Αλήθειες και ψέματα για το ελληνικό χρέος

• Η διεθνής συζήτηση για το υψηλό ελληνικό δημόσιο χρέος χαρακτηρίζεται από υπερβολές. Ενώ όλοι τονίζουν ότι η Ελλάδα π.χ. θα δανειστεί φέτος 50 δισ. ευρώ, κανένας δεν αναφέρει ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα δανειστούν συνολικά 1,450 τρισ. -άρα ο ελληνικός δανεισμός είναι λιγότερο από 3% του ευρωπαϊκού.

Του Γιώργου Δελαστίκ
Απίστευτα μονόπλευρος είναι ο τρόπος που διεξάγεται η συζήτηση γύρω από το δημόσιο χρέος της Ελλάδας. Εντελώς εσφαλμένα -και πολλές φορές εσκεμμένα- εμφανίζεται το ελληνικό δημόσιο χρέος ως δήθεν μοναδικό φαινόμενο. Σχεδόν ποτέ και κανένας δεν αναφέρει ότι το χρέος όλων σχεδόν των χωρών της Ευρώπης και κορυφαίων κρατών του κόσμου αυξάνεται με καλπάζοντες ρυθμούς, συχνά πολύ ταχύτερους από αυτούς της Ελλάδας, πράγμα που σημαίνει ότι οι δυσκολίες της χώρας μας εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο γενικότερης κρίσης που αγκαλιάζει ολόκληρη την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία.
Ολοι τονίζουν ότι η Ελλάδα π.χ. θα δανειστεί φέτος 50 δισ. ευρώ, κανένας όμως δεν αναφέρει ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα δανειστούν συνολικά 1,450 τρισ. -άρα ο ελληνικός δανεισμός είναι λιγότερο από 3% του συνολικού ευρωπαϊκού δανεισμού! Δεν ισχυριζόμαστε ότι είναι μικρός, σε καμία περίπτωση όμως δεν είναι υπέρογκος. Μάλιστα, επειδή το ελληνικό δημόσιο χρέος ήταν υψηλό όλη την τελευταία δεκαετία, κυμαινόμενο γύρω στο 100% του ΑΕΠ, ο ρυθμός αύξησης του ευρωπαϊκού χρέους είναι πολύ ταχύτερος από εκείνον του ελληνικού.
Αύξηση 54% στην Ευρώπη
Το έτος 2003 το συνολικό δημόσιο χρέος των ευρωπαϊκών κρατών ανερχόταν σε 5,23 τρισ. ευρώ. Το 2010, μόλις επτά χρόνια αργότερα, το δημόσιο χρέος όλων των ευρωπαϊκών χωρών θα ανέλθει στα 8,061 τρισ. ευρώ, σημειώνοντας άνοδο της τάξης του 54%! Πρόκειται για εξαιρετικά υψηλό ποσοστό καθώς η μείωση του δημόσιου χρέους είναι εξαιρετικά δυσκολότερη από τη μείωση των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού.
Η υπερχρέωση των ευρωπαϊκών κρατών επιταχύνθηκε φυσικά με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης (το 2008 δανείστηκαν συνολικά 1,01 τρισ. και το 2009 δανείστηκαν 1,4 τρισ.), αλλά και τα προηγούμενα χρόνια της ευημερίας οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δανείζονταν 850-900 δισ. ετησίως! Δεν πρόκειται περί στενά ευρωπαϊκού φαινομένου. Σαφώς χειρότερη είναι η κατάσταση των ΗΠΑ. Το έτος 2000 το αμερικανικό δημόσιο χρέος ανερχόταν σε 3,41 τρισ. δολάρια. Το 2009 εκτινάχθηκε στα? 7,545 τρισ. -αύξηση δηλαδή κατά 121%!
Οι ΗΠΑ... «φεσώνουν» το εξωτερικό
Στις ΗΠΑ παρατηρείται και ένα άλλο -θεωρητικά αρνητικό- φαινόμενο: αυξάνεται διαρκώς ποσοστιαία η δανειακή εξάρτηση της υπερδύναμης από το εξωτερικό.
Το έτος 2000, το ποσοστό του αμερικανικού δημόσιου χρέους που οφειλόταν σε δανειστές από ξένες χώρες ανερχόταν στο 30% του συνολικού αμερικανικού δημόσιου χρέους. Το αμερικανικό κράτος χρωστούσε σε ξένους 1,015 τρισ. δολάρια. Στο τέλος του 2009 οι Αμερικανοί χρωστούσαν πλέον σε ξένους σχεδόν 3,7 τρισ. δολάρια, τα οποία αντιστοιχούν στο 49% του συνολικού δημόσιου χρέους των ΗΠΑ. Η δανειακή εξάρτηση της πλανητικής υπερδύναμης από το εξωτερικό είναι πλέον πολύ μεγαλύτερη.
Τα υποζύγια του αμερικανικού δημόσιου χρέους είναι αφενός η ηττημένη στον πόλεμο Ιαπωνία και αφετέρου η Κίνα, εμπορικά εξαρτώμενη από τις ΗΠΑ. Το έτος 2000 η Ιαπωνία είχε δανείσει στην Ουάσιγκτον 318 δισ. δολάρια, αλλά στα τέλη του 2009 το ποσό αυτό είχε υπερδιπλασιαστεί και είχε φτάσει στα 766 δισ.
Ιλιγγιώδεις αυξητικούς ρυθμούς παρουσιάζει ο δανεισμός των Αμερικανών από τους Κινέζους. Το έτος 2000 η Κίνα είχε αγοράσει αμερικανικά κρατικά ομόλογα ύψους 60 δισ. δολαρίων. Το 2009 όμως τα κινεζικά δάνεια προς τις ΗΠΑ είχαν? δεκαπενταπλασιαστεί (!), εκτοξευόμενα στα 895 δισ. δολάρια. Είναι όντως κάτι παραπάνω από εντυπωσιακό το φαινόμενο, η Κίνα και η Ιαπωνία να έχουν δανείσει στο αμερικανικό κράτος 1,7 τρισ. δολάρια.
Ποιος αγοράζει το χρέος;
Με την παράθεση των προαναφερθέντων στοιχείων έχουμε ήδη εισέλθει στο ενδιαφέρον θέμα τού ποιοι είναι αυτοί που αγοράζουν τα κρατικά ομόλογα των διαφόρων κρατών, καθώς οι δημόσιες δανειακές ανάγκες έχουν προσλάβει κολοσσιαίες διαστάσεις.
Συνεχίζοντας με το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ, παρατηρούμε ότι ο δεύτερος μεγάλος πιστωτής του αμερικανικού κράτους είναι η? Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η Fed, με περίπου 800 δισ. δολάρια. Η Fed είτε αγοράζει απευθείας κρατικά ομόλογα (πράγμα που δεν κάνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) είτε δέχεται τα κρατικά ομόλογα ως εγγύηση από τις εμπορικές τράπεζες για την παροχή ρευστότητας σε αυτές (πράγμα που κάνει και η ΕΚΤ).Εν συνεχεία μια σειρά κρατικοί αμερικανικοί οργανισμοί και ασφαλιστικά ταμεία (όπως π.χ. τα Federal Old-Age Insurance Trust Fund, Postal Service Fund, Railroad Retirement Fund κ.ά.) έχουν στη διάθεσή τους κρατικά ομόλογα ύψους σχεδόν 4 τρισ. ευρώ. Στην Ιαπωνία, σε πλήρη αντίθεση προς τις ΗΠΑ, παρατηρούμε ότι το δημόσιο χρέος είναι ουσιαστικά αποκλειστική εσωτερική υπόθεση.
Το αποτέλεσμα είναι ναι μεν το ιαπωνικό δημόσιο χρέος να έχει εκτοξευθεί στο φαινομενικά εξωφρενικό ύψος του.. 230% (!) του ΑΕΠ, αλλά η κυβέρνηση να μην έχει απολύτως κανένα πρόβλημα εξυπηρέτησής του αφού βρίσκει μέσα στη χώρα όσα χρήματα θέλει με μηδενικά επιτόκια!
Το πολιτικό βάρος
Το πολιτικό -και όχι μόνο το οικονομικό- βάρος της Γερμανίας ως ηγεμονικής δύναμης της Ε.Ε. και της Ευρώπης ολόκληρης παίζει έμμεσα καθοριστικό ρόλο στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους του Βερολίνου. Ολες οι χώρες, εντός και εκτός Ε.Ε., θέλουν να τα έχουν καλά με τη Γερμανία γιατί η στάση της καγκελαρίας είναι αυτή που θα καθορίσει εν πολλοίς την πρόσβαση ή όχι των προϊόντων των διαφόρων χωρών στην τεράστια και πλούσια ευρωπαϊκή αγορά. Το αποτέλεσμα είναι, όπως γράφει η Frankfurter Allgemeine ότι κάθε φορά που η Γερμανία εκδίδει ομόλογα, περισσότερα από τα μισά σπεύδουν να τα αγοράσουν οι κεντρικές τράπεζες χωρών εκτός Ευρώπης! «Χωρίς αυτή τη σύμπραξη, το κόστος χρηματοδότησης των γερμανικών ομολόγων θα ήταν αισθητά υψηλότερο», ομολογεί η σοβαρή γερμανική εφημερίδα.
Ανοδο 54% σημείωσε το δημόσιο χρέος των ευρωπαϊκών κρατών. Το 2003 ανερχόταν σε 5,23 τρισ. ευρώ ενώ το 2010 θα ανέλθει στα 8,061 τρισ.
ΗΠΑ... 121% αυξήθηκε το αμερικανικό δημόσιο χρέος. Το 2000 ανερχόταν σε 3,41 τρισ. δολ. ενώ 2009 εκτινάχθηκε στα 7,545 τρισ.
ΗΠΑ... 49% του δημοσίου χρέους ή 3,7 τρισ. δολ. βρισκόταν στα χέρια ξένων στο τέλος του 2009
Κίνα... 15πλάσια η αξία των ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου που αγόρασε η Κίνα από τα 316 δισ. δολ. το 2000 στα 895 δισ. το 2009

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση