Το πάρτι του ευρώ μας τελείωσε. Και τώρα;

• «Το πάρτι τέλειωσε. Είναι καιρός να το δούμε. Έσκασαν το όμορφο μπαλόνι μας και μας πήραν το φεγγάρι». Όταν η Μπέτι Κάμντεν και ο Άρνολντ Γκριν έγραφαν αυτούς τους στίχους πριν 50 χρόνια, πού να φαντάζονταν ότι ίσως κάποτε περιέγραφαν την κατάσταση της Ευρωζώνης!

Τα της Ελλάδας που κόντεψε να καταλήξει σε στάση πληρωμών είναι πασίγνωστα – τι να τα ξαναλέμε... Ούτε πρέπει να επιμείνει κανείς στις δοκιμασίες και τα βάσανα των χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης. Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι πως είναι κάτι άλλο τα υγιή κράτη μέλη της Ευρωζώνης να αποτελούν τα ατυχή θύματα της εξάπλωσης του ‘ιού’ και άλλο να απορροφούν τη μόλυνση εναγκαλιζόμενα την νοσούσα χώρα. Αλλά τελικά τα κράτη της Ευρυζώνης αυτό έκαναν. Εν τέλει φόρτωσαν τον προβληματικό κρατικό ισολογισμό της Ελλάδας και των άλλων χωρών στους δικούς τους υγιείς και ισχυρούς μέχρι τώρα ισολογισμούς, σαρώνοντας δεκαετίες ορθής και σώφρονος διαχείρισης προκειμένου για τη Γερμανία, και επαυξάνοντας τα 30 χρόνια δημόσιων ελλειμμάτων, προκειμένου για τη Γαλλία.
Το χειρότερο είναι βέβαια πως η διάδοση της δημοσιονομικής νόσου δεν περιορίζεται στην Ευρωζώνη, όπου την προέβλεπαν από καιρό οι γκρινιάρηδες. Αφορά και τη Βρετανία που έχει δημόσιο έλλειμμα ελληνικών διαστάσεων – 12% του ΑΕΠ – και τις Ηνωμένες Πολιτείες οι οποίες δεν έχουν καμιά ανοσία στον ‘ελληνικό ιό’.
Οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης δυσκολεύονται πολύ τώρα πια να διατηρήσουν την τριπλή-Α αξιολόγηση της Βρετανίας και των ΗΠΑ και η αμερικανική κυβέρνηση φοβάται τόσο πολύ τις ενδεχόμενες επιπτώσεις των προβλημάτων της Ευρωζώνης στην αμερικανική ανάκαμψη, που ο πρόεδρος Ομπάμα έφτασε να ζητήσει από τον Ισπανό πρωθυπουργό Χοσέ Λουίς Θαπατέρο να αναλάβει ‘αποφασιστική δράση’ για να θέσει τα δημόσια οικονομικά της χώρας του σε τάξη – εγώ το λέω του σκύλου μου κι ο σκύλος στην ουρά του, αφού ο Αμερικανός πρόεδρος δεν προχωρεί ο ίδιος σε δημοσιονομικές περικοπές, παρά το ότι το αμερικανικό δημόσιο χρέος θα έχει φτάσει στο 110% του ΑΕΠ το 2015, έναντι 90% που ήταν στα τέλη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Τα καλά νέα είναι πως το μήνυμα των αγορών έγινε επιτέλους αντιληπτό. Η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία πέτυχε να συμφωνήσει επί ενός σχεδίου που θα αποτρέψει το ενδεχόμενο μιας ολοκληρωτικής κατάρρευσης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος υποσχόμενη την παροχή ρευστότητας στο σύστημα. Αλλά η ανησυχία για τη βιωσιμότητα του αντισυμβαλλομένου έχει ήδη επιστρέψει στις αγορές και έχει οδηγήσει τους δείκτες πιστωτικού κινδύνου του τραπεζικού συστήματος σε υψηλά 9μηνου.
Τα ακόμη καλύτερα νέα είναι πως η σοσιαλιστική κυβέρνηση της Ισπανίας εγκατέλειψε τις υποσχέσεις της για αναστολή των μισθολογικών περικοπών στο δημόσιο τομέα, προχώρησε σε περικοπές μισθών των δημοσίων υπαλλήλων κατά 5%, κατήργησε το επίδομα απόκτησης παιδιού ύψους 2.500 ευρώ, περιέκοψε την ξένη βοήθεια προς τη Λατινική Αμερική και ανακοίνωσε κι άλλα μέτρα – σύντομα θα ακολουθήσει και η επιβολή πρόσθετης φορολογίας στα υψηλά εισοδήματα. Ανάλογα κλιμάκωσε το πρόγραμμα λιτότητας που έχει θέσει σε εφαρμογή και η κυβέρνηση της Πορτογαλίας, συνδυάζοντας τις δημοσιονομικές περικοπές με την αύξηση του ΦΠΑ κατά 1 ποσοστιαία μονάδα, στο 21% για τα περισσότερα αγαθά, και με αύξηση της φορολογίας των εταιρικών κερδών άνω των 2 εκατομμυρίων ευρώ κατά 2,5%.Και υπάρχουν κι άλλες κυβερνήσεις στην Ευρώπη που ανακαλύπτουν τις αρετές της δημοσιονομικής σωφροσύνης. Αλλά οι αγορές παραμένουν επιφυλακτικές και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ζητά περισσότερες περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων, ακόμα και από τις πλούσιες χώρες.
Τα κακά νέα είναι πως αυτή η έκρηξη δημοσιονομικής αρετής πιθανολογείται ότι θα πνίξει την αναιμική ευρωπαϊκή ανάκαμψη στα πρώτα της βήματα – η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωζώνη είχαν ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης μόλις 0.2% στο πρώτο τρίμηνο του 2010, η Ισπανία είχε 0.1% και η Πορτογαλία 1%, τον υψηλότερο της Ευρώπης. Η δε κάμψη του ευρώ ωφελεί και στηρίζει μόνο τον εξαγωγικό μηχανισμό της Γερμανίας: δεν αναμένεται ότι μπορεί να παράσχει στήριξη στις οικονομίες της περιφέρειας της Ευρωζώνης που διακρίνονται από αδύναμη ανταγωνιστικότητα – ώστε να αντισταθμίσει τη δημοσιονομική σύσφιξη.
Συνεπώς οι δημοσιονομικές περικοπές, σε συνδυασμό με την αύξηση των φόρων, θα ρίξουν αυτές τις οικονομίες ξανά στην ύφεση. Το γεγονός αυτό θα μειώσει με τη σειρά του τα φορολογικά έσοδα και θα αυξήσει περαιτέρω τα δημόσια ελλείμματα. Ακόμη χειρότερα, οι τιμές άρχισαν ήδη να πέφτουν στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία, εξέλιξη που μπορεί να οδηγήσει τους καταναλωτές οι οποίοι έχουν ήδη πληγεί ισχυρά από τις δημοσιονομικές περικοπές να μειώσουν περαιτέρω την κατανάλωσή τους προεξοφλώντας περαιτέρω πτώσεις τιμών.
Είναι δύσκολο να προβλέψουμε αν το ευρώ θα μπορέσει να αντέξει τις κοινωνικές πιέσεις που παράγει αυτή η απομόχλευση των δημοσίων οικονομικών της Ευρώπης. Το πιθανότερο είναι ότι θα μπορέσει: οι κυρίαρχες τάξεις έχουν μεγάλα διακυβεύματα στο ευρωπαϊκό ‘σχέδιο’ για να αφήσουν το ευρώ να χαθεί έτσι απλά, ως ένα ενδιαφέρον πείραμα μέσα στην ιστορική ροή.
Αλλά η Ευρωζώνη έχει αλλάξει για πάντα. Η Γαλλία έχει πετύχει μια μεγάλη νίκη σε βάρος της Γερμανίας στην προσπάθειά της να προωθήσει περαιτέρω την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με την υπαγωγή των δημοσιονομικών πολιτικών των εθνικών κρατών σε ενισχυμένο κεντρικό έλεγχο – μια κίνηση για την οποία το Παρίσι μπορεί να μετανιώσει όταν έρθει η ώρα της αναθεώρησης του δικού του δημοσίου ελλείμματος που φτάνει το 8%. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αποτελεί τώρα έναν μείζονα παράγοντα της Ευρωζώνης, που πριν του ήταν απαγορευμένη περιοχή. Και η αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ως εγγυήτριας της μάχης κατά του πληθωρισμού μάλλον υποχωρεί με την ενεργό συμμετοχή της σε αυτή τη διάσωση.
Όπως έλεγαν οι στίχοι των Κάμντεν-Γκριν, «Τώρα πρέπει να ξυπνήσεις, όλα τα όνειρα πρέπει να τελειώσουν. Βγάλε το μακιγιάζ σου. Το πάρτι τελείωσε. Όλα τελείωσαν, φίλε μου».
Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση