοκληρώνει τον χάρτη 1α του Τουρκο-Λυβικού Μνημονίου, με τον τεμαχισμό της περιοχής σε ερευνητικά τεμάχια.

Χάρτης -6. Ερευνητικά τεμάχια της Τουρκικής Κυβέρνησης νότιο-ανατολικά της γραμμής των ακτών της Κρήτης-Καρπάθου –Ρόδου (‘’Καθημερινή’’ 2-6-20)

Τα παραπάνω ερευνητικά τεμάχια αιτείται η κρατική εταιρία πετρελαίου της Τουρκίας TPAO, για παραχώρηση για έρευνες υδρογονανθράκων.

Εκτός του σφετερισμού της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας, η Τουρκία επιχειρεί να εξαφανίσει οριστικά και το δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια.

Με την επέκταση των διεκδικήσεών της μέχρι και τα χωρικά ύδατα της Κρήτης-Κάσου-Καρπάθου-Ρόδου που ως γνωστόν είναι 6 μίλια, η Τουρκία υπενθυμίζει στην Ελλάδα το “Casus Belli” σε περίπτωση απόπειρας της Ελλάδας να ασκήσει το κυριαρχικό της δικαίωμα για επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 μίλια.

Με τις κινήσεις αυτές η Τουρκία δοκιμάζει τις αντοχές της Ελλάδας και προσπαθεί να την σύρει σε βίαιες διαπραγματεύσεις. Και η Τουρκία απέδειξε με την ιστορική της διαδρομή ότι θα επιμείνει.

Επίλογος

Τελειώνοντας την σημερινή μου παρέμβαση, κρίνω σκόπιμο να παραθέσω, για ακόμα μια φορά, και εν συντομία τις πάγιες πρακτικές της Τουρκίας στις θαλάσσιες ζώνες, οι οποίες αποσκοπούν στην ακύρωση και μετά υφαρπαγή και σφετερισμό των νόμιμων δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου. Αυτά τα συμπεράσματα εξάγονται μέσα από την υπερτεσαρακονταετή εμπειρία μου στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, την Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή:

Αρχικά η Τουρκία επεξεργάζεται και καθορίζει τους Στρατηγικούς της στόχους και τους καθιστά κρατική πολιτική. (Σήμερα είναι η ‘’γαλάζια πατρίδα’’). Από την εμπειρία που έχουμε από τις δεκαετίες του 1970-1980 στο Αιγαίο, η Τουρκία ακολουθεί συνήθως τα εξής τακτικά βήματα:

Α’ βήμα: Αμφισβήτηση των Κυριαρχικών Δικαιωμάτων και προσπάθεια γκριζοποίησης των στοχευμένων περιοχών. (Το έχει κάνει με χάρτες, διακοινώσεις, σεισμικές έρευνες κλπ)

Β’ βήμα: Δημιουργία κλίματος έντασης με επιδίωξη αρχικά το ‘’πάγωμα’’ των ερευνητικών δραστηριοτήτων της Ελλάδας και της Κύπρου και την απομάκρυνση των εταιριών, που τυχόν δραστηριοποιούνται στον τομέα έρευνας υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες ζώνες των δύο χωρών. (Αυτό επιτεύχθηκε στο Αιγαίο και γίνεται προσπάθεια να επιτευχθεί και στην Κύπρο)

Γ’ βήμα: Για να αρθεί η ανώμαλη κατάσταση (που η ίδια η Τουρκία δημιούργησε και δημιουργεί), προτείνει προγράμματα ‘’συνεκμετάλλευσης’’ και ‘’συνδιαχείρισης’’, με κοινές επιτροπές για να ‘’ξεπαγώσουν’’ οι έρευνες. Αυτό αποπειράθηκε στο Αιγαίο και επιχειρεί τώρα στην Κύπρο. (Πρέπει να ξέρουμε ότι αυτό δεν ακούγεται άσχημα σε τρίτους οι οποίοι δεν θέλουν εντάσεις και αστάθεια στην περιοχή, αλλά ούτε στις εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, οι οποίες θέλουν σταθερότητα για την εφαρμογή των προγραμμάτων τους).

Η Τουρκία χρησιμοποιεί την κρατική της εταιρία πετρελαίου TPAO ως εργαλείο άσκησης Εξωτερικής Πολιτικής. Η TPAO ενισχύεται με εξοπλισμούς και μέσα (γεωτρητικά και σεισμογραφικά σκάφη), τεράστια κεφάλαια και προσωπικό, για να μπορεί να διεξάγει αυτοδύναμη έρευνα στις στοχευμένες από την Τουρκία περιοχές.

Αυτό γίνεται γιατί η Τουρκία γνωρίζει ότι οι διεθνείς πετρελαϊκές εταιρίες και οι εταιρίες υπηρεσιών του τομέα υδρογονανθράκων αποφεύγουν οποιαδήποτε εμπλοκή σε αμφισβητούμενες ή διαφιλονικούμενες περιοχές, ή περιοχές σε ένταση.

Σαν πρώτο βήμα προχωρεί στην Έκδοση Χαρτών Παραχώρησης των στοχευμένων περιοχών στην TPAO για έρευνες Υδρογονανθράκων.

Στη συνέχεια κλιμακώνει με διενέργεια σεισμογραφικών ερευνών με ιδιόκτητα σκάφη (πάντα με συνοδεία Πολεμικών σκαφών)

Και κορυφώνει με γεωτρήσεις, χρησιμοποιώντας ιδιόκτητα γεωτρητικά σκάφη, (και πάλι με συνοδεία Πολεμικών σκαφών).

Από το 2014 το σκηνικό με τους χάρτες, τις απειλές και τους εκφοβισμούς άλλαξε δραματικά. Η TPAO προμηθεύτηκε σύγχρονα σεισμογραφικά σκάφη (Barbaros- Ορούτς Ρέις) και πρόσφατα με γεωτρητικά σκάφη (Γιαβούζ, Φατίχ, Κανουνί ), ικανά να επιχειρούν σε βαθιές θάλασσες και κυρίως απέκτησε ισχυρές αεροναυτικές δυνάμεις, ικανές να επιχειρούν σε μεγάλες αποστάσεις.

Δυστυχώς η ιστορία επαναλαμβάνεται και ό,τι έγινε στο Αιγαίο στις δεκαετίες 1970 και 1980, το βλέπουμε εκ νέου τα τελευταία χρόνια στην Ανατολική Μεσόγειο.

Κίνητρο, για την ενεργειακά εξαρτώμενη από εισαγωγές Τουρκία, είναι οι ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η επί πολλά χρόνια αδράνεια της Ελλάδας να αντιδράσει αποφασιστικά στην Τουρκική προκλητικότητα στα πρώτα στάδια, έφερε τα επόμενα στάδια και σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με την απειλή εισβολής της Τουρκίας στην υφαλοκρηπίδα (και εν δυνάμει ΑΟΖ) της, με τα σεισμογραφικά σκάφη, τα γεωτρύπανα της και το… πολεμικό ναυτικό της.

* Ο Δρ. Κωνσταντίνος Νικολάου είναι γεωλόγος πετρελαίων και ενεργειακός οικονομολόγος, πρώην μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Υδρογονανθράκων Κύπρου
EnergyPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση