Γιατί τα πεντοχίλιαρα γίνανε πετσετάκια...

• Η απάτη της δεκαετίας σε ταληράκια

Του Charles Hugh Smith

1. Δώσε μερικά τρισ. δολάρια σε ενυπόθηκα δάνεια που δεν έχουν καμία ελπίδα να αποπληρωθούν στο ορατό μέλλον. Μην σε απασχολεί εάν αυτοί που τα παίρνουν δεν έχουν στον ήλιο μοίρα, ή θα καταποντιστούν στην πρώτη κρίση, διότι εσύ θα τα πακετάρεις όλα μαζί σε δεκάδες δομημένα ομόλογα ενυπόθηκων υποχρεώσεων, δημιουργώντας μια απεριόριστη ζήτηση για δάνεια που είναι αδιάφορο εάν θα αποπληρωθούν. Τα ζήσαμε όλοι όλα αυτά τα χρόνια που μας παρακαλούσαν να μας δώσουν 400.000 ευρώ για να αγοράσουμε σπίτι με μισθούς των 1000-1500ευρώ.
2. Βάλε μια εταιρία αξιολόγησης να αξιολογήσει αυτά τα δομημένα ομόλογα ως απολύτως ασφαλή και χρησιμοποιώντας την καλή βαθμολογία τους, πούλα τα σε επενδυτές ανά τον κόσμο που ψάχνουν “ασφάλεια και αποδόσεις” λες και αυτά τα δύο είναι δυνατόν ποτέ να συνυπάρξουν. Όσο πιο μακρινοί και άσχετοι είναι οι επενδυτές τόσο το καλύτερο. Είτε πρόκειται για golden boys τραπεζών στην επαρχιακή Γερμανία, είτε για ασφαλιστικά ταμεία στην ελλάδα όπου το ντήλ το έκανε ο ίδιος ο υπουργός οικονομικών, είτε για αποθεματικά δήμων της Νορβηγίας, σημασία έχει τα δομημένα ομόλογα να φύγουν από τα χέρια σου.
3. Καθώς πουλάς αυτά τα καταδικασμένα να αποτύχουν δομημένα ομόλογα, παίρνεις ταυτόχρονα θέσεις εναντίον τους (short-selling). Άλλωστε εσύ, περισσότερο από κάθε άλλον, γνωρίζεις πως αυτά τα δομημένα ομόλογα δεν θα αντέξουν στο πρώτο φύσημα.
4. Μόχλευσε τη θέση σου, έτσι ώστε για κάθε 1 δολάριο κεφαλαίου που διαθέτεις, να έχεις 100 δολάρια σε στοιχήματα.
5. Κρύψε αυτές τις μοχλευμένες θέσεις εναντίον των δομημένων που ο ίδιος πουλάς, πίσω από offshore εταιρίες ή αλλες λογιστικές πρακτικές που δεν εμφανίζονται στα επίσημα βιβλία σου.
6. Όταν φτάσει η ώρα η καλή και καταρρεύσουν τα δομημένα ομόλογα που πουλούσες, το κράτος θα σου μεταφέρει άμεσα δισεκατομμύρια δολάρια προκειμένου να μην καταρρεύσεις κι εσύ, είτε μέσω πακέτων στήριξης, είτε μέσω κρατικών εγγυήσεων. Ταυτόχρονα θα σου προσφέρει εμμέσως ακόμα περισσότερα, πληρώνοντας τα ιδιωτικά (over-the-counter) στοιχήματα που έβαλες με την AIG (120δις σε CDS έδωσε το κράτος μέσω της AIG μετά την κατάρρευση της Lehman, CDS που δεν ήταν σε καμία περίπτωση υποχρεωμένο να πληρώσει καθώς αποτελούσαν διμερή ιδιωτικά συμφωνητικά. Παρόλαυτα και ο πρώην ΥΠΟΙΚ των ΗΠΑ Paulson και ο νυν Geithner συμφώνησαν σε αυτές τις πληρωμές, χωρίς μάλιστα να αποκαλύψουν σε ποιον πήγαν όλα αυτά τα κρατικά χρήματα). Ταυτόχρονα μέσω των κεντρικών τραπεζών, επιτρέπεις σε αυτές τις ελίτ να δανειστούν αρκετά ακόμα δισ. με μηδενικό επιτόκιο.
7. Παίρνεις όλα αυτά τα κρατικά χρήματα που έβγαλες από το σημείο 6, αγοράζεις κρατικά ομόλογα μικρής διάρκειας και παίρνεις ένα άκοπο επιτόκιο 3-4% δανείζοντας το ίδιο το κράτος που σου πρόσφερε τα χρήματα.
8. Τώρα οι πολίτες που κατέγραψαν ήδη αρκετά τρισ. απώλειες από τις μετοχές ως επενδυτές (σε USD 12 τρις υπολογίζονται μόνο οι απώλειες των baby boomers που υπολόγιζαν να βγούν στη σύνταξη την επόμενη δεκαετία), από τις κρατικές εγγυήσεις και τα πακέτα στήριξης που δόθηκαν στις τράπεζες, πληρώνουν μέσω των φόρων το άκοπο επιτόκιο που εσύ απολαμβάνεις μέσω των ομολόγων.
9. Συνεχίζεις να αγοράζεις ομόλογα, καθώς το κράτος τα εκδίδει συνεχώς καινούργιο χρέος προσπαθώντας να πληρώσει για όλες αυτές τις παροχές που προσφέρει στο χρηματο-οικονομικό σύστημα. Με λίγα λόγια το κράτος δανείζεται μέσω ομολόγων για να προσφέρει χρήματα στις ελίτ, που αυτές με τη σειρά τους αγοράζουν κρατικά ομόλογα κερδίζοντας το επιτόκιο.
10. Σε κάποιο σημείο σταμάτα να αγοράζεις ομόλογα και μάλιστα πούλα και μερικά από αυτά στις αγορές, προκειμένου να πέσουν οι τιμές τους και να αυξηθεί η επιτοκιακή απόδοσή τους (το spread που λέγαμε). Δημιούργησε συνθήκες υπερβολικής τεχνητής προσφοράς στην αγορά ομόλογων προκειμένου να αυξηθούν τα επιτόκια (σας θυμίζει το παράδειγμα της Ελλάδας καθόλου κ. Προβόπουλε?). Διέδωσε στις αγορές πως το “σπάταλο” κράτος πρέπει να τιμωρηθεί.
11. Αγόρασε δισ. σε μακροχρόνια ομόλογα με τα αυξημένα επιτόκια προκειμένου να κερδίσεις από το παραπάνω επιτόκιο. Το παραπάνω επιτόκιο όμως βαρύνει τους προϋπολογισμούς των κρατών, που μπαίνουν σε περίοδο λιτότητας, κόβοντας τα έξοδα και αυξάνοντας τους φόρους, προκειμένου να συνεχίσουν να πληρώνουν τους υψηλότερους τόκους.
12. Την έβδομη μέρα ξεκουράσου, βλέποντας τα έσοδα σου να ρέουν καθώς το κράτος απομυζά τους πολίτες για να αποπληρώσει τα τοκοχρεωλύσια των ομολόγων που εξέδωσε για να “σώσει” το χρηματο-οικονομικό σύστημα από την “καταστροφή”.

Ποιά είναι η τρύπα σε αυτό το παιχνίδι; Πώς
α) το κράτος μπορείς να μην πληρώσει τα ομόλογά του, και πως
β) μπορεί να δημιουργήσει πληθωρισμό για να διευκολύνει την αποπληρωμή τους.
Και για τις δύο περιπτώσεις οι ελίτ έχουν φροντίσει να διαθέτουν αρκετή δύναμη μέσα στο κράτος και στους οικονομολόγους του συστήματος προκειμένου να αποτρέψουν τέτοιες εξελίξεις. Δεν είναι τυχαίο πως μετά την Ιρλανδία και μετά την Ελλάδα, προγράμματα λιτότητας ανακοινώθηκαν σχεδόν σε όλες τις χώρες, ανεξάρτητα με το εάν χρειάζονταν ή όχι. Τα προγράμματα λιτότητας έχουν στόχο να μειώσουν τις δαπάνες και να αυξήσουν τα έσοδα προκειμένου να μειώσουν (αποπληρώσουν) το χρέος. Χρέος που δημιουργήθηκε κυρίως για να σώσει τις ελίτ.

Επιπλέον σχόλια
Πρόκειται ουσιαστικά για μια επιστροφή στην προ-νεωτερική λογική των οικονομικών του κράτους. Ο ρόλος των φόρων στο κράτος του 17-18ου αιώνα, δεν ήταν να προσφέρουν υπηρεσίες στους πολίτες, αλλά να αποπληρώσουν τους αριστοκράτες ομολογιούχους που το είχαν δανείσει για να διεξάγει πολέμους που πολλές φορές οι ίδιοι αποφάσιζαν και κατεύθυναν. Η φορολογία δηλαδή ήταν regressive , με λίγα λόγια αντιστρόφως προοδευτική, καθώς έπαιρνε χρήματα από τους πολλούς για να τα μεταφέρει στους λίγους μέσω της πληρωμής των ομολόγων και των τόκων τους.
Η φορολογία των σύγχρονων κρατών τα τελευταία 20 χρόνια γίνεται ολοένα και λιγότερο προοδευτική (οι πλούσιοι πληρώνουν όλο και μικρότερους φορολογικούς συντελεστές και οι επιχειρήσεις διαθέτουν χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές από τους ιδιώτες), και περισσότερο αναλογική (ενιαίος φορολογικός συντελεστής για όλα τα εισοδήματα, αύξηση του αναλογικού ΦΠΑ, των αναλογικών φόρων στο πετρέλαιο κλπ). Άρα όλο και περισσότερο η φορολογία λειτουργεί ως μηχανισμός μεταφοράς πλούτου από τους φτωχότερους στους πλουσιότερους, μέσω της αποπληρωμής των ομολόγων.

Πηγή

Το κείμενο υπόκειται σε ελεύθερη μετάφραση και το πρωτότυπο μπορείτε να το διαβάσετε στην πηγή

Επεξηγηματικές σημειώσεις:
Repo: Ο Άγγελος έχει ένα 10ετες ομόλογο του ελληνικού δημοσίου που αγόρασε το 2008 και το οποίο κρατά για να σπουδάσει τα παιδιά του. Έρχεται ο Ξερόλας και του λέει. Άγγελέ μου, θέλεις να μου δανείσεις το ομόλογό σου για ένα μήνα? Σου υπόσχομαι πως θα στο επιστρέψω πλυμένο γυαλισμένο και ατόφιο και μάλιστα για τον κόπο σου θα σου δώσω κι ένα μικρό ποσό που θα το συμφωνήσουμε από τώρα (ας πουμε 20ευρώ). Ο Άγγελος συμφωνεί και έτσι το ομόλογο έρχεται στα χέρια του Ξερόλα που για ένα μήνα μπορεί να το κάνει ό,τι θέλει, φτάνει στο τέλος του μήνα να το επιστρέψει στον Άγγελο μαζί με το ποσό που συμφωνήσανε. Αυτό είναι ένα ρέπο.

Spread: τα ομόλογα, περίπου όπως και οι προθεσμιακές καταθέσεις έχουν ένα επιτόκιο το οποίο καθορίζεται τη στιγμή της έκδοσής τους. Όταν λέμε 5ετές ομόλογο 1000 ευρώ με απόδοση 5%, εννοούμε πως αυτός που θα το αγοράσει για τα επόμενα 5 χρόνια θα βγάζει 50 ευρώ το χρόνο. Το spread είναι η διαφορά του επιτοκίου που πληρώνει ένα κράτος σε σχέση με το επιτόκιο που πληρώνει ένα άλλο κράτος το οποίο θεωρούμε ως βάση. Δηλαδή εάν η γερμανία για το 5ετες ομόλογο πληρώνει σήμερα 3% και η Έλλάδα 5%, τότε το spread είναι 2% ή 200 μονάδες βάσης (πρακτικά 200εκατοστά).
Εδώ δεν θα εξηγήσω κάτι για να μη μακρυγορούμε και μπλεκόμαστε, όχι όμως γιατί είναι δύσκολο να εξηγηθεί: Η τιμή ενός (παλιού) ομολόγου, πέφτει όσο ανεβαίνει το σημερινό επιτόκιό της ίδιας τάξης ομολόγων. Με λίγα λόγια, όταν ανεβαίνουν τα spread στα 5ετη ομόλογα, αυτόματα ο πρώτος χαμένος δεν είναι το δημόσιο, αλλά όλοι όσοι έχουν στα χέρια τους παλιότερα ομόλογα της ίδιας τάξης (δηλαδή 5ετή). Το δημόσιο, ζημιώνεται έμμεσα με δύο τρόπους. Α) από τη μειωμένη αξιοπιστία του (όσοι αγοράζουν τα ομολογά του χάνουν) και Β) όταν ξαναβγεί στην αγορά να εκδόσει καινούργια ομόλογα, επειδή τα ομόλογα αυτά θα έχουν υψηλότερο επιτόκιο.

Short Selling: Ο Ξερόλας με το δανεικό ομόλογο του Άγγελου στα χέρια του, πάει στην αγορά και το πουλάει 1000 ευρω. Περιμένει μερικές μέρες, και η τιμή του ομολόγου πέφτει στην αγορά. Τότε ξανα-αγοράζει ένα ίδιο ομόλογο (10ετες εκδόσεως 2008) με μολις 900 ευρώ. Ο Ξερόλας λοιπόν, πούλησε ένα δανεικό ομόλογο 1000 ευρώ, αγόρασε το ίδιο ομόλογο 900 ευρώ μερικές μέρες αργότερα, και τώρα έχει στα χέρια του ένα ομόλογο ίδιο με αυτό που έχει δανειστεί, συν 100 ευρώ στην τσέπη (1000-900=100). Επιστρέφει στο τέλος του μήνα το ομόλογο στον Άγγελο, του δίνει και τα συμφωνημένα 20 ευρώ από τα 100 που κέρδισε και κρατά τα 80 για τον δικό του κόπο.
Από την παραπάνω διαδικασία, καταλαβαίνουμε πως ο πρώτος χαμένος είναι ο Άγγελος που έχει το ομόλογο στα χέρια του και ο πιο κερδισμένος είναι ο Ξερόλας που κέρδισε από αυτή την πτώση.

Naked Short Selling: Επειδή ο Ξερόλας είναι φύσει άπληστος και θέλει να κερδίσει παραπάνω από τα 100 ευρώ που κέρδισε με την παραπάνω διαδικασία κάνει το εξής. Ενώ έχει δανειστεί από τον Άγγελο μόλις ένα 5ετες ομόλογο αξίας 1000ευρώ, πάει στην αγορά και πουλάει 10 ομόλογα αξίας 1000ευρώ το καθένα. Στην ουσία τα 9 από αυτά τα ομόλογα που πούλησε δεν υπάρχουν, είναι δηλαδή γυμνά (naked). Πρόκειται για μια πολύ επικίνδυνη πρακτική short selling, καθώς δεν μπαίνει κανένα όριο στα πόσα γυμνά ομόλογα μπορεί κάποιος να πουλήσει. Στο απλό short selling, το όριο είναι τα πόσα ομόλογα υπάρχουν διαθέσιμα για πρόχειρο δανεισμό (repo).
Με αυτόν τον τρόπο μπορεί κάποιος να δημιουργήσει μια εικονική υπερπροσφορά ομολόγων στην αγορά και η ίδια αυτή η υπερπροσφορά να ρίξει τις τιμές. Πρακτικά η πτώση των τιμών γίνεται μια αυτο-εκπληρούμενη προφητεία και αυτός που εκτέλεσε την γυμνή πώληση το μόνο που έχει να κάνει, είναι -εκμεταλλευόμενος τον πανικό που δημιούργησε- να αγοράσει αυτά τα 10 ομόλογα πίσω σε σημαντικά χαμηλότερες τιμές.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση