Τα μυστικά της Λιβύης, το μέλλον του Χαφτάρ και οι προκλήσεις για Ελλάδα

Την ακριβή εικόνα η οποία αποτυπώνει τα τεκταινόμενα στην Λιβύη, αναζητούν οι μεγάλες δυνάμεις καθώς όλα δείχνουν ότι η τουρκική παρέμβαση υπέρ της κυβέρνησης της Τρίπολης έχει συμβάλει στην απόκρουση της επίθεσης του Στρατηγού Χαφτάρ εναντίον της Τρίπολης και οπισθοχώρηση των δυνάμεων του, δημιουργώντας νέα δεδομένα επί του πεδίου, που επηρεάζουν και την ειρηνευτική διαδικασία.

Εικόνα που περιπλέκεται μετά την αυτοανακήρυξη του Χαφτάρ σε κυβερνήτη της χώρας, κίνηση που αποδοκιμάστηκε όχι μόνο από την Ουάσιγκτον αλλά και από τη Μόσχα.

Η κατάσταση στην Λιβύη αφορά άμεσα την Ελλάδα και περισσότερο από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, καθώς δεν είναι μόνο η απειλή νέων μεταναστευτικών ροών, αλλά κυρίως ότι ενδεχόμενη διάσωση και ενίσχυση της κυβέρνησης Σαράτζ καθιστά ακόμη πιο δύσκολη κάθε προσπάθεια στην διάρκεια της ειρηνευτικής διαδικασίας να τεθεί και θέμα ακυρότητας του Τουρκολυβικού Μνημονίου για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.

Ακόμη και εάν η επιδίωξη του Χαφτάρ είναι η διχοτόμηση της χώρας ως εναλλακτικής επιλογής, η ντε φάκτο νομιμοποίηση μιας τέτοιας κατάστασης η οποία θα μπορούσε να έχει ενδιαφέρον για την Ελλάδα, λόγω της αρχικής τουλάχιστον δέσμευσης Χαφτάρ για κατάργηση του Μνημονίου, εάν γίνει τελικά, θα απαιτήσει πολύ χρόνο τον οποίο ενδιαμέσως θα εκμεταλλευθεί ο κ.Ερντογάν για δημιουργία τετελεσμένων.


Το διάγγελμα του στρατηγού Χαφτάρ την Δευτέρα με το οποίο ανακοίνωσε την καταγγελία της Πολιτικής Συμφωνίας του 2015, βάσει της οποίας συγκροτήθηκε και το Πολιτικό Συμβούλιο το οποίο αποτελεί την κυβέρνηση της Τρίπολης που είναι και αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ και την ανάληψη της εξουσίας από το Στρατιωτικό Συμβούλιο του οποίου ηγείται ο ίδιος προκάλεσε σύγχυση αρχικά για το εάν αντανακλά κάποια επιτυχία του στρατηγού Χαφτάρ και του LNA στο πολεμικό μέτωπο.

Όπως όλα δείχνουν πρόκειται για μια μάλλον αμυντική κίνηση του στρατηγού Χαφτάρ ο οποίος είδε την εκστρατεία κατάληψης της Τρίπολης που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2019 να αποτυγχάνει και μάλιστα τις τελευταίες ημέρες είδε απώλειες επί του εδάφους με αιχμή την επίθεση των δυνάμεων Σαράτζ στην στρατηγικής σημασίας πόλη Tarhuma.

Σημαντικό πρόβλημα για τον στρατηγό Χαφτάρ είναι η «νομιμοποίηση» αυτής της απόφασης του, καθώς την απέδωσε στον λιβυκό λαό «που διαδήλωσε ζητώντας την ανάληψη εξουσίας από το LNA» αλλά πάντως φαίνεται ότι δεν έχει την στήριξη ούτε του εκλεγμένου Κοινοβουλίου το οποίο έχει καταφύγει στην Ανατολική Λιβύη που είναι υπό τον έλεγχο των δυνάμεων του στρατηγού Χαφτάρ. Το Κοινοβούλιο αυτό είχε διορίσει τον Χαφτάρ αρχηγό Στρατού και από εκεί αντλεί την όποια νομιμοποίηση διαθέτει.. Όπως έγινε γνωστό μάλιστα μόνο κάποια μέλη του Κοινοβουλίου (HoR) εξέφρασαν την στήριξη τους στην απόφαση του Χαφταρ να αναλάβει τις «τύχες της χώρας». Από τα ονόματα που εξέφρασαν στήριξη απουσιάζει το όνομα του εμβληματικού προέδρου του Σώματος Αγκιλα Σάλεχ ο οποίος μάλιστα δυο ημέρες πριν είχε προτείνει μια νέα διαδικασία ειρήνευσης . Χωρίς να είναι γνωστό εάν έχει επέλθει ρήγμα στις σχέσεις τους, έχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει καμία αντίδραση από τον Σάλεχ.

Παρά την ενίσχυση των δυνάμεων της κυβέρνησης της Τρίπολης με την βοήθεια και της Τουρκίας είναι προφανές ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει καθαρός νικητής στο στρατιωτικό πεδίο, όπου ο Χαφταρ απολαμβάνει της στήριξης της Αιγύπτου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Ρωσίας.

Όμως την ίδια στιγμή δεν διαφαίνονται περιθώρια για επανάληψη της διπλωματικής προσπάθειας για επίλυση της κρίσης και πιθανότατα ο Χαφτάρ ήθελε να αποφύγει μια τέτοια διαδικασία η οποία θα αποτύπωνε και τους νέους συσχετισμούς και την εικόνα που έχει διαμορφωθεί στο έδαφος, όπου έχουν περιορισθεί οι κρίσιμες περιοχές που μέχρι τώρα ήλεγχαν οι δυνάμεις του . Ακόμη και ο έλεγχος των πετρελαιοπηγών, όπου όμως τα έσοδα πήγαιναν στην κρατική εταιρία της Λιβύης και από εκεί κατέληγαν κυρίως την Τρίπολη δεν προσέφερε σημαντικά πλεονεκτήματα στον LNA αντίθετα μπαίνοντας στον πειρασμό να κόψει την ροή πετρελαίου στέρησε την Λιβύη αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια με αποτέλεσμα τώρα η αντίθετη πλευρά να επιρρίπτει στον Χαφταρ τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που υπάρχουν και αφορούν ακόμη και τις επισιτιστικές ανάγκες του πληθυσμού.

Η κυβέρνηση Σαρατζ, κατήγγειλε την κίνηση Χαφτάρ «ως φάρσα και ως νέο πραξικόπημα το οποίο προστίθεται σε μια σειρά άλλων που ξεκίνησαν πριν χρόνια». Η αμερικανική πρεσβεία με ανάρτησή της αποδοκίμασε την κίνηση Χαφτάρ.

Ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. αποδοκίμασε την κίνηση Χαφτάρ και η Μόσχα δήλωσε ότι είναι σε επαφή και με τις δυο πλευρές ενώ ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σ.Λαβρόφ δήλωσε χθες ότι η Μόσχα «δεν εγκρίνει ούτε την δήλωση Σαρατζ ότι αρνείται πλέον να συνομιλήσει με τον Χαφταρ, ούτε όμως και την δήλωση Χαφταρ ότι θα αποφασίσει μόνος του για τον τρόπο με τον οποίο θα ζει ο λαός της Λιβύης. Τίποτε από αυτά δεν βοηθά στην εξεύρεση ενός σταθερού συμβιβασμού ο οποίος είναι ο μόνος τρόπος για βρεθεί λύση..»

Στο πλαίσιο αυτό αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα και σημασία η Πενταμερής που αναμένεται να έχουν (πιθανόν την Πέμπτη) μέσω τηλεδιάσκεψης οι Υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας, της Κύπρου, της Γαλλίας, της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Οι τέσσερις μεσογειακές χώρες (Ελλάδα, Γαλλία, Αίγυπτος, Κύπρος) έχουν αποδοκιμάσει τις δυο Συμφωνίες Ερντογάν -Σαρατζ ενώ οι δυο αραβικές χώρες (Αίγυπτος, ΗΑΕ) υποστηρίζουν σθεναρά τον στρατηγό Χαφτάρ και αντιτίθενται σφόδρα στην εμπλοκή της Τουρκίας και στην επικράτηση του Σαρατζ θεωρώντας ότι θα πρόκειται για νίκη του στρατηγικού και ιδεολογικού αντιπάλου τους, των Αδελφών Μουσουλμάνων. Και η Πενταμερής, μπορεί να θέλει πρακτικά να αναδείξει τις δυνατότητες διεύρυνσης της περιφερειακής συνεργασίας με πυρήνα τις Τριμερείς που έχουν ξεκινήσει με πρωτοβουλία της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά εκ των πραγμάτων στέλνουν ισχυρό μήνυμα και στην Τουρκία για τις εξελίξεις τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και στην Λιβύη.

Νίκος Μελέτης
Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση