Γιατί οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να χτυπούν την Τουρκία;

Σε εξέλιξη ο νέος Ψυχρός Πόλεμος…

Του Αλέξανδρου Δρίβα

Στη διεθνή πολιτική, ο αγώνας για περισσότερη ισχύ και έλεγχο, δε σταματά ποτέ. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που τυφλώθηκαν από προσδοκίες διαρκούς ειρήνης μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Ωστόσο, η πραγματικότητα ήρθε για να αποδείξει οτι τίποτε δεν είναι στατικό στον κόσμο και τίποτε δεν είναι αδιανόητο.

Για παράδειγμα, ακόμη και σήμερα, παρά τα όσα γίνονται, αρκετοί θεωρούν αδιανόητο ένα «διαζύγιο» μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ. Τα γεγονότα δείχνουν κάτι πολύ διαφορετικό. Πώς συνδέεται όμως η αμερικανοτουρκική διένεξη με την Ευρώπη και κυρίως με τη Γερμανία; Γιατί οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να έχουν στη «μαύρη λίστα» την Τουρκία και από ποιές κινήσεις οι Αμερικανοί φαίνονταν οτι εδώ και χρόνια έχουν καταλάβει τα όσα γίνονται;

Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και Αίγυπτος.

Ο Αγώνας του Τάσσου Παπαδόπουλου, δεν πήγε στράφι. Οι μεγάλοι ηγέτες υπήρξαν συνήθως και μεγάλοι «αρνητές». Ωστόσο δεν είναι μόνο οι αρνήσεις που τους καθιστούν ηγέτες. Είναι και αυτό που λέμε οι «υποψίες» που έχουν για το μέλλον, η διαίσθησή τους. Η Τουρκία είχε αρχίσει να έχει προβλήματα με τη Δύση με την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία. Η πολιτική ασκείται πάντα με φόντο το μέλλον. Από το 2009 και μετά, οι φωνές λογικής άρχισαν να πληθαίνουν τόσο στις ΗΠΑ και στην Ελλάδα, όσο και στην Κύπρο και στην Αίγυπτο.

Οι ΗΠΑ δε θα προχωρούσαν ποτέ σε μια τέτοια ενθάρρυνση δημιουργίας μιας περιφερειακής συνεννόησης, αν δεν είχαν αντιληφθεί πως η αντιμετώπιση της Τουρκίας οφείλει να ακολουθεί αυτήν της Μέσης Ανατολής. Η Τουρκία έγινε το ίδιο απρόβλεπτη και αναξιόπιστη με την Μέση Ανατολή. Τα ισχυρά κράτη όπως είναι η Αμερική, σκέφτονται τον κόσμο με ορίζοντα δεκαετιών και όχι με ορίζοντα εξαμήνου.


Ο Ερντογάν που ξέφυγε τελείως

Πράγματι, οι ΗΠΑ δεν έχουν την πολυτέλεια να χάνουν χώρες σαν την Ελλάδα και την Τουρκία. Μην ξεχνούμε πως η ασφαλιστική δικλείδα της Ελλάδας όλα αυτά τα επώδυνα χρόνια των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, είναι η γεωστρατηγική αντίληψη των ΗΠΑ για την περιοχή.

Το ίδιο και παραπάνω, ίσχυε για την Τουρκία. Οι ΗΠΑ προσπάθησαν πολλές φορές να επαναφέρουν την Τουρκία στην «τάξη» όμως αυτό που δεν αντιλήφθηκαν γρήγορα στις ΗΠΑ, είναι αυτό που αντιλήφθηκαν πολλοί αξιωματικοί της Ουάσινγκτον αλλά και σπουδαίες προσωπικότητες από τον χώρο των συμβούλων και των ακαδημαϊκών (π.χ ο Edward Luttwak). Όταν είχαν διαβάσει το περίφημο βιβλίο του Νταβούτογλου και τον είχαν ακούσει να μιλάει για τη νέα εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Ο κάθε αναγνώστης μπορεί να αντρέξει στα σχόλια που είχαν κάνει άνθρωποι των ΗΠΑ.

Ο Edward Luttwak ούτε λίγο-ούτε πολύ, μίλησε για την…ψυχολογία του Αχμέτ Νταβούτογλου και του Ταγίπ Ερντογάν. Όλα αυτά 5-6 χρόνια πριν.


Ο άξονας των ηπειρωτικών δυνάμεων και η…Ευρασία.

Οι ΗΠΑ δεν γίνεται να χαράξουν στρατηγική χωρίς να υπολογίσουν τα οικονομικά τους συμφέροντα (διατηρούν συμφέροντα σε κάθε μέρος του πλανήτη) σε συνάρτηση με τη γεωγραφία. Η αμερικανική ανησυχία έγκειται στις πολύ καλές σχέσεις που έχουν (σε οικονομικό επίπεδο και ειδικά πριν την κρίση στην Ουκρανία) η Ρωσία με τη Γερμανία. Η Γερμανία είναι σημαντικότατος οικονομικός εταίρος της Τουρκίας. Η Τουρκία είναι στρατηγικός εταίρος της Ρωσίας.

Η Deutsche Bank έχει αγοραστεί κατά το 1/5 (περίπου) από τους Εμίρηδες του Κατάρ. Το Κατάρ είναι σύμμαχος του Ιράν. Η Τεχεράνη έχει και αυτή πανίσχυρους δεσμούς με τη Μόσχα. Όλα αυτά, μπορεί κάποιος να τα αθροίσει και να αντιληφθεί πως οι ΗΠΑ δεν χτυπούν τυχαία την Τουρκία η οποία είναι η πιο αδύναμη χώρα από όλες όσες έχουμε αναφέρει. Είναι επίσης μια πολύ μεγάλη και ενδιαφέρουσα συζήτηση το αν όλο το παραπάνω domino effect, χτυπάει τελικά στο Πεκίνο στο οποίο οι ΗΠΑ, λίγες μέρες πριν επέβαλαν νέους δασμούς στους οποίους το Πεκίνο θα απαντήσει (σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις Κινέζων αξιωματούχων).

Με άλλα λόγια, έχουν διαμορφωθεί κάποιες συμμαχίες οι οποίες έχουν διηπειρωτικό χαρακτήρα. Μπορούμε να θυμηθούμε λίγο την υπερδραστηριότητα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Ξεκίνησε πέρυσι τέτοια εποχή από το εμπάργκο εναντίον του Κατάρ και αμέσως μετά η διένεξη των ΗΠΑ με τη Βόρεια Κορέα.

Ακολούθησε η προσπάθεια αποκλιμάκωσης μεταξύ των δύο χωρών και οι ΗΠΑ αποχώρησαν από τη συμφωνία με το Ιράν αναγνωρίζοντας παράλληλα την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Μην ξεχνάμε και τους αμερικανικούς (και συμμαχικούς) βομβαρδισμούς από τη θάλασσα στη Συρία. Οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε αφορούν δύο ζητήματα κλειδιά για την κυβέρνηση Τραμπ. Το εμπόριο και το θέμα του ΝΑΤΟ το οποίο πολλές ευρωπαϊκές χώρες το χρησιμοποιούν «δωρεάν».

Μέσα σε αυτές και η Γερμανία η οποία δεν δαπανά το ποσοστό του ΑΕΠ που οφείλει να δαπανά στο ΝΑΤΟ. Το περιληπτικό και πρόχειρο αυτό χρονολόγιο της αμερικανικής δραστηριότητας στην εξωτερική πολιτική, μας δείχνει οτι η Ουάσινγκτον δεν έχει πλέον χρόνο για κατευνασμούς και για τακτικές του ώριμου σύκου καθώς αν αδρανήσουν σε περιπτώσεις χωρών όπως είναι η Τουρκία, το Κατάρ, η Βόρεια Κορέα ακόμη και η Γερμανία, η αμερικανική πρωτοκαθεδρία στις διεθνείς υποθέσεις θα τεθεί εν αμφιβόλω.

Οι ΗΠΑ επιθυμούν να διασπάσουν τον ηπειρωτικό αυτόν άξονα όπου οι προαναφερθείσες χώρες, είτε έχουν στρατηγικές σχέσεις είτε ακολουθούν το «ο φίλος του φίλου μου είναι και δικός μου φίλος» (βλ. αντίδραση της Γερμανίας προς την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία με το Ιράν προκειμένου να μην διαταράξει περαιτέρω τις σχέσεις της με τη Ρωσία με την οποία συζητούν τον NordStream 2 – άλλο ένα αγκάθι στις αμερικανογερμανικές σχέσεις.

Αν κοιτάξουμε επομένως το «όλον» θα δούμε πως το επιμέρους (Τουρκία) ακολουθεί. Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να πιέζουν την Τουρκία και καλό είναι η Ελλάδα και η Κύπρος να προσπαθήσουν να «ξυπνήσουν» όσο γίνεται τις Βρυξέλλες γιατί οι συνέπειες πιθανού ατυχήματος της Τουρκίας, θα είναι ολέθριες, ειδικά όσο Ε.Ε και Γερμανία δεν συντάσσονται με τις ΗΠΑ και προσπαθούν να κρατήσουν μια ουδετερότητα η οποία, όπως έχει γίνει ο κόσμος, είναι πολύ δύσκολο να ακολουθηθεί σαν ξεκάθαρη πολιτική. ΗΠΑ, Ισραήλ, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος, Ιορδανία, Ινδία, Νότια Κορέα και Ιαπωνία (μαζί με συγκεκριμένα κράτη της Ε.Ε) από τη μία πλευρά και Κίνα, Ρωσία, Ιράν, Κατάρ, Βόρεια Κορέα, Πακιστάν από την άλλη, φαίνεται να έχουν σε ένα βαθμό σχηματοποιηθείως συμμαχίες.

Οι ΗΠΑ δεν έχουν λόγο να πάψουν να θυμίζουν στην Τουρκία οτι η έως τώρα επιλογή της, την καθιστά εκτός Δύσης και επομένως, αποδέκτη κυρώσεων.

* Ο Αλέξανδρος Δρίβας είναι Διεθνολόγος, Μέλος ΑΗΕΡΑ Σόλων HJ04, μέλος Ομάδας Θαλάσσιας Στρατηγικής στο ΕΛΙΣΜΕ, Συντονιστής του Τομέα Ευρασίας & Νοτιοανατολικής Ευρώπης – Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων
Huffington Post


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση