Υπό καθεστώς ομηρίας οι ελληνικές τράπεζες

• Του Πέτρου Λεωτσάκου

Σε ομηρία βρίσκονται οι ελληνικές τράπεζες στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα για την λειτουργία τους κεφάλαια, τη στιγμή που κλιμακώνονται οι πιέσεις από την κυβέρνηση και την αγορά για να χρηματοδοτήσουν την ελληνική οικονομία.
Το τραπεζικό σύστημα αυτή τη στιγμή είναι εγκλωβισμένο και όμηρος της ΕΚΤ. Επιδίδεται στην ανακύκλωση της ρευστότητας που δέχεται, και η οποία λήγει σε τακτά χρονικά διαστήματα. Οι τράπεζες, αδυνατώντας να χρηματοδοτηθούν με ίδια μέσα (απευθείας από τις κεφαλαιαγορές), έχουν τεθεί σε μια ιστορική και ιδιότυπη ομηρία, υποθηκεύοντας το ένα τρίτο της περιουσίας τους (ποσό δηλαδή της τάξης των 135 δισ. ευρώ) στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προκειμένου να λάβουν 96 δισ. ευρώ ρευστότητα.
Το γεγονός αυτό καταδεικνύει το σοβαρό πρόβλημα του τραπεζικού συστήματος και την επακόλουθη αδυναμία του να χρηματοδοτήσει την ελληνική οικονομία. Η κυβέρνηση και η Τράπεζα της Ελλάδος κατέστησαν σαφές στους τραπεζίτες στις πρόσφατες μεταξύ τους επαφές ότι, προκειμένου να λάβουν το νέο πακέτο βοήθειας των 25 δισ., θα πρέπει να παρουσιάσουν και σαφές επιχειρηματικό πλάνο για το πώς θα διοχετεύσουν ρευστότητα στην αγορά.
Όμως το ερώτημα που εγείρουν τραπεζικοί κύκλοι είναι κατά πόσον συμφέρει τις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν σ’ αυτή τη φάση την ελληνική οικονομία.
Ο κίνδυνος επισφαλειών είναι μεγάλος, ανησυχία δε προκαλεί η εκτίμηση ότι οι επισφάλειες θα φτάσουν στο 10% με 10,5% των συνολικών δανείων, δηλαδή 25 και πλέον δισ. ευρώ. Δύο είναι οι λύσεις οι οποίες θα μπορούσαν να διαρρήξουν τον φαύλο αυτό κύκλο στον οποίο έχουν εισέλθει οι ελληνικές τράπεζες.
Οι τραπεζίτες εξετάζουν τρόπους ώστε είτε να πραγματοποιήσουν επιτυχείς αυξήσεις κεφαλαίου είτε να επιτύχουν στρατηγική συμμαχία με ξένους και να αποκτήσουν έτσι ευκολότερη πρόσβαση στη ρευστότητα. Η πρώτη λύση είναι δύσκολη αυτή την περίοδο καθώς οι αποτιμήσεις έχουν καταβαραθρωθεί.
Οι περισσότερες τράπεζες μπορούν να κάνουν αυξήσεις κεφαλαίου κάτω της ονομαστικής τους αξίας. Επιπλέον δεν είναι βέβαιο ότι οι ξένοι που ελέγχουν το 35% του μετοχικού κεφαλαίου των ελληνικών τραπεζών είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν πρόσθετο ελληνικό ρίσκο, καθώς οι τράπεζες έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους ελληνικά ομόλογα αξίας 53 δισ. ευρώ. Η δεύτερη λύση, δηλαδή οι στρατηγικές συνεργασίες με ξένους, έχει πλεονεκτήματα.
Ωστόσο θα πρέπει να επιλυθούν δύο δομικά προβλήματα: α) Σε ποια τιμή θα έρθει ο ξένος οργανισμός στην Ελλάδα· εφικτό φαίνεται αυτό να γίνει μόνο σε πολύ χαμηλές τιμές και
β) Πώς θα συνάψουν συμφωνίες με τους ξένους: με αυξήσεις κεφαλαίου, με απευθείας πώληση ποσοστών, με ανταλλαγή μετοχών ή με άλλο τρόπο; Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει την οικονομία.
Με το ρυθμό πιστωτικής επέκτασης στο 2,5%, είναι αυταπόδεικτο αυτό. Αντιθέτως το κράτος χρηματοδοτεί τις τράπεζες. Δύο είναι οι βασικοί λόγοι που οι τράπεζες δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν την οικονομία.

1. Έχουν δανειστεί 96 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ για πολύ μικρά διαστήματα. Στο παρελθόν δανείζονταν από τις αγορές για 3 ή 5 ή 7 χρόνια· τώρα δανείζονται για 4 εβδομάδες ή 12 εβδομάδες. Παράλληλα, δανειζόμενες από την ΕΚΤ, υφίστανται αυστηρό έλεγχο.
2. Η διαφορά μεταξύ καταθέσεων και δανείων μαζί με τα τιτλοποιούμενα δάνεια είναι 35 δισ. ευρώ. Δηλαδή υπάρχει ένα έλλειμμα ρευστότητας στο σύστημα 35 δισ. Αναλυτικότερα, οι καταθέσεις ανέρχονται σε 220 δισ. ευρώ, τα δάνεια σε 255 δισ. ενώ ρευστότητα σχεδόν 10 δισ. ευρώ έχει χαθεί λόγω των προβληματικών δανείων που δεν μπορούν να τιτλοδοτηθούν και να ενισχύσουν τα κεφάλαια.

Οι ελληνικές τράπεζες διαθέτουν οριακή ρευστότητα την οποία δεν είναι διατεθειμένες να χορηγήσουν υπό μορφή δανείων.

Η μεγαλύτερη εξάρτηση όλων των εποχών
ΜΕ ΤΗ χρήση των νέων εγγυήσεων 25 δισ. ευρώ οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν αντλήσει από την ΕΚΤ πάνω από 100 με 110 δισ. ευρώ. Συνολικά οι εγγυήσεις που δίδονται στις τράπεζες, ώστε να μπορούν να εκδίδουν τίτλους και εν συνεχεία να τους χρησιμοποιούν στην ΕΚΤ ως μηχανισμό εγγυήσεων, θα φτάσουν τα 55 δισ.
Τα 15 δισ. οφείλονται στο νόμο Αλογοσκούφη, 15 δισ. πρόσφατα χορήγησε η σημερινή κυβέρνηση, όπως και άλλα 25 δισ. Σημειώνεται ότι το ελληνικό δημόσιο δεν δίνει 25 δισ. αλλά παρέχει εγγυήσεις σε ισόποσες ομολογιακές εκδόσεις των τραπεζών. Το σκεπτικό είναι ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να δανειστούν από τις αγορές και χρειάζονται επιπρόσθετες εγγυήσεις ώστε με τις ομολογιακές εκδόσεις που θα υλοποιήσουν, να μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν στην ΕΚΤ. Όμως συνολικά οι τράπεζες έχουν αντλήσει από το Δημόσιο 4 δισ. σε κεφάλαιο, 8 δισ. σε ομόλογα και 15 δισ. σε εγγυήσεις.
Συνολικά 27 δισ. Με τις πρόσθετες εγγυήσεις των 15 δισ. που χρησιμοποίησαν και των νέων 25 δισ. το ελληνικό δημόσιο θα τις έχει χρηματοδοτήσει με 67 δισ. Επίσης έχουν λάβει και 94 δισ. από την ΕΚΤ. Έτσι καταδεικνύεται ότι ενώ όλοι μιλούν για την ανάγκη οι τράπεζες να χρηματοδοτήσουν την οικονομία στην πραγματικότητα το κράτος χρηματοδοτεί τις τράπεζες.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση