Η παρακμάζουσα ελληνική δημοκρατία

• Γράφει ο Αρδηνιστής

Τα αποτελέσματα πρόσφατης ενδελεχούς έρευνας που καταγράφεται στο Ευροβαρόμετρο είναι ενδεικτικά της πρωτοφανούς απαξίωσης του πολιτικού συστήματος και της καταβαράθρωσης του κύρους των Ελλήνων πολιτικών στις συνειδήσεις των Ελλήνων αλλά και εν γένει όλων των θεσμών της χώρας:

• 93% των Ελλήνων δεν εμπιστεύονται τα πολιτικά κόμματα και το 76% δεν εμπιστεύεται την κυβέρνηση Παπανδρέου (μόνο το 21% δήλωσε ότι την εμπιστεύεται).
• 73% των Ελλήνων δεν εμπιστεύεται τη Βουλή και το 56% τη Δικαιοσύνη, το 79% δεν εμπιστεύεται τις μεγάλες επιχειρήσεις, το 58% δεν εμπιστεύεται τα εκκλησιαστικά ιδρύματα και το 65% τα συνδικάτα. Το 78% των Ελλήνων δεν εμπιστεύεται την τηλεόραση, το 71% τον Τύπο, το 61% το ραδιόφωνο.

Συμπέρασμα: Η κοινοβουλευτική δημοκρατία, «το πιο δίκαιο από τα πολιτεύματα», βρίσκεται σε μια συνεχώς αυξανόμενη κρίση νομιμοποίησης και δεν δείχνει να έχει ικανά αποθέματα δυνάμεων για να ανακάμψει. Μέχρι τώρα γνωρίζαμε πως ήταν οι νεοφιλελεύθεροι ακραίοι καπιταλιστές που χλεύαζαν τη δημοκρατία, οι ποικιλώνυμοι εξουσιαστές που την απαξιούσαν, οι κεφαλαιοκράτες που την εκμεταλλεύονταν και οι νεοσυντηρητικοί που την υπονόμευαν. Τώρα, από τους «ακραίους» διανοούμενους, όπως ο Noam Chomsky, που κάνει λόγο για «μοντέρνα μορφή απολυταρχίας», ο Frithjof Bergmann, που χρησιμοποιεί τον όρο «τυραννία» και Richard Sennet, που αναφέρεται σε «ήπια μορφή φασισμού», έως τον φιλελεύθερο Ralf Dahrendorf, που μιλά για «κλοπή συμμετοχικών δικαιωμάτων», όλοι σχεδόν οι σοβαροί αναλυτές αναγνωρίζουν ότι υφίσταται μέγα θέμα νομιμοποίησης της κοινοβουλευτικής δημοκρατία, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι πλέον η κοινωνική αδικία και η καμουφλαρισμένη ολιγαρχία.

Το σημαντικότερο πρόβλημα νομιμοποίησης του δημοκρατικού πολιτεύματος που εντοπίζεται είναι το αδιόρατο πλέγμα πολιτικών – οικονομικών σχέσεων, εκτός εθνικού κοινοβουλίου, ο ρόλος του οποίου γίνεται σταδιακά όλο και πιο αδύναμος. Πολυδαίδαλα δίκτυα συμφερόντων, χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση και κοινοβουλευτικό έλεγχο, θέτουν τους όρους ακόμη και τα μέσα επίλυσης των οικονομικών, πολιτικών, οικολογικών και κοινωνικών θεμάτων που αφορούν τη ζωή των ανθρώπων. Τα κέντρα αποφάσεων και η εξουσία, σε περίοδο παγκοσμιοποίησης και αδιαφάνειας, ελέγχονται από όλο και λιγότερα πρόσωπα.

Οι διαπιστώσεις των ειδικών για τον συνεχιζόμενο κατήφορο του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι σαφείς : Τα τελευταία χρόνια οι ιθύνουσες τάξεις (ελίτ) όχι μόνο δεν πέτυχαν την επιθυμητή αναδιάρθρωση του ευρύτερου δημόσιου τομέα προς όφελος των πολιτών και την ανάδειξη της υπευθυνότητας του ελεύθερου ατόμου αλλά με οξύτατες καταγγελίες απαξίωσαν κοινωνικές αρετές, όπως αλληλεγγύη, εντιμότητα, ενσωμάτωση κλπ και διέλυσαν κρατικούς – εθνικούς θεσμούς που στόχευαν στην κοινωνική ειρήνη και ανάπτυξη. Η ουσία του δημοκρατικού πολιτεύματος, όπως και το έθνος κράτος, υπονομεύεται συστηματικά και αθόρυβα και οι πολιτικές ελίτ, υποτάσσονται ευχαρίστως σε δήθεν «καταναγκασμούς», «αυτοματισμούς», «ρεαλισμούς», «απαιτούμενες προσαρμογές» κλπ., που επιβάλει μια παγκόσμια καπιταλιστική υπεραγορά, με συνεχώς διογκούμενο δημοκρατικό έλλειμμα.

Η ηγεμονική πολιτική ελίτ και η οικονομική ολιγαρχία εξακολουθούν βέβαια να μιλούν για «ρεαλισμό», ο λαός όμως, που σπρώχνεται μεθοδικά προς την ανέχεια, την εξαχρείωση και τη λάθος εξατομίκευση, γίνεται όλο και πιο καχύποπτος. Όλο και περισσότεροι πολίτες επιλέγουν προειδοποιητικά μέσα διαμαρτυρίας, όπως η αποχή από τις εκλογές, το λευκό, το άκυρο ή και τη ψήφο σε «ακραία» κόμματα.

Σήμερα, μπορεί να μην υπάρχουν ή να έχουν αχρηστευτεί τα απαραίτητα θεσμικά μέσα για να ελεγχθούν κάπως οι εξουσιαστικές ελίτ, που αποφασίζουν «στο σκοτάδι» με δικά τους κριτήρια. Αν δώσουμε βάση όμως στις πολιτικές θεωρίες και στον Μοντεσκιέ, τότε η συνέχιση της σημερινής «ρεαλιστικής πολιτικής», που εξαθλιώνει συνεχώς και περισσότερα κοινωνικά στρώματα, θα βάλει μελλοντικά ευρύτερα το ερώτημα της νομιμοποίησης μη δημοκρατικών μέσων, μεταξύ των οποίων δικτατορίες, πραξικοπήματα ή και «ειρηνικές επαναστάσεις».

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση