Ο Γιούνκερ, ο Γιώργος και η διαφθορά

Tου Σταυρού Λυγερού

Δεν χρειαζόταν επίσημη δήλωση για να συνειδητοποιήσουμε ότι το σύστημά μας ήταν και σε μεγάλο βαθμό παραμένει κλεπτοκρατικό. Ο πολίτης το διαπιστώνει καθημερινά. Η διαφθορά έχει εδώ και πολλά χρόνια καταντήσει ενδημικό φαινόμενο. Δεν είναι η εξαίρεση του κανόνα. Είναι κανόνας με εξαιρέσεις.
Το γεγονός αυτό, ωστόσο, δεν δικαιώνει τη δήλωση Παπανδρέου ότι κυβερνάει μια διεφθαρμένη χώρα. Πρώτον, επειδή δεν υπάρχουν διεφθαρμένες χώρες, αλλά χώρες, που υποφέρουν από εκτεταμένη διαφθορά. Δεύτερον, επειδή η διαπλοκή και η διαφθορά είναι καρκινώματα, που τροφοδοτήθηκαν από το ίδιο το πολιτικό σύστημα.
Η κλεπτοκρατία διαχύθηκε στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας, αλλά το «ψάρι βρωμάει από το κεφάλι». Είναι το πολιτικό σύστημα, που έδωσε τον τόνο. Αυτό διαμόρφωσε το κλίμα συναλλαγής με τους πολίτες. Για να διατηρήσει τα προνόμιά της, η πολιτική ελίτ εξαγόραζε εμμέσως την ανοχή των πολιτών. Πώς; Ανεχόμενη τη διαφθορά δημοσίων υπαλλήλων, τη φοροδιαφυγή των μικρομεσαίων και μορφές «λαϊκής» αυθαιρεσίας, όπως η αυθαίρετη δόμηση. Πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Για να επιβάλει τον σεβασμό και την εφαρμογή των νόμων, ένα πολιτικό σύστημα πρέπει να είναι αξιόπιστο. Αυτό δεν ισχύει. Οι πολίτες ψηφίζουν, χωρίς να εμπιστεύονται. Εξ ου και η κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης. Υπενθυμίζουμε ότι όταν ο Κώστας Σημίτης δεχόταν καταγγελίες για τη γιγάντωση της διαπλοκής/διαφθοράς, παγίως απαντούσε με τη δήλωση-υπεκφυγή: «όποιος έχει στοιχεία να τα καταθέσει στον εισαγγελέα». Η θέση αυτή, όμως, είναι νομική κι όχι πολιτική. Μετατρέπει το δάσος σε άθροισμα μεμονωμένων δένδρων και κατ’ αυτό τον τρόπο – ανεξαρτήτως προθέσεων - συμβάλλει στη συγκάλυψη του προβλήματος. Η εξατομίκευση του φαινομένου είναι απαραίτητη για την ποινική δίωξη, αλλά όχι για θεσμικές παρεμβάσεις.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το δόγμα Σημίτη υιοθέτησε (ακριβώς με τα ίδια λόγια) ως πρωθυπουργός και ο Κώστας Καραμανλής, ενώ ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης το κατηγορούσε. Η πικρή αλήθεια είναι ότι ακόμα και οι έντιμοι πολιτικοί είχαν πολιτικοψυχολογικά συμβιβασθεί με την κλεπτοκρατία, προτιμώντας να στρέφουν αλλού το βλέμμα.
Ως γνήσιο τέκνο αυτού του πολιτικού συστήματος, ο Γιώργος Παπανδρέου υποβάθμισε το δημοσιονομικό πρόβλημα τους πρώτους μήνες της πρωθυπουργίας του. Κι όταν στριμώχθηκε από τις Αγορές, ο πρωθυπουργός έγινε κατήγορος της χώρας του στο εξωτερικό με σκοπό εξ αντιδιαστολής να αποκτήσει προσωπική αξιοπιστία. Η αποστολή ενός πρωθυπουργού, όμως, δεν είναι να διαλαλεί στο εξωτερικό τις παθογένειες της χώρας του, αλλά να λαμβάνει δραστικά μέτρα για τη συρρίκνωσή τους. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά.
Εάν από τον θόρυβο που προκάλεσε η δήλωση Γιούνκερ αξίζει να κρατήσουμε κάτι είναι η ευκολία, με την οποία ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου έσπευσε να κατηγορήσει ψευδώς τον Καραμανλή. Η δήλωσή του επιβεβαιώνει ότι πίσω από τα νεωτερικά φτιασιδώματα κρύβεται ένας πολιτικάντης, ένας αντάξιος πρωταγωνιστής των ανούσιων θλιβερών δικομματικών καυγάδων.

Πηγή