Τι γυρεύουν οι Ρώσοι μισθοφόροι στη Λιβύη...

Και τι μπορούν να κάνουν οι ΗΠΑ

Του Ben Fishman

Μέχρι πρόσφατα, πολύ λίγα είχαν αλλάξει στη Λιβύη από τον Απρίλιο, όταν ο στρατηγός Χαλίφα Χάφταρ, ανώτατος διοικητής του αυτοαποκαλούμενου "Λιβυκού Εθνικού Στρατού" (LNA), επιτέθηκε στην Τρίπολη. Τώρα, δύο ιδιαίτερα τεκμηριωμένα ρεπορτάζ αποδεικνύουν την παρουσία Ρώσων μισθοφόρων στην πρώτη γραμμή του πολέμου και τη σημασία που έχει αυτή η ρωσική παρουσία στη μάχη για την πρωτεύουσα της Λιβύης. Για πρώτη φορά, εκπρόσωπος της στρατιωτικής αποστολής των ΗΠΑ στην Αφρική επιβεβαίωσε την παρουσία "ρωσικών ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών" στο δυτικό τμήμα της Λιβύης (η παρουσία της Ρωσίας στα ανατολικά, μακριά από το πεδίο των μαχών, εικάζεται ευρύτερα εδώ και αρκετό καιρό). Επιπλέον, σε μια ασυνήθιστη κίνηση, μετά από συνάντηση αξιωματούχων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ με τον Λίβυο υπουργό Εσωτερικών, υπήρξε ανοιχτή καταγγελία και από τις δύο πλευρές για "τις προσπάθειες της Ρωσίας να εκμεταλλευτεί τη σύγκρουση ενάντια στη βούληση του λαού της Λιβύης".

Μετά από επτά μήνες αμφιταλάντευσης έναντι του τρίτου εμφύλιου πολέμου στη Λιβύη μέσα σε σχεδόν εννέα χρόνια, η κυβέρνηση Τραμπ έχει μια ευκαιρία να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην παύση του. Για να γίνει αυτό, ωστόσο, η κυβέρνηση θα πρέπει να εμπλακεί σε μια ασυνήθιστα επιθετική και αποδιοργανωτική περιφερειακή διπλωματία. Ούτε καν η κυβέρνηση Ομπάμα δεν έδωσει ποτέ στη Λιβύη την αμερικανική προσοχή που άξιζε στη βορειοαφρικανική αραβική χώρα.

Το διακύβευμα είναι πολύ σημαντικότερο αυτή τη φορά, με τη Ρωσία να απειλεί να ανατρέψει τους συσχετισμούς ισχύος και να επεκτείνει την παρουσία της στο μαλακό υπογάστριο του ΝΑΤΟ στον νότο. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί απλώς να αποδεχθεί συγκαταβατικά την ολοένα και διευρυνόμενη επιρροή της Ρωσίας ή να την αμφισβητήσει, ενοποιώντας σε αυτή την κατεύθυνση και άλλες χώρες, με το να δώσει ώθηση σε μια πολιτική λύση της κρίσης στη Λιβύη.


Ο τελευταίος εμφύλιος πόλεμος στη Λιβύη έχει αφήσει πίσω του ήδη πάνω από 1.000 νεκρούς και δεκάδες χιλιάδες εσωτερικά εκτοπισμένους. Έχει παράλληλα παραλύσει μια πολιτική διαδικασία που καθοδηγείται από τα Ηνωμένα Έθνη, μέσω της οποίας επιδιωκόταν να έλθει η χώρα πιο κοντά σε μια πολιτική διευθέτηση μακράς πνοής της εσωτερικής της σύγκρουσης. Παρόλο που οι διεθνώς αναγνωρισμένες δυνάμεις της κυβέρνησης Εθνικής Συνεννόησης αναχαίτισαν την επίθεση του Απρίλη από πλευράς του Χάφταρ, η Τρίπολη υφίσταται έκτοτε έναν συνδυασμό "τυφλών" πληγμάτων με όλμους και βομβαρδισμών ακριβείας, που έχουν προκαλέσει θανάτους αμάχων και εκτεταμένη καταστροφή στις συνοικίες της.

Εκτός από τη βοήθεια της Ρωσίας, ο Χάφταρ δέχεται βοήθεια από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), την Αίγυπτο και (σε ​​μικρότερο βαθμό) τη Γαλλία. Η κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης έχει στραφεί στην Τουρκία για να εφοδιάσει τις πολιτοφυλακές της με αεροσκάφη, τεθωρακισμένα οχήματα και άλλα είδη οπλισμού. Μια αναμενόμενη εδώ και καιρό έκθεση του ΟΗΕ αναμένεται να περιγράφει λεπτομερώς αυτές τις μεταφορές όπλων, οι οποίες παραβιάζουν τις κυρώσεις ενάντια στους διάφορους εμπόλεμους στη χώρα, η επιβολή των οποίων χρονολογείται από το 2011. Σε ξεχωριστές, δικές της εκτιμήσεις, η Αποστολή του ΟΗΕ στη Λιβύη υπολογίζει ότι ο LNA είναι υπεύθυνος για πάνω από 800 πλήγματα με μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones), ενώ η πλευρά που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης (GNA) θεωρείται υπεύθυνη για περίπου 240.

Η ιδέα να επιτραπεί η ρωσική παρέμβαση στη Λιβύη αντιφάσκει με τη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας της κυβέρνησης Τραμπ, την Εθνική Αμυντική Στρατηγική και την Αφρικανική Στρατηγική του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, οι οποίες επικεντρώνονται στην αναχαίτιση της επιρροής μεγάλων αντίπαλων δυνάμεων, συγκεκριμένα της Ρωσίας και της Κίνας.

Η Λιβύη είναι ένας δοκιμαστικός σωλήνας γι’ αυτές τις στρατηγικές. Αν η Ρωσία γείρει την πλάστιγγα του πολέμου υπέρ του Χάφταρ, θα απογυμνώσει τη Δύση από κάθε επιρροή στη Λιβύη, είτε εξασφαλίζοντας μια διαβρωτική αστάθεια, είτε τελειώνοντας κάθε ελπίδα για ειρηνική πολιτική μετάβαση. Οι ΗΠΑ κατάφεραν να περιορίσουν την τρομοκρατία που είχε πηγή τη Λιβύη μετά την ήττα του Ισλαμικού Κράτους στη Σύρτη το 2016, μέσω χειρουργικών πληγμάτων κατά της Αλ Κάιντα και οργανώσεων που συνδέονται με το ISIS. Εάν η στρατιωτική διοίκηση Αφρικής των ΗΠΑ δεν είναι πλέον σε θέση να πλήττει στόχους στη Λιβύη και αφήσει την αντιτρομοκρατική δράση στην διακριτική ευχέρεια της Ρωσίας, το ISIS πιθανότατα θα επανεμφανιστεί. Μπορεί κανείς να ρίξει μια ματιά στη Συρία για να δει το "αντιτρομοκρατικό" ιστορικό της Ρωσίας.

Η δήλωση της 14ης Νοεμβρίου που εξέδωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ καταδίκασε την "επίθεση του LNA" και τη ρωσική παρέμβαση. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει σκεπτικισμός σχετικά με τη σοβαρότητα και την προθυμία της αμερικανικής κυβέρνησης να δράσει. Μετά την ανακοίνωση, οι δυνάμεις του Χάφταρ εξαπέλυσαν ολομέτωπη επίθεση κατά πολιτικών και όχι στρατιωτικών στόχων στην Τρίπολη, καθώς και κατά ενός πιθανότατα στρατιωτικού στόχου στη Μισράτα.

Για να μετριάσει τις αμφιβολίες για το κατά πόσο έχει αναλάβει πραγματική δέσμευση παρέμβασης στη λιβυκή κρίση, ο Λευκός Οίκος πρέπει να επαναλάβει τη δήλωση των ΗΠΑ στις 14 Νοεμβρίου - και να αποσαφηνίσει την απάντησή του στην παρέμβαση της Ρωσίας.

Πρώτον, η κυβέρνηση θα πρέπει να ρίξει περισσότερο φως στις ρωσικές ενέργειες στη Λιβύη, στον βαθμό τουλάχιστον που μπορεί χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τις πηγές πληροφοριών της. Διάφοροι Λίβυοι, αλλά και Δυτικοί αξιωματούχοι της έχουν αναφέρει την παρουσία στη Λιβύη μεταξύ 200 και 1.400 Ρώσων μισθοφόρων, οι περισσότεροι από τους οποίους ανήκουν στην Wagner, ιδιωτική εταιρεία στρατιωτικών αποστολών που συνδέεται στενά με έναν από τους πλέον στενούς συνεργάτες του Βλάντιμιρ Πούτιν. Οι ΗΠΑ θα πρέπει να παρουσιάσουν μια επίσημη εκτίμηση του αριθμού των Ρώσων ενόπλων που δρουν στη Λιβύη και να κάνουν διεθνές ζήτημα το τι σημαίνει η ανάπτυξή τους στο λιβυκό έδαφος και τι ρόλο παίζουν στην εμφύλια διαμάχη. Η Ρωσία επωφελείται από το γεγονός ότι μπορεί να υποδεύεται ότι δεν γνωρίζει τίποτε και δεν έχει καμία σχέση με την Wagner. Οι ΗΠΑ πρέπει να της στερήσουν αυτό το πλεονέκτημα της "άγνοιας".

Δεύτερον, οι ΗΠΑ θα πρέπει να απειλήσουν ότι θα επιβάλουν κυρώσεις σε όλες τις οντότητες που εμπλέκονται στην παροχή όπλων στα εμπόλεμα στρατόπεδα στη Λιβύη, συμπεριλαμβανομένων των προμηθευτών όπλων, των ναυτιλιακών και των ασφαλιστικών εταιρειών. Μέχρι σήμερα, το εμπάργκο όπλων εξακολουθεί να παραβιάζεται ατιμώρητα. Η αμερικανική κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να επιβάλει κυρώσεις σε παράγοντες που "απειλούν την ειρήνη, την ασφάλεια ή τη σταθερότητα της Λιβύης", με τη Βουλή και τη Γερουσία των ΗΠΑ να έχουν προτείνει νομοθεσία για την υποστήριξη αυτών των κυρώσεων, ιδίως κατά της Ρωσίας. Μέχρι στιγμής, οι κυρώσεις αυτές έχουν εφαρμοστεί από τις κυβερνήσεις τόσο του Ομπάμα όσο και του Τραμπ μόνο κατά προσώπων λιβυκής υπηκοότητας.

Τέλος, οι ΗΠΑ πρέπει να υποστηρίξουν σθεναρά τη Διάσκεψη του Βερολίνου, με σκοπό να ενώσουν τη διεθνή υποστήριξη για κατάπαυση του πυρός και την επανάληψη του πολιτικού διαλόγου στη Λιβύη. Για να γίνει αυτό, οι ΗΠΑ πρέπει να στηριχτούν σε μεγάλο βαθμό στους εταίρους τους στο Αμπού Ντάμπι, το Κάιρο και την Άγκυρα και να τους πείσουν να δεσμευθούν τουλάχιστον σε μια παύση των αποστολών όπλων - ή να αντιμετωπίσουν πιθανές κυρώσεις.

Η έκθεση και η απομόνωση της Ρωσίας και των προσπαθειών της να αλλάξει την ισορροπία ισχύος στη Λιβύη μπορεί να είναι ο καλύτερος τρόπος να σταματήσει η προσπάθειά της να αυξήσει την επιρροή της στη Βόρεια Αφρική. Όπως αναγνωρίζει η ίδια η κυβέρνηση Τραμπ, αυτός ο στόχος συμβαδίζει απολύτως με τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση