Η Ευρώπη χάνει τη μάχη

Η Ευρώπη αγωνίζεται σε δύο μέτωπα. Η κρίση του χρέους που ξεκίνησε στην Ελλάδα περίπου πριν από τρία χρόνια έχει εξαπλωθεί και σε άλλες χώρες. Για την καταπολέμηση της κρίσης, η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία έχουν λάβει κεφάλαια διάσωσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (την «τρόικα»), και υποχρεούνται να μειώσουν το επίπεδο δανεισμού τους μέσω περικοπών των δαπανών και υψηλότερους φόρους. Για να αντισταθμίσει την επίδραση της ύφεσης που επιφέρει η δημοσιονομική πειθαρχία, η ΕΚΤ έχει επανειλημμένα χαλάρωσει τη νομισματική πολιτική της για να ενθαρρύνει τη χορήγηση δανείων στον ιδιωτικό τομέα.

Ούτε ένα μέτρο όμως δεν έχει φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Τελευταία το ποσοστό ανεργίας της ευρωζώνης στο 11,1 τοις εκατό το Μάιο είναι το υψηλότερο στην ιστορία της ευρωζώνης. Η Ισπανία, που καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας της περιοχής με 24,6 τοις εκατό, ανακοίνωσε πρόγραμμα δημοσιονομικής αναπροσαρμογής € 65 δις αυτό το μήνα. Τα νέα μέτρα λιτότητας θα οδηγήσουν σε βαθύτερη ύφεση και ακόμη υψηλότερη ανεργία.

Στο νομισματικό τομέα, η ΕΚΤ εφάρμοσε δύο συμφωνίες επαναγοράς ύψους € 1 τρις. με τις τράπεζες της περιοχής. Ενώ ο στόχος ήταν να διευκολυνθεί η κρίση ρευστότητας που αντιμετώπισαν οι τράπεζες το Νοέμβριο, η κίνηση της ΕΚΤ είχε την αρνητική επίδραση να καταστήσει τις τράπεζες αυτές βασικούς αγοραστές του χρέους των κρατών τους καθώς οι ξένοι επενδυτές αποχωρούσαν. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για τις τράπεζες σε περίπτωση αθέτησης πληρωμών των κυβερνήσεών, ή αναδιάρθρωσης του χρέους. Μετά από μια μείωση του επιτοκίου καταθέσεων της ΕΚΤ προς τις τράπεζες στο μηδέν στις 5 Ιουλίου, η κεντρική τράπεζα ανέμενε οι τράπεζες να αυξήσουν τα δάνεια. Αντ 'αυτού, φαίνεται απλά να κρατάνε τα κονδύλια αυτά.

Ο υπουργός οικονομίας της Ισπανίας, Luis de Guindos, έχει αναγνωρίσει την έκταση του προβλήματος σε μια πρόσφατη συνέντευξη του. Υπενθυμίζοντας ότι οι αγορές χρέους δεν λειτουργούσαν όπως προβλεπόταν στην Ισπανία, την Ιταλία ή τη Γαλλία, κατήγγειλε ότι το δημόσιο χρέος κάθε χώρας έπρεπε να αγοράζεται μόνο από δημόσιους οργανισμούς.

Η αγορά δημόσιου χρέους από την πλευρά των ευρωπαϊκών τραπεζών, αντί του δανεισμού προς στον ιδιωτικό τομέα, με τη νέα ρευστότητα που τους παρέχεται από την ΕΚΤ έχει προηγούμενο στην εμπειρία των αμερικανικών τραπεζών όπως αυτές ανταποκρίθηκαν σε προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης της Fed. Οι αμερικανικές τράπεζες κατέχουν ένα τεράστιο $ 1.6 τρις σε πλεονάζοντα αποθέματα.

Σαφώς, ο κυρίαρχος ρόλος που διαδραματίζει η ΕΚΤ, οι διάφορες κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμοί από το 2009 δεν έχει βοηθήσει ούτε την κρίση χρέους ούτε προωθεί την οικονομική ανάπτυξη. Είναι καιρός να δοκιμάσουμε εναλλακτικά μέτρα. Η διέξοδος για τις κυβερνήσεις θα είναι να κάνουν λιγότερα οι ίδιες και να επιτρέψουν την ενίσχυση του ρόλου των δυνάμεων της αγοράς. Με τρεις τρόπους.

Πρώτον, η ΕΕ θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι η κύρια αδυναμία της ιταλικής, της ισπανικής και της ελληνικής οικονομίας δεν είναι τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα, αλλά το υψηλό κόστος εργασίας. Η Γερμανία υπερέβη την κατευθυντήρια γραμμή του ελλείμματος τόσο το 2002 όσο και το 2003, αλλά μεταρρυθμίσεις στον τομέα της εργασίας το 2003 οδήγησαν σε σημαντική μείωση του κόστους και την ενίσχυση της γερμανικής βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας κατά τα επόμενα έτη. Για να επιτευχθεί μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας, η τρόικα θα πρέπει να στρέψει την προσοχή της στην προώθηση πιο ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων και όχι στον καθορισμό συγκεκριμένων νομισματικών και δημοσιονομικών στόχων. Η Ιρλανδία έχει μειώσει το μισθολογικό κόστος της και θα πρέπει να ανταμείβεται με μειωμένα επιτόκια στα κεφάλαια διάσωσης.

Δεύτερον, το ποσοστό ανεργίας των νέων είναι σημαντικά υψηλότερο από το συνολικό ποσοστό των ανέργων στις χώρες της κρίσης. Είναι κάτι περισσότερο από 50 τοις εκατό στην Ελλάδα και την Ισπανία. Αυτό αποτελεί κοινωνική βόμβα έτοιμη να εκραγεί. Η έλλειψη θέσεων εργασίας για τους κάτω των 25 αυξάνει το δυναμικό για βία και οδηγεί σε έλλειψη εργατικού δυναμικού, δεξιοτήτων και εμπειρίας. Μια λύση είναι να σταματήσει η νοοτροπία 'μιας δουλειάς για μια ζωή' όπως προσπαθεί να την αλλάξει ο Ιταλός πρωθυπουργός κ. Mario Monti. Η στήριξη της ΕΕ για τα μέτρα απασχόλησης και τη μεταρρύθμιση του κ. Monti θα βοηθήσει να μειωθούν οι αποδόσεις ομολόγων που πληρώνει η Ιταλία για την άντληση κεφαλαίων.

Τρίτον, οι αγορές κεφαλαίων σε μεμονωμένες χώρες δεν θα λειτουργήσουν κανονικά, έως ότου οι κυβερνήσεις πάρουν ένα μάθημα από τις πτωχεύσεις του ιδιωτικού τομέρα και φτάσουν σε διακανονισμούς με τους πιστωτές τους. Σε εταιρικό περιβάλλον, οι πιστωτές συμφωνούν να μειώσουν τόκους, να αναστείλουν πληρωμές κεφαλαίου και να ανταλλάξουν μερικές από τις αξιώσεις τους για μετοχικό μερίδιο στην εταιρεία. Μείωση των πληρωμών εξυπηρέτησης του χρέους επιτρέπουν στις εταιρείες να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους και να προσλάβουν ακόμα και νέους εργαζόμενους. Αυτό θα επιτρέψει στις χώρες να αναπτυχθούν και πάλι και να αυξήσουν την απασχόληση.

Οι ανταλλαγές του χρέους πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα, εάν η Ευρώπη θέλει να ενθαρρύνει τις ιδιωτικές ροές κεφαλαίων. Μετατροπές χρέους προς μετοχές οδηγούν σε τάυτιση συμφερόντων δανειστές και δανειζόμενους, αυξάνοντας την πιθανότητα επιτυχίας του εγχειρήματος. Εάν η εταιρεία ή η χώρα πάει καλά, οι πιστωτές θα λάβουν τελικά πίσω πολύ περισσότερο από την αξία που κατέβαλαν.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση