Οι κίνδυνοι στην Ευρώπη από τη λογική του "περισσότερου χρέους"

Των Μαρία Δεμερτζή και Nicola Viegi

Η Τράπεζα της Αγγλίας ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι "θα χρηματοδοτήσει απευθείας τις επιπλέον ανάγκες δαπανών της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου σε προσωρινή βάση, επιτρέποντας στο υπουργείο Οικονομικών να παρακάμψει την αγορά ομολόγων”. Αυτό θα γίνει μέσω του μηχανισμού "τρόπων και μέσων” που θα καλύπτει ένα αδιευκρίνιστο ποσό, που σημαίνει πιθανώς μεγάλο. Αυτό θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να καλύψει τις ανάγκες της σε επιπλέον μετρητά χωρίς να χρειαστεί να αυξήσει το χρέος της στην αγορά.

Αυτό είναι ένας μηχανισμός έκτακτης ανάγκης αλλά "μυρίζει” σαν νομισματική χρηματοδότηση. Ναι, είναι επικίνδυνο. Για αυτό δηλώνεται ρητά ότι θα είναι προσωρινό. Και πρέπει να γίνει υπό την αυστηρή επίβλεψη του κράτους δικαίου, που προστατεύει την ανεξαρτησία της κεντρικής Τράπεζας από πολιτικές παρεμβάσεις αλλά κατανοεί ότι σε καιρούς "πολέμου”, η πολιτική ηγεσία δεν είναι μόνο επιθυμητή, είναι επιτακτική.

Οι Ευρωπαίοι αντιθέτως, ξοδεύουν πολύτιμο χρόνο σχετικά με το ποιοι όροι είναι αποδεκτοί για τις χώρες ώστε να δανείζονται από έναν κατάλληλα προσαρμοσμένο ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Ενώ δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει την ανάγκη ύπαρξης πολλών και διαφόρων μηχανισμών για την αντιμετώπιση της κρίσης, κατά τη διαδικασία, χάνουμε την μεγαλύτερη εικόνα.


Οι αποφάσεις της ΕΚΤ πριν από λίγες ημέρες έχουν επιτρέψει σε όλα τα κράτη της ευρωζώνης να προσφύγουν στις αγορές για τα αναγκαία μετρητά. Καμία χώρα δεν θα μείνει χωρίς τα απαραίτητα κεφάλαια για να αντιμετωπίσει την τρέχουσα πανδημία εξαιτίας των προηγουμένων δημοσιονομικών αμαρτιών. Αποφασιστικά και έγκαιρα.

Ωστόσο, καθώς οι χώρες προσφεύγουν στις αγορές για να βρουν τα πολύ αναγκαία μετρητά, βλέπουν μια πολύ μεγάλη αύξηση στα επίπεδα χρέους τους. Για όσο διάστημα αγοράζει η ΕΚΤ, η πρόσβαση θα είναι και εξασφαλισμένη και φθηνή.

Σε έξι μήνες από τώρα, οι κοινωνίες μας θα είναι διαφορετικές. Ας ελπίσουμε ότι θα είναι καλύτερα, ότι δεν θα υπάρχουν πλέον ανθρώπινες απώλειες από την πανδημία, ότι τα συστήματα υγείας θα είναι λιγότερο πιεσμένα, και η οικονομία θα πρέπει να έχει επανέλθει από το κώμα στο οποίο βρέθηκε.

Αλλά οι οικονομίες δεν θα είναι απαραιτήτως εκτός κινδύνου. Σειρά χωρών, ενδεχομένως μικρές, πιθανώς δεν θα περάσουν τα πολλαπλά τεστ δημοσιονομικής βιωσιμότητας του Δ.Ν.Τ και του ESM. Στη συνέχεια αυτές οι χώρες δεν θα έχουν άλλη επιλογή από το να στραφούν στον ESM και στην "τρόικα”. Ομοίως, η ευρωζώνη δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να αυξήσει σημαντικά τις αντίστοιχες διευκολύνσεις του ESM, εάν αυτές οι χώρες είναι "πολύ μεγάλες για να πέσουν”. Οι χώρες της ευρωζώνης στη συνέχεια θα υποχρεωθούν να πάρουν αποφάσεις τις οποίες δεν μπορούν να πάρουν σήμερα, μόνο που αυτή τη φορά θα είναι υπό την αφόρητη πίεση της αγοράς.

Αλλά το να σκεφτούμε ότι το χρέος είναι ένα πρόβλημα για αυτό τον μικρό αριθμό χωρών μόνο, είναι επίσης κοντόφθαλμο. Η ευρωζώνη μπήκε σε αυτή την πανδημία με πολύ χαμηλά και μειούμενα πραγματικά επιτόκια. Τα μέσα χρηματοδότησης του χρέους από τις τρέχουσες δαπάνες, απλώς θα επιδεινώσουν και θα παρατείνουν αυτή την κρίση. Το υπερβολικό χρέος θα αυξήσει τα προληπτικά μέτρα του ιδιωτικού τομέα. Το δημόσιο χρέος θα δεσμεύσει τη δημοσιονομική πολιτική για μεγάλο διάστημα. Οι αρχές θα έχουν μικρό περιθώριο να τονώσουν την οικονομία μέσω επενδύσεων, που είναι απαραίτητες για να ακολουθήσουν οι ιδιωτικές επενδύσεις. Αυτό θα πιέσει περαιτέρω το επίπεδο των πραγματικών επιτοκίων και με τη σειρά του και των προοπτικών ανάπτυξης της ηπείρου και θα αυξήσει τις οικονομικές ευπάθειες. Καθώς η οικονομία παραμένει στο μηδέν, η νομισματική πολιτική θα είναι επίσης ανίκανη να βοηθήσει, Πώς θα μοιάζει τότε η μακροοικονομική πολιτική;

Αν και είναι νωρίς, η στρατηγική εξόδου των ηπείρων από τον αγώνα εναντίον του κορωναϊού θα επηρεαστεί από τις οικονομικές επιλογές που παίρνουμε σήμερα.

Είναι καιρός να σκεφτούμε άλλες επιλογές που περιλαμβάνουν νομισματική χρηματοδότηση. Μία τέτοια επιλογή είναι να πείσουμε την ΕΚΤ να αποτιμήσει το χρέος με τη διατήρηση του στους ισολογισμούς της ad infinitum. Αυτό ωστόσο απαιτεί προ-δέσμευση εκ μέρους της ΕΚΤ την οποία είναι μάλλον απίθανο να δώσει καθώς θα σφράγιζε την απώλεια της ανεξαρτησίας της. Αλλά δεν είναι επίσης επιθυμητό καθώς θα βρισκόμασταν αντιμέτωποι με την μη-Αγία Τριάδα: υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα, μια εξαρτημένη Κεντρική Τράπεζα, και καθόλου χώρος για μακροοικονομική πολιτική. Κανείς δεν το θέλει αυτό.

Για αυτό χρειαζόμαστε περισσότερες μόνιμες λύσεις που να πηγαίνουν προς την κατεύθυνση των τελευταίων ενεργειών της Τράπεζας της Αγγλίας και πιθανώς και πιο μακριά. Αυτό είναι δύσκολο με την τρέχουσα δομή της ευρωζώνης, καθώς η νομισματική χρηματοδότηση απαγορεύεται από τις Συνθήκες. Αλλά το να σκεφτόμαστε ότι οι Συνθήκες είναι σχεδιασμένες να αντιμετωπίσουν όλα τα περιστατικά, αυτό αποτελεί δικαιολογία για μη δράση. Η αδράνεια είναι κάτι που απλώς δεν μπορούμε να αντέξουμε. Η Ευρώπη πρέπει να βρει "μέσα και τρόπους”.

© Copyright Bruegel. Η μετάφραση του κειμένου έγινε από το Capital.gr. Η δημοσίευση της ελληνικής μετάφρασης δεν αποτελεί προϊόν επίσημης συνεργασίας
Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση