Ο γαλλογερμανικός άξονας επιστρέφει με προτάσεις για το μέλλον της Ευρώπης

Του Κώστα Ράπτη

Η γαλλογερμανική σχέση μοιάζει με έναν παράδοξο γάμο ο οποίος στηρίζει την επιτυχία του στην παρουσία τρίτου προσώπου. Ως μέλος της Ε.Ε., η Βρετανία αποτελούσε ακριβώς αυτόν τον τρίτο, ο οποίος παρείχε στην μεν Γερμανία την ασφάλεια ότι δεν θα ευοδωθούν οι γαλλικές φιλοδοξίες για περαιτέρω εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης (και αντίστοιχη εκτίναξη του κοινοτικού προϋπολογισμού) στην δε Γαλλία την εγγύηση ότι δεν πρόκειται να αναδυθεί μια "γερμανική Ευρώπη”, όσο οι δύο μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις της Ηπείρου συντονίζονται για την χαλιναγώγηση του Βερολίνο.

Το Brexit διαταράσσει αυτές τις ισορροπίες, Και αυτό γίνεται εμφανές από τον εκνευρισμό που προκαλεί στους Γερμανούς ιθύνοντες ο Εμανουέλ Μακρόν – πολύ περισσότερο απ' ό,τι ο "συνεννοήσιμος” Μπόρις Τζόνσον.

Τα περιστατικά που εικονογραφούν αυτόν τον εκνευρισμό είναι αρκετά – ακόμη και αν θεωρήσουμε πλαστή την φράση που αποδίδεται στην Άγκελα Μέρκελ, η οποία, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times, φέρεται, κατά το εορταστικό δείπνο για τα 30 χρόνια από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, να παραπονέθηκε στον Μακρόν: "Έχω κουραστεί να μαζεύω τα σπασμένα. Ξανά και ξανά πρέπει να κολλάω τα κομμάτια του φλιτζανιού για να μπορέσουμε να πιούμε ένα τσάι μαζί”.

Άλλωστε, η ενόχληση του Βερολίνου για την διαπίστωση του Γάλλου προέδρου ότι το ΝΑΤΟ είναι "εγκεφαλικά νεκρό” είναι αυθεντική – και εκφράστηκε δημόσια. Αντίστοιχα, το γαλλικό βέτο στην χορήγηση ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία υπήρξε πλήγμα στην γερμανική στρατηγική για τα Δυτικά Βαλκάνια.


Τρία ορόσημα

Και όμως: όσοι βιάστηκαν να μιλήσουν για γαλλο-γερμανικό διαζύγιο διαψεύδονται. Και το αποδεικνύει αυτό η δισέλιδη κοινή πρόταση Γαλλίας και Γερμανίας,, η οποία συζητείται για πρώτη φορά από τους "27” σήμερα Τετάρτη σε επίπεδο μονίμων αντιπροσώπων στην Ε.Ε., σχετικά με τη μεταρρύθμιση των κοινοτικών θεσμών.

Η βεβιασμένη εμφάνιση του εγγράφου προέκυψε από την ανάγκη να διασκεδασθούν ακριβώς οι εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν από τα επεισόδια των προηγούμενων ημερών – αλλά και από την επιθυμία να προκαταληφθούν τρία σημαντικά ορόσημα: η ανάληψη της υπό την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν νέας Κομισιόν την 1η Δεκεμβρίου, η Σύνοδος του ΝΑΤΟ στις 3-4 Δεκεμβρίου στο Λονδίνο και η επόμενη Ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής στις 12-13 του μηνός.

Το γαλλογερμανικό κείμενο προτείνει την έναρξη μιας διετούς περιόδου διαβούλευσης (που διόλου τυχαία θα συμπίπτει με την γαλλική και γερμανική προεδρία το δεύτερο εξάμηνο του 2020 και του 2022 αντιστοίχως), η οποία κατά το προηγούμενο της Συνέλευσης για το Μέλλον της Ευρώπης που συνέταξε το απορριφθέν Ευρωσύνταγμα του 2004, θα εμπλέκει την κοινωνία των πολιτών και θα εξετάσει αρχικά την πλήρωση των κοινοτικών αξιωμάτων και σε δεύτερο στάδιο τις πολιτικές για την ψηφιοποίηση, την κλιματική μεταβολή, την γειτονία και διεύρυνση, τη μετανάστευση, το κράτος δικαίου, την καταπολέμηση της ανισότητας και την "κοινωνική οικονομία της αγοράς”, με προοπτική την αλλαγή της Συνθήκης της Λισαβόνας.

Η εικόνα αμηχανίας, αν όχι στασιμότητας, που εμφανίζει η ευρωπαϊκή ενοποίηση ασφαλώς δικαιολογεί τέτοιους φιλόδοξους προγραμματισμούς – αν και η πρόταξη του θέματος των κοινοτικών αξιωμάτων περισσότερο παραπέμπει σε κάτι πολύ πιο πεζό: το ξεκαθάρισμα των λογαριασμών που εκκρεμούν από την παράκαμψη της διαδικασίας των Spitzekandidaten και τον παραγκωνισμό του Μάνφρεντ Βέμπερ από την ηγεσία της νέας Κομισιόν.

Ο ίδιος ο Βαυαρός επικεφαλής του ΕΛΚ στο Ευρωκοινοβούλιο με άρθρο του την Τρίτη στο Politico διεκτραγώδησε την έφεση "πολλών στις Βρυξέλλες και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες στην λήψη αποφάσεων πίσω από κλειστές πόρτες, με αποτέλεσμα η άμεση επιλογή των ψηφοφόρων να πέφτει θύμα προσωπικών παιγνίων εξουσίας”.

Βέβαια η μακρά ιστορία της Ε.Ε. στον παραμερισμό της λαϊκής βούλησης όπως αυτή εκφράστηκε σε δημοψηφίσματα, σχετικοποιεί αυτή την επίδειξη δημοκρατικής ευαισθησίας.

Οι προϋποθέσεις

Σε κάθε περίπτωση, το όποιο νέο γαλλογερμανικό σχέδιο δεν μπορεί να αναδείξει πλήρως τη δυναμική του πριν την διαμόρφωση της διάδοχης στην Μέρκελ κατάστασης στην πολιτική ζωή της Γερμανίας. Το ότι το πιθανότερο αυριανό σενάριο είναι αυτό της συγκυβέρνησης της Χριστιανοδημοκρατίας με τους Πράσινους σημαίνει ότι πολλές σταθερές της γερμανικής πολιτικής πρόκειται να αλλάξουν, ενώ οι προειδοποιήσεις των ειδικών για την ανάγκη υιοθέτησης επεκτατικών πολιτικών, καθώς η ετοιμότητα της νέας προέδρου της CDU Άνεγκρετ Κραμπ-Κάρενμπαουερ να αναδείξει τις ευθύνες της Γερμανίας στην αμυντικό τομέα δημιουργούν πεδίο συγκλίσεων με τον Μακρόν.

Άλλωστε, η πανευρωπαϊκής εμβέλειας προσωπικότητα που αναζητείται για να ηγηθεί της διετούς διαβούλευσης θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η ίδια η νυν καγκελάριος – όσο και αν προς το παρόν κυκλοφορεί δοκιμαστικά το όνομα του Γκι Φερχόφστατ, που δύσκολα θα συναντήσει την αποδοχή των Ανατολικοευρωπαίων.

Το ζήτημα είναι ότι το γαλλογερμανικό ζεύγος δεν είναι σε θέση να οδηγηθεί σε διαζύγιο – όσο και αν, όπως παρατηρεί το Eurointelligence του Wolfgang Muchau, η εξεύρεση ενός συμβιβασμού φαντάζει αυτή τη στιγμή ακατόρθωτη δίχως η μία από τις δύο πλευρές να εξασφαλίσει την εικόνα του "νικητή”.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση