Η διάσωση της Ελλάδας είναι πράγματι διάσωση;

• Ύστερα από δύο μήνες συνεχούς μπλοφαρίσματος και υπαναχωρήσεων, χτες η ΕΕ αποκάλυψε επιτέλους της λεπτομέρειες του μηχανισμού οικονομικής διάσωσης για την Ελλάδα

Το πακέτο της "σωτηρίας" δημοσιοποιήθηκε στη διάρκεια μιας ασυνήθιστης κυριακάτικης πρες κόνφερανς στις Βρυξέλλες…. Για το πρώτο έτος, η Ελλάδα προβλέπεται να εισπράξει €30 δισ. σε διμερή δάνεια, και ακόμη περισσότερα το 2011 και το 2012. Τα επιτόκια θα είναι της τάξης του 5%, τουλάχιστον στην αρχή. Αυτά τα νούμερα είναι κάπου μεταξύ των αυστηρών επιτοκίων που οι αγορές απαιτούσαν από την Ελλάδα, και αυτών των επιτοκίων που ήδη πληρώνουν τα υπόλοιπα αδύναμα μέλη της ευρωζώνης, όπως π.χ. η Πορτογαλία.
Το συγκεκριμένο επιτόκιο αντανακλά την ανάγκη να προσφερθεί βοήθεια στην Ελλάδα, ενώ την ίδια ώρα να ικανοποιηθεί και το γερμανικό αίτημα για αποφυγή οποιασδήποτε επιδότησης κάποιου «ασελγούς» μέλους της ευρωπαϊκής λέσχης. Όταν και αν (ισχύει μάλλον το πότε) η Ελλάδα επιζητήσει την ενεργοποίηση του μηχανισμού, τα δάνεια από τις υπόλοιπες 15 χώρες θα συμπληρωθούν από σημαντικά ποσά, ίσως και έως €15 δισ. από το ΔΝΤ, το οποίο θα ορίσει τόσο τα δικά του επιτόκια όσο και τους όρους δανειοδότησης.
Ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Jean-Claude Juncker, που προεδρεύει στην ομάδα υπουργών Οικονομικών της ΕΕ, επιμένει πως αν ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός, θα μείνει ανεπηρέαστος ο όρος περί «μη διάσωσης» που υπάρχει στις συνθήκες της ΕΕ, με το σκεπτικό ότι τα όποια δάνεια κάποτε αποπληρώνονται και δεν θεωρούνται επιδοτήσεις.
Ως η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, η Γερμανία θα συνεισφέρει περισσότερα από οποιοδήποτε άλλο κράτος προκειμένου να ενισχυθεί η Ελλάδα, (οι Γερμανικές τράπεζες διαχειρίζονται μεγάλο μέρος του ελληνικού δημόσιου χρέους, και θα υποφέρουν τα μέγιστα αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει). Εν μέσω ύφεσης, η γερμανική κοινή γνώμη είναι απόλυτα αντίθετη σε οποιαδήποτε «φιλανθρωπία» προς την Ελλάδα, και η Γερμανίδα καγκελάριος έχει τηρήσει σκληρή στάση εν όψει και των περιφερειακών εκλογών της χώρας της στις αρχές Μαΐου. Έχοντας τη στήριξη της Αυστρίας και της Ολλανδίας, η κα Merkel έχει επανειλημμένα ζητήσει ώστε η Ελλάδα να πληρώσει επιτόκια αγοράς για οποιοδήποτε δάνειο βοήθειας (αν και η βοήθεια θα ήταν απαραίτητη μόλις τα επιτόκια έφταναν σε ύψη που η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να αντέξει). Η γερμανική κυβέρνηση τονίζει παντού, ότι το ομοσπονδιακό σύνταγμα της χώρας απαγορεύει οποιαδήποτε βοήθεια μπορεί να υπονομεύσει τους αυστηρούς όρους που διασφαλίζουν τη σταθερότητα της νομισματικής ένωσης.
Η ανακοίνωση των Βρυξελλών ήταν η τρίτη προσπάθεια της ΕΕ να περάσει ένα μήνυμα τόσο στις αγορές όσο και στους ψηφοφόρους: Ότι η Ελλάδα δεν θα αφεθεί να πέσει θύμα κερδοσκοπίας, και ότι η ευρωζώνη θα τηρήσει την θεμελιώδη της αρχή ότι τα ασυνεπή μέλη δεν θα διασωθούν. Οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν μπόρεσαν να εξηγήσουν το πώς δεν θα αφήσουν κάποιο μέλος να πέσει θύμα των κερδοσκόπων, σαν να ελπίζουν πως η αποφασιστικότητά τους και μόνο θα τρομάξει τις αγορές. Το περασμένο μήνα, η Γαλλία και η Γερμανία ενεπλάκησαν σε σκληρές διαπραγματεύσεις, καταλήγοντας σε μια δεύτερη και πιο λεπτομερή υπόσχεση, για μεγαλύτερο ρόλο του ΔΝΤ, ενώ διατήρησαν την ευγενική τους φαντασίωση, πως ένας μηχανισμός διάσωσης ίσως και να μη χρειαστεί ποτέ.
Όπως έκανε πολλές φορές στο παρελθόν, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών κος Παπακωνσταντίνου, δήλωσε στα ΜΜΕ ότι η Ελλάδα δεν ζήτησε ποτέ βοήθεια, και πως ελπίζει να μπορεί να συνεχίσει να δανείζεται από τις αγορές. Όμως ο πολιτικός του προϊστάμενος, ο κος Παπανδρέου, επέδειξε ασυνήθιστη ειλικρίνεια, δηλώνοντας στην εφημερίδα Το Βήμα πως «Το ερώτημα παραμένει αν αυτός ο μηχανισμός θα πείσει τις αγορές… αν δεν τις πείσει τότε είναι κάτι που θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί». Το αν θα πειστούν οι αγορές ή όχι, θα φανεί σύντομα. Η χώρα χρειάζεται να δανειστεί περίπου €50 δισ. μέσα στο 2010.
Το προηγούμενο διάστημα, η αγωνία της αγοράς πίεσε την Ελλάδα σε επίπεδα που δεν είχε συναντήσει από την εποχή που συμμετέχει στη νομισματική ένωση. Αυτές οι πιέσεις οφείλονταν κυρίως στην αβεβαιότητα σχετικά με τη προθυμία της ΕΕ να προσφέρει απτή βοήθεια. Και μέσα σε μια ατμόσφαιρα όπου τα δημοσιεύματα ήθελαν τους πλούσιους της χώρας να αποσύρουν τις καταθέσεις τους από τις ελληνικές τράπεζες, τη πτώση του χρηματιστηρίου κλπ. ο οίκος Fitch προχώρησε στη περαιτέρω υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας σε ΒΒΒ, κάτι παραπάνω από «σκουπίδι» δηλαδή. Με την ανακοίνωση του οίκου την 9/4, τέθηκαν σοβαρές αμφιβολίες για το αν η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να πραγματοποιήσει την υπόσχεσή της να μειώσει κατά 1/3 το δημόσιο έλλειμμα φέτος, εν μέσω ύφεσης και των αυξημένων εξόδων εξυπηρέτησης ενός δημόσιου χρέους βουνού, ύψους €300 δισεκατομμυρίων!
Θεωρητικά, ο μηχανισμός διάσωσης έχει μια διπλή «κλειδαριά»: Μόλις η Ελλάδα αποφασίσει πως δεν μπορεί να προχωρήσει πλέον σε δανεισμό από τις αγορές, οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών θα συμφωνήσουν πως η χώρα εξάντλησε όλες τις επιλογές. Στη πράξη, μόλις η Ελλάδα δείξει πως έχασε οριστικά την εμπιστοσύνη των αγορών, τα πράγματα θα αρχίσουν να κινούνται γρήγορα. Εκπρόσωποι της κομισιόν, της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας, και της ελληνικής κυβέρνησης, θα συναντηθούν με αξιωματούχους του ΔΝΤ σήμερα, για να συζητήσουν τους όρους που θα επιβληθούν στη χώρα αλλά και το ακριβές μέγεθος του ποσού που θα δοθεί από αυτούς. Το συνολικό συνδυαστικό πακέτο της ΕΕ και του ΔΝΤ θα είναι σημαντικό, αλλά μάλλον θα υπάρχει και συνέχεια. Το πρακτορείο Reuters ανέφερε χτες πως Έλληνας αξιωματούχος δήλωσε ότι η χώρα του μάλλον θα χρειαστεί περί τα €80 δισ. σε δάνεια μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, τότε αυτή θα είναι η μεγαλύτερη διάσωση ενός χρεωκοπημένου κράτους, όλων των εποχών.
Economist

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση