New York Times: Η επόμενη μέρα για τη Συρία

Η Τουρκία απειλεί να εισβάλλει στη Συρία ώστε να εξολοθρεύσει τους Κούρδους μαχητές. Οι συριακές δυνάμεις κινούνται προς την περιοχή που οι Αμερικάνοι θα εγκαταλείψουν σύντομα. Το Ισραήλ βομβαρδίζει ιρανικά στρατεύματα στα βάθη της Συρίας. Η Ρωσία θα κινηθεί σύντομα για να εξαφανίσει και το τελευταίο ίχνος της συριακών αντικυβερνητικών δυνάμεων.

Η Συρία, την οποία μετά την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τα αμερικάνικα στρατεύματα από την χώρα, είναι πλέον μία «βαλκανοποιημένη» εκδοχή της χώρας, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το άρθρο των New York Times, σε σχέση με αυτή που ήταν οκτώ χρόνια πριν, όταν εισήλθε στον καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο.

Η απόσυρση των αμερικάνικων στρατευμάτων και το «τέλος» της ανταρσίας κατά του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, δίνει ελευθερία στο Ιράν και τη Ρωσία να κάνουν επίδειξη δύναμης στην Συρία.

«Καλωσήρθατε, στην μετά-αμερικανική Μέση Ανατολή», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Χάας, διπλωμάτης και πρόεδρος του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσων, μέσω tweet του.

Οι New York Times στο νέο άρθρο τους αναλύουν την περίπλοκη σύνθεση του Συριακού πολέμου, μέσα από μία σειρά ερωτήσεων και απαντήσεων που παρουσιάζονται παρακάτω.

Πώς θα έμοιαζε η μεταπολεμική Συρία;

Μετά από χρόνια αιματοχυσιών, οι οποίες ξεκίνησαν από τις διαδηλώσεις της Αραβικής Άνοιξης, οι οποίες είχαν προσδώσει ελπίδα για δημοκρατικοποίηση της περιοχής, το πιο πιθανό σενάριο για τη σημερινή Συρία, σύμφωνα με τους ειδικούς για την περιοχή, είναι πολύ πιο «σκοτεινό» από την προ-πολεμική πραγματικότητα της χώρας: ο Άσαντ να ηγείται μία κατασταλτικής κυβέρνησης κάτω από τις εντολές της Ρωσίας και του Ιράν.

Και οι δύο χώρες είναι μακρόχρονοι σύμμαχοι του Άσαντ. Η διάσωση του, από την Ρωσική αεροπορία και το Ιρανικό πεζικό, εδραίωσε τη θέση τους ακόμη περισσότερο.

Το σιιτικό Ιράν, ανταγωνίζεται με τους Σουνίτες της Σαουδικής Αραβίας, για την επιρροή στην περιοχή έχοντας αποστείλει δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες να πολεμήσουν στα συριακά εδάφη. Παράλληλα, όπως αναφέρει το άρθρο των New York Times, ανοικοδομεί σιιτικούς ναούς και ενδυναμώνει τις στρατεύματα των Σιιτών της περιοχής, ελπίζοντας να αποκτήσει το πλεονέκτημα ενάντια στο Ισραήλ.

Η Ρωσία, η οποία έχει εξασκήσει την πολιτική της δύναμη στη Συρία, επηρεάζει έντονα την εξωτερική πολιτική, το στρατό και τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας. Αυτό είναι και το τίμημα που πλήρωσε ο Άσαντ για τη διάσωση, αναφέρει το άρθρο των New York Times.

Τι μπορεί να πάρει η Ρωσία και το Ιράν ως αντάλλαγμα;

Αν και η παραμονή στην Συρία μπορεί να είναι κοστίσει πολιτικά στο εσωτερικό του Ιράν και της Ρωσίας, η επιβίωση των δύο χωρών στην περιοχή, μετά την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων τους εξασφαλίζει την τοπική ηγεμονία.

«Αυτό είναι το “ιδανικό σενάριο” και για τις δύο χώρες», σύμφωνα με τον Ντάνιελ Μπενέμ, ειδικό στα θέματα της Μέσης Ανατολής και συνεργάτη του Κέντρου της Αμερικανικής Προόδου, ενός προοδευτικού ερευνητικού κέντρου στην Ουάσινγκτον.

«Από εδώ και πέρα, μπορούν να ελέγχουν την αφήγηση, τόσο προς στους φίλους, όσο και προς τους εχθρούς της Αμερικής: η Αμερική δεν είναι πλέον αξιόπιστος συνεργάτης στην Μέση Ανατολή».

Γιατί υπήρχαν αμερικανικά στρατεύματα στην Συρία;

Δύο χιλιάδες Αμερικάνοι αποστάλθηκαν στην βορειοανατολική Συρία, με σκοπό να συνεργαστούν με τα κουρδικά στρατεύματα της περιοχής, ώστε να εξαφανίσουν την παρουσία του Ισλαμικού Κράτους στην περιοχή. Η κίνηση αυτή βέβαια προκάλεσε την οργή της Τουρκίας, η οποία βλέπει τους αυτονομιστές Κούρδους ως μία σοβαρή απειλή.

Το πώς ή αν θα συνεχιστεί η μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα. Πιστεύεται ότι 30 χιλιάδες πιστοί στο Ισλαμικό Κράτος βρίσκονται διάσπαρτοι στην περιοχή.

Είναι πιθανό, όπως αναφέρουν οι New York Times, ότι οι Κούρδοι και ο Άσαντ θα συνθηκολογήσουν. Αν όχι, τότε ένας νέος γύρος συρράξεων θα μπορούσε να στείλει ένα νέο κύμα προσφύγων, Κούρδων και άλλων, προς το Ιράν προκαλώντας νέο γύρο εντάσεων, οδηγώντας έτσι και στην αναβίωση του Ισλαμικού Κράτους.

«Οπωσδήποτε υπάρχει αυτή η πιθανότητα, το ρίσκο του απόλυτου χάους», είπε ο Άρον Λουντ, ειδικός στα θέματα της Συρίας, «όταν η μόνη δύναμη που σταθεροποιούσε την περιοχή, χωρίς να την κρίνω θετικά ή αρνητικά, εξαφανίζεται τόσο γρήγορα».

Ποιος θα καταλάβει τις περιοχές που εγκαταλείπουν οι Αμερικάνοι;

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο για την Μελέτη του Πολέμου, η Ρωσία, το Ιράν και οι δυνάμεις που έχουν την στήριξη του Ιράν, όπως η σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ, έχουν τις κατάλληλες θέσεις για να καταλάβουν τα βορειανατολικά εδάφη της Συρίας, τα οποία εγκατέλειψαν τα αμερικανικά στρατεύματα.

Το Συριακό Παρατηρητήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το οποίο καταγράφει την εξέλιξη του συριακού πολέμου μέσα από μαρτυρίες πολιτών, μετέδωσε την Κυριακή, ότι η Συριακή κυβέρνηση έχει στείλει χιλιάδες στρατιώτες να καταλάβουν τα τελευταία εδάφη του ISIS στα βορειοανατολικά της χώρας.

Τι έχει απομείνει από τους δυνάμεις κατά του Άσαντ;

Το τελευταίο μεγάλο οχυρό των ανταρτών κατά του Άσαντ βρίσκεται στην περιοχή Ιντλίμπ στα βορειοδυτικά της Συρίας, κοντά στα σύνορα με τη Τουρκία. Η Ρωσία είναι πιθανό να βοηθήσει τον Ασάντ να ανακαταλάβει την περιοχή. Βέβαια, θα πρέπει πρώτα να συζητήσει με την Τουρκία, η οποία έχει υποστηρίξει τους αντάρτες και έχει εκφράσει το έντονο ενδιαφέρον της για το τι συμβαίνει στα σύνορα της με την Συρία.

Πώς αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν το Ισραήλ;

Οι αναλυτές πιστεύουν ότι το Ιράν μπορεί να συνεργαστεί με τους Σιίτες του Ιράκ, της Συρίας και του Λίβανου, σχηματίζοντας έναν ενωμένο μέτωπο ενάντια στο Ισραήλ. Στη Συρία, το Ιράν και η Χεζμπολάχ αποσκοπούν να ενδυναμώσουν την στρατιωτική παρουσία τους στα υψίπεδα του Γκολάν, τα οποία προσάρτησε το Ισραήλ μετά τον πόλεμο του 1967.

Το Ισραήλ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα ανεχθεί τις απειλές της Συρίας, δείχνοντας και τις προθέσεις του την Τρίτη με μία σειρά εναέριων βομβαρδισμών κοντά στη Δαμασκό.

Οι Ρώσοι, οι οποίοι έχουν καλές σχέσεις με το Ισραήλ, του έχουν επιτρέψει παρόμοιες επιχειρήσεις στο παρελθόν. Παρόλα αυτά, το Κρεμλίνο αντέδρασε έντονα στους βομβαρδισμούς του Ισραήλ, χαρακτηρίζοντας τους ως «έντονες παραβιάσεις» της συριακής ανεξαρτησίας

Πόσο δυνατή είναι η επιρροή του Ιράν στη Συρία;

Οι Σιίτες που βρίσκονται στην Συρία είναι αντιμέτωποι με μία μεγάλη δυσκολία: είναι μειοψηφία σε μία πλειοψηφία Σουνιτών. Παρόλα αυτά, το Ιράν έχει διευρύνει την σφαίρα επιρροής του τόσο στους Σύριους μαχητές, αλλά και πολίτες.

Σε μερικές περιοχές της Συρίας, το Ιράν έχει χρηματοδοτήσει την ανέγερση σπιτιών για τους ανθρώπους που έχασαν τα σπίτια τους στον πόλεμο, ενώ σε άλλες έχει οικοδομήσει ναούς, που σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο, έχουν τραβήξει την προσοχή επισκεπτών από το Ιράν, το Ιράκ και τη Συρία.

Αψηφώντας τον ιστορικά κοσμικό χαρακτήρα του Συριακού κράτους, το Ιράν και η Χεζμπολάχ έχουν μεταδώσει σε αρκετές περιοχές της Συρίας ένα θρησκευτικό κλίμα. Για παράδειγμα σπάνια έβλεπες στο παρελθόν να γιορτάζεται η Ασούρα, μεγάλη Σιιτική γιορτή, στις μη-Σιιτικές περιοχές της Δαμασκού. Σήμερα, οι παρελάσεις και οι τελετές για την Ασούρα είναι πολλές περισσότερες.

Κάποιοι από τους στρατιώτες του ιστορικά κοσμικού συριακού στρατού έχουν γίνει περισσότερο θρήσκοι μετά την ένταξη τους στα στρατεύματα των Σιιτών. Άλλοι βέβαια έχουν ενταχθεί σε αυτά τα στρατεύματα για μη θρησκευτικούς λόγους. Τα στρατεύματα αυτά προσφέρουν καλύτερες αποδοχές και μεγαλύτερες άδειες από ότι ο συριακός στρατός, ενώ η ένταξη σε αυτά τα στρατεύματα δεν σημαίνει απαραίτητα και μεταστροφή στο Σιισμό. Σίγουρα, όμως σηματοδοτεί μία αλλαγή του παλιού κατεστημένου.

«Ο στρατός δεν είναι πλέον ξεκάθαρα κοσμικός», δήλωσε ο Άλι Ρίζκ, ένας αναλυτής, που βασίζεται στη Βυρητό. Ο Ρίζκ πρόσθεσε πώς το Ιράν και η Χεζμπολάχ έχουν μεταδώσει τον Σιισμό στο συριακό στρατό. «Άλλωστε, είναι ανθρώπινο, όλοι αυτοί οι στρατιώτες πολέμησαν στο πλευρό ο ένας του άλλου».

Είναι οι Ρώσοι ευπρόσδεκτοι στη Συρία;

Η Ρωσία έχει ενισχύσει τις σχέσεις τις με τους Σύριους ηγέτες, έχει ενδυναμώσει τις σχέσεις της με την Τουρκία, ενώ έχει αφήσει πίσω και τις ΗΠΑ ως «πρώτη δύναμη» στη Μέση Ανατολή.

Οι Ρώσοι έχουν επιδείξει μία πολύ έξυπνη στάση σχετικά με τις ευαισθησίες της Συρίας, αποστέλνοντας για παράδειγμα, στρατονόμους από την περιοχή της Τσετσενίας, για να διαπραγματευτούν την ανακωχή των ανταρτών και να κρατήσουν την ειρήνη στις περιοχές των Σουνιτών, τις οποίες ανακατέλαβαν οι δυνάμεις του Άσαντ.

Πολλοί έχουν προτιμούν τους Ρώσους από τους από τις σιιτικές ομάδες του Ιράν. Οι πολίτες που είναι εναντίον της κυβέρνησης, ενθαρρύνθηκαν όταν είδαν ένα βίντεο του YouTube, το οποίο έδειχνε δύο Ρώσους στρατονόμους να συλλαμβάνουν δύο Σύριους στρατιώτες. Τον Ιούνιο, όταν Σιίτες στρατιώτες συνέλαβαν δύο Σουνίτες, οι Ρώσοι πίεσαν για την απελευθέρωση τους.

Το συμβάν αυτό βοήθησε τους Ρώσους να πείσουν τους πολίτες ότι δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον να αναζωπυρώσουν ταη διαμάχη μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών και οποιαδήποτε κίνηση εκδίκησης από τον Ασάντ θα τους έβρισκε απέναντι.

«Το Ιράν έχει ένα ένα σεχταριστικό πλάνο»», δήλωσε στους New York Times ο Αχμέντ αλ Μούκα, του οποίου οι τρείς γιοί πολέμησαν με τους αντάρτες, «αλλά η Ρωσία δεν ενδιαφέρεται για το εθνικότητα και την θρησκεία των ανθρώπων».

Θα μπορούσε να υπάρξει ανταγωνισμός μεταξύ Ρωσίας και Ιράν για το μέλλον της Συρίας;

Το Ιράν και η Ρωσία ανταγωνίζονται ήδη, με την Ρωσία να υποστηρίζει μία αυτόνομη Συριακή κυβέρνηση, απογαλακτισμένη από τη ρωσική βοήθεια, ενώ το Ιράν θα προτιμούσε ένα πιο αποδυναμωμένο συριακό κράτος.

Και οι δύο χώρες έχουν αρχίσει να βάζουν τους δικούς του συμβούλους στις συριακές μυστικές υπηρεσίες, σύμφωνα με τον Τζόοστ Χίλτερμαν, ειδικό στα θέματα της Μέσης Ανατολής.

Και οι δύο είναι αντιμέτωποι όμως με μία μεγάλη πρόκληση. Καμία από τις δύο χώρες δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά το σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Συρίας, το οποίο θα μπορούσε και να ξεπεράσει τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι Ρώσοι «θέλουν να αποχωρήσουν στρατιωτικά από τη Συρία, αφήνοντας στη θέση τους τις δύο βάσεις τους και τους δικούς τους ανθρώπους, ενώ επιθυμούν ρωσικές εταιρίες να αναλάβουν την ανοικοδόμηση», πρόσθεσε ο Χίλτερμαν.

Η ιρανική κυβέρνηση έχει δεχθεί κριτική στο εσωτερικό σχετικά με την πολιτική της για τη Συρία, η οποία έγινε πιο έντονη μετά την επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ.

Η Ντανιέλ Πλέτκα, αντιπρόεδρος μιας ομάδας ανάλυσης, σχετικά με ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, δήλωσε ότι μέχρι τώρα οι Ιρανοί έχουν εξασκήσει άνετα την δύναμη τους στη Συρία, «αλλά με τις οικονομικές τους περιπέτειες, που περνούν αυτή τη στιγμή θα δυσκολεύσουν να συνεχίσουν».

THE NEW YORK TIMES
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση