Είναι φερέγγυο το ελληνικό δημόσιο;

• Η Ελλάδα θα μπορέσει πιθανότατα να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της τον Απρίλιο και τον Μάιο – είτε αντλώντας επαρκή κεφάλαια από τις αγορές, είτε με τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ. Αυτό που ανησυχεί τους επενδυτές είναι το τι θα γίνει μετά

«Οι επενδυτές ανησυχούν για τη φερεγγυότητα του ελληνικού δημοσίου, κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, δεν πρέπει να υποβαθμίζεται», δηλώνει ο Στέφεν Τζεντ, του hedge fund BlueGold Capital Management.
Στο πλαίσιο αυτών των ανησυχιών ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch περιέκοψε την Παρασκευή την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας κατά δύο βαθμίδες, σε ΒΒΒ- με αρνητικές προοπτικές για το μέλλον. Ο οίκος Fitch αιτιολόγησε την υποβάθμιση αυτή με το επιχείρημα ότι η Ελλάδα μεσοπρόθεσμα θα δυσκολευτεί πολύ να εφαρμόσει τις δρακόντειες περικοπές στον προϋπολογισμό της και να αυξήσει τα φορολογικά της έσοδα.
Παρά την υποβάθμιση ωστόσο, το σπρεντ των ελληνικών 10ετών κρατικών ομολόγων περιορίστηκε και το ευρώ ενισχύθηκε. Οι αποδόσεις των 10ετών ελληνικών ομολόγων μειώθηκαν κάποια στιγμή στο 7,11%, από 7,38% που είχαν φτάσει την Πέμπτη, παραμένοντας όμως προφανώς πολύ πάνω από το 3,17% των αποδόσεων των αντίστοιχων γερμανικών.
Η πτωτική αυτή τάση πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο της συνάντησης των οικονομικών αξιωματούχων της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες και των ενδείξεων ότι υπάρχει πρόοδος επί των τεχνικών λεπτομερειών για την ενεργοποίηση του ευρωπαϊκού μηχανισμού έσχατης καταφυγής.
Ο πρόεδρος της Ε.Ε. Χέρμαν Βαν Ρομπί δήλωσε στους δημοσιογράφους την Παρασκευή ότι η ομάδα των χωρών του ευρώ «είναι έτοιμη να προχωρήσει αν η Ελλάδα το ζητήσει». Σε ανάλογους τόνους κινήθηκαν με δηλώσεις τους ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί και ο Ιταλός πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι, παρατηρώντας σε συνέντευξη τύπου ότι οι χώρες τους είναι έτοιμες να προσφέρουν συνδρομή.
Παρόλα αυτά πολλοί είναι οι αναλυτές που πιστεύουν πως η κάποια σχετική ηρεμία της Παρασκευής δεν είναι παρά ένα προσωρινό διάλειμμα. Ακόμη και αν η Ε.Ε. και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο χορηγήσουν στην Ελλάδα τα απαραίτητα δάνεια, παρατηρούν οι ίδιες πηγές, η κίνησή τους θα αποτελέσει ένα επιφανειακό βάλσαμο για τα οξύτατα δημοσιονομικά προβλήματα της χώρας. Το κεντρικό πρόβλημα της Ελλάδας έχει να κάνει με την μηδενισμένη ανάπτυξη, το υψηλό κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους και τις κρατικές δαπάνες που ξεπερνούν κατά πολύ τα έσοδα και θα απαιτηθούν χρόνια μέχρι να λυθούν όλα αυτά. Το εξωτερικό χρέος της χώρας φτάνει το 113% του ΑΕΠ και δεν παύει να αυξάνει.
«Ένα πακέτο βοήθειας θα δώσει απλά στην Ελλάδα μια ανάσα», λέει ο Ντέιβιντ Μακί, οικονομολόγος στην JP Morgan.
Αν η Ελλάδα φτάσει στην ανάγκη αναδιάρθρωσης του χρέους της, οι κάτοχοι των ελληνικών ομολόγων θα αναγκαστούν να υποστούν μεγάλες ζημιές. Είναι αυτή η πιθανότητα που βαραίνει πάνω στα ελληνικά ομόλογα, παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις της Ε.Ε. ότι οι πλουσιότερες χώρες θα συνδράμουν την Ελλάδα προκειμένου να αποτρέψουν μια στάση πληρωμών. Και είναι η ίδια πιθανότητα που οδήγησε στην υποβάθμιση της Ελλάδας την Παρασκευή από τον οίκο Fitch.
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος αυξάνεται κάθε χρόνο εξαιτίας των μεγάλων δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Ακόμα και αν δεν συνυπολογίσουμε το πολύ μεγάλο κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, η Ελλάδα έχει έλλειμμα. Και αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί, η Αθήνα ποτέ δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει το χρέος της εκτός κι αν οι πιστωτές της καταλήξουν να αποδεχτούν τη διαγραφή μέρους του οφειλόμενου ποσού.
Ορισμένοι οικονομολόγοι σημειώνουν ότι η Ε.Ε. και το ΔΝΤ θα πρέπει να καταβάλουν στην Ελλάδα ένα πολύ μεγάλο πακέτο δανείων – που θα ξεπερνά τα 20 δις ευρώ προκειμένου το ελληνικό δημόσιο να καλύψει τις άμεσες ανάγκες αναχρηματοδότησης του χρέους του. Ένα τέτοιο πακέτο θα δώσει στην Ελλάδα τα χρονικά περιθώρια για να προχωρήσει σε μια «πραγματική υποτίμηση» - ένα οδυνηρό πρόγραμμα περικοπής μισθών και τιμών που θα συνοδευτεί από μια απότομη καθίζηση του ελληνικού ΑΕΠ τα οποία όμως θα την διευκολύνουν να αποπληρώσει το χρέος της, επισημαίνει ο Ούρι Ντάντους, διευθυντής του προγράμματος διεθνών οικονομικών στο Ίδρυμα Κάρνεγκι για τη Διεθνή Ειρήνη. Δίχως μια τέτοια μεταβολή, συνεχίζει, η αναδιάρθρωση του χρέους «θα είναι η μόνη ρεαλιστική επιλογή» για την Αθήνα.
Αλλά η αναδιάρθρωση του χρέους έχει ένα σοβαρό μειονέκτημα: Μια χώρα που αρνείται να αποπληρώσει το σύνολο του χρέους της αποκλείεται από τις αγορές.
Η περίπτωση της Λετονίας δείχνει πως αν υπάρχει επαρκής πολιτική βούληση, είναι δυνατή η περικοπή του δημοσιονομικού ελλείμματος, ακόμα και αν μια οικονομία καταρρέει. Πέρσι το ΑΕΠ της Λετονίας είχε καθίζηση κατά 18%, αλλά η κυβέρνηση κατάφερε να περιορίσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα σε 6,8% του ΑΕΠ από 13% και πλέον, όπως το έφεραν οι εκτιμήσεις πριν τη λήψη των μέτρων λιτότητας. Παρά τις εσωτερικές πιέσεις και κριτικές, «η πολιτική αυτή διασφάλισε την εμπιστοσύνη των αγορών στην οικονομία της Λετονίας και απάλυνε σημαντικά τις πιέσεις», λέει η Βιολέτα Κλιβιένε, οικονομολόγος στην Danske Bank. Η ελληνική ύφεση έχει πολύ λιγότερο βάθος από την λετονική, αλλά οι περισσότεροι παρατηρητές αμφισβητούν την πολιτική βούληση της Αθήνας να προχωρήσει σε αυστηρά μέτρα λιτότητας. Μέχρι στιγμής πάντως οι διαδηλώσεις και οι διαμαρτυρίες στους δρόμους της Αθήνας δεν έχουν οδηγήσει σε υποχώρηση της κυβέρνησης από τις εξαγγελθείσες δημοσιονομικές περικοπές.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση