«Επανίδρυση» ή χαοτική διάλυση

• "...Θεωρητικά, η μόνη λύση που απομένει, είναι μια κυβέρνηση προσωπικοτήτων. Συνταγματικά δυσεπίτευκτη, και δίκοπο μαχαίρι το ποιος θα τη συγκροτήσει..."

Tου Χρήστου Γιανναρά
Η έντιμη δημοσιογραφία απευθύνει εκκλήσεις στην κυβέρνηση, καθημερινά: Να συνειδητοποιήσουν, πρωθυπουργός και υπουργοί, την κρισιμότητα των στιγμών, την κατεπείγουσα ανάγκη τόλμης, αποφασιστικότητας.
Οι λέξεις «χρέος», «ευθύνες», στη μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου εποχή, είναι κενές από περιεχόμενο. Να μπορούσαν τουλάχιστον οι εκκλήσεις της έντιμης δημοσιογραφίας να διεγείρουν φιλοδοξίες στους εξουσιαστές μας. Να συνειδητοποιήσουν, πρωθυπουργός και υπουργοί, την ιστορική ευκαιρία που τους προσφέρεται. Σε αυτό το επάγγελμα που επέλεξαν, πέρα από το κυνηγητό της ποικιλότροπης φτηνής ηδονής, οι ευκαιρίες να ξεχωρίσουν από την ανυπόληπτη μάζα των ομοτέχνων τους είναι ελάχιστες, σπάνιες. Και οι σήμερα κυβερνώντες την Ελλάδα...
έχουν τη σπάνια τύχη: Μπορούν να διακριθούν, να σημαδέψουν την Ιστορία.
Οπως οι φιλόδοξοι στρατιωτικοί ορέγονται πόλεμο, έτσι οι φιλόδοξοι της πολιτικής πρέπει να λογαριάζουν τύχη τη διαχείριση κρίσης, κινδύνου. Ξέρουν ότι, σε πολύ κρίσιμες στιγμές, ακόμα και θλιβερές μετριότητες, αν αρπάξουν την ευκαιρία, ντύνονται μεγαλείο. Κοινό νου χρειάζονται, λίγη πονηριά και πολλή τόλμη. Τόλμη διακινδύνευσης.
Μέσα σε μήνες, όχι περισσότερο, η σημερινή κυβέρνηση πρέπει να επανιδρύσει το κράτος. Κυριολεκτικά. Και ένα τέτοιο ιστορικό εγχείρημα τελεσφορεί μόνο σε στιγμές τεράστιας απειλής, μέγιστου κινδύνου. Η σημερινή κυβέρνηση ή θα ξαναστήσει από την αρχή, σε άλλη λογική, το κράτος, ή θα κηρύξει «στάση πληρωμών», αδυναμία καταβολής μισθών και συντάξεων, κατάσχεση τραπεζικών καταθέσεων. Και θα εξοντωθεί η ίδια μέσα στο χάος, στη φρίκη της βίας.
Πώς μπορεί να ξαναστηθεί από την αρχή κράτος στην Ελλάδα σήμερα; Μόνο αν η κυβέρνηση τολμήσει να αυτοκαταργηθεί ως κομματική ιδιοτέλεια, να παραιτηθεί από κάθε προσδοκία επανεκλογής. Μοιάζει πρόβλεψη, αλλά είναι μάλλον η βεβαιότερη των βεβαιοτήτων: Αν η σημερινή κυβέρνηση διακινδυνεύσει την επανίδρυση του κράτους αδιαφορώντας για την επανεκλογή της, και πετύχει την επανίδρυση, ο λαός θα την κρατάει στην εξουσία για τριάντα χρόνια. Η πρόβλεψη ίσχυε και για την κυβέρνηση Κ. Καραμανλή του βραχέος. Ο ίδιος αντιπαρήλθε τότε την πρόβλεψη. Σήμερα, αν τολμήσει να εμφανιστεί σε δημόσιο χώρο, οι πολίτες τον λοιδορούν, τον προπηλακίζουν. Είναι ένας ζωντανός νεκρός.
Στην πράξη απλό δεν είναι να επανιδρυθεί το κράτος. Αλλά δεν είναι και ακατόρθωτο. Η γενική αρχή (η στόχευση της επανίδρυσης) μοιάζει σαφής: Να αντιστραφούν οι όροι λειτουργίας κάθε κρατικής υπηρεσίας, η οργάνωση της λειτουργίας να αποβλέπει στην εξυπηρέτηση αναγκών της κοινωνίας, όχι στην εξυπηρέτηση αναγκών (και επιθυμιών) της δημοσιοϋπαλληλίας και των κομμάτων.
Η λογική εξυπηρέτησης της κοινωνίας (όχι των κομμάτων και της πελατείας τους) οργανωτικά μπορεί να μεταφραστεί σε θεσμικό, διοικητικό σχήμα. Να πρωτεύει η παραγωγή έργου, η έμπρακτη (ποσοτικά μετρητή και ποιοτικά αξιολογούμενη) εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών. Το οργανωτικό σχήμα να προκύπτει από σαφή οριοθέτηση απαιτήσεων και αρμοδιοτήτων κάθε τομέα υπηρεσιών, με έλεγχο να μην συγχέονται οι αρμοδιότητες των ποικίλων τομέων. Να ιεραρχείται η διαβάθμιση ευθυνών σε κάθε άρθρωση του θεσμού, η ιεράρχηση να είναι λειτουργική, να εξασφαλίζει τη συνεχή αξιολόγηση ανταπόκρισης του προσωπικού στις ευθύνες του. Εξαρτάται από την πολιτική βούληση αν τα κριτήρια, τόσο της ιεράρχησης των ευθυνών όσο και του ελέγχου ανταπόκρισης στις ευθύνες, θα είναι ακομμάτιστα, υπηρεσιακά, η εφαρμογή τους απροκατάληπτη.
Υπάρχει τεχνογνωσία σήμερα που τη λογική άρθρωσης των λειτουργιών του κράτους την κάνει πράξη και θεσμούς. Η πολιτική βούληση είναι το ζητούμενο. Η χωρίς αναστολές κομματικής ιδιοτέλειας βούληση, η σθεναρά αποφασισμένη να διακινδυνεύσει. Για να εφαρμοστεί μια στοιχειώδης λογική λειτουργικής αποτελεσματικότητας του κράτους στη σημερινή Ελλάδα, πρέπει το κράτος που ξέρουμε να καταλυθεί και να ξαναστηθεί από την αρχή. Αυτή την ανατροπή ή θα την κάνει η υπάρχουσα κυβέρνηση του ολίγιστου τωρινού πρωθυπουργού μας ή θα την αναλάβει όποιο ανεξέλεγκτο φασιστικό γκρουπούσκουλο προλάβει να εκμεταλλευτεί το χάος μετά την κατάρρευση. ΄Η κάποια ξένη δύναμη που θα έχει επέμβει.
Μπορεί ένας Παπανδρέου, που έχει στο κύτταρό του, τρεις γενιές τώρα, τον λαϊκισμό, να τολμήσει ανατροπή του υπάρχοντος κράτους και επανίδρυσή του; Θα διανοηθεί να θυσιάσει τα προσφιλέστερα και πιο αδίστακτα γεννοβόλια της οικογένειας: τους συνδικαλιστές, να τους εκθρονίσει από αυθέντες και απόλυτους δεσπότες του κράτους; Θα δεχθούν ποτέ οι συνδικαλιστές επικυρίαρχοι έλεγχο ποιότητας και αξιοκρατία, προκειμένου να προκύψει κράτος παραγωγικό με διεθνή αξιοπιστία; Θα επιτρέψουν οι κατ’ εθισμόν, επί τριάντα έξι χρόνια, ασύδοτοι τύραννοι να αξιολογείται η ικανότητα, η εργατικότητα, η συνέπεια, να αμείβεται ο ευφυής και δημιουργικός, να απολύεται ή να μετατάσσεται ο ράθυμος, ο ανίκανος, ο φαύλος;
Επί έξι ολόκληρα χρόνια που κυβερνούσε τη χώρα ο Καραμανλής ο βραχύς, αυτή εδώ η περιθωριακή επιφυλλίδα κραύγαζε (άκομψα ίσως, αδέξια αλλά όχι κακόπιστα) ότι ο ηγέτης είναι δραματικά ανεπαρκής, η χώρα οδηγείται νομοτελειακά σε συμφορά. Και εισέπραττε η επιφυλλίδα οργή, δυσαρέσκεια, μομφές για «υπερβολή», «απαισιοδοξία», «εισαγγελική έπαρση». Δεν έχω τις ικανότητες ούτε του οξυδερκούς πολιτικού αναλυτή ούτε του χαρισματικού προφήτη. Εμαθα σαν δάσκαλος να ξεχωρίζω τους χαρακτήρες τους ασκημένους στην αυτοκριτική και έτοιμους να αναγνωρίσουν λάθη παλεύοντας για στόχους που τίμια τους πιστεύουν, από χαρακτήρες εγκλωβισμένους στη βολική αυτάρκεια, δίχως ουσιαστικούς προβληματισμούς, γι’ αυτό και ανίκανους να πιστέψουν σε στόχους, να παλέψουν για στόχους.
Ταπεινά φρονώ, λοιπόν, δηλαδή με όση μπορώ εναργέστερη αποδοχή της πιθανότητας να λαθεύω, ότι και ο σημερινός πρωθυπουργός, όσο και αν «τανύεται επ’ άκρων ονύχων» να φαντάζει πολύς, δεν έχει δυστυχώς ούτε τη στόφα ούτε την καλλιέργεια για να πετύχει την αυθυπέρβαση που χαρακτηρίζει τον ηγέτη και που την απαιτεί ο ασφυκτικός σήμερα πνιγμός της χώρας. Θα μπορούσε να είναι ένας υποφερτός έως μέτριος διαχειριστής κομματικού κράτους σε συνθήκες «ομαλότητας» (δηλαδή παραισθησιογόνων ψευδαισθήσεων). Αλλά για να αναχαιτίσει το επερχόμενο χάος, είναι κραυγαλέα ακατάλληλος.
Θεωρητικά, η μόνη λύση που απομένει, είναι μια κυβέρνηση προσωπικοτήτων. Συνταγματικά δυσεπίτευκτη, και δίκοπο μαχαίρι το ποιος θα τη συγκροτήσει. Αλλά εναλλακτικό ενδεχόμενο, μάλλον το χάος.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση