Χρήστος Ροζάκης: «Δεν βοηθάει η κατάθεση αντιπροσφυγής στη Χάγη»
Πολύπλοκη και αργή η διαδικασία
Ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου κ. Χρήστος Ροζάκης, εκφράζει εμπιστοσύνη στην αντικειμενικότητα και την αξιοπιστία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, στο οποίο προσέφυγε η ΠΓΔΜ επιδιώκοντας την καταδίκη της Ελλάδας για παραβίαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας.
Εκτιμά ότι η διαδικασία θα ολοκληρωθεί σε χρόνια και, εμμέσως, τάσσεται εναντίον της υποβολής αντιπροσφυγής από την ελληνική πλευρά.
Εχει αρμοδιότητα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης να αποφανθεί ως προς το αν με το ελληνικό βέτο στο Βουκουρέστι παραβιάστηκε το άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, όπως ζητεί η ΠΓΔΜ με την προσφυγή της;
Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης επιδικάζει διαφορές ανάμεσα σε κράτη εφόσον συναινούν στην υποβολή της διαφοράς τους σε αυτό. Η συναίνεση μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους: Με συνυποσχετικό, δηλ. μια συμφωνία των ενδιαφερομένων κρατών να υποβάλουν μια συγκεκριμένη διαφορά στο Δικαστήριο, ή με προηγούμενες δεσμεύσεις με τις οποίες τα κράτη αυτά έχουν εκδηλώσει την αποδοχή της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου για όλες τις υποθέσεις που θα παραπεμφθούν σε αυτό ή για συγκεκριμένες κατηγορίες υποθέσεων.
Στην προκειμένη περίπτωση;
Η Ενδιάμεση Συμφωνία της Νέας Υόρκης (1995) μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ περιέχει στο άρθρο 21 την παράγραφο 2, η οποία ορίζει ότι «οποιαδήποτε διαφορά που προκύπτει ανάμεσα στα μέρη σχετικά με την ερμηνεία ή την εφαρμογή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας μπορεί να υποβληθεί από οποιοδήποτε από τα δύο μέρη στο Διεθνές Δικαστήριο με την εξαίρεση των διαφορών που αναφέρονται στο άρθρο 5, παράγραφος 1». Κατά συνέπεια, η ΠΓΔΜ κάνει χρήση αυτή τη στιγμή του μονομερούς δικαιώματος προσφυγής που της παρέχει το άρθρο αυτό, από το οποίο προκύπτει η συναίνεση των δύο μερών να επιλύουν τις διαφορές τους σχετικά με τη συμφωνία με παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο. Η βάση της δικαιοδοσίας, λοιπόν, του Διεθνούς Δικαστηρίου είναι η συμφωνία και η συναίνεση που προκύπτουν από το άρθρο 21.
Ως προς την ουσία τώρα -και με βάση τις δημοσιογραφικές πληροφορίες που έχουμε στα χέρια μας- το αίτημα της ΠΓΔΜ στο Δικαστήριο είναι να ελέγξει αν η άρνηση της Ελλάδας στο Βουκουρέστι να δεχθεί την έναρξη διαδικασίας ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ παραβιάζει την υποχρέωση της χώρας μας να μη δημιουργήσει προσκόμματα σε αίτηση συμμετοχής ή σε συμμετοχή της ΠΓΔΜ σε διεθνείς, πολυμερείς και περιφερειακούς οργανισμούς στους οποίους η Ελλάδα είναι μέλος, όπως προβλέπει το άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Κατά συνέπεια, η ΠΓΔΜ ζητεί από το Δικαστήριο να απαντήσει σε ένα θέμα που αφορά την ερμηνεία και την εφαρμογή της συμφωνίας αυτής.
Ποια είναι η διαδικασία που θα ακολουθηθεί μετά την προσφυγή της ΠΓΔΜ; Και πότε θα ολοκληρωθεί;
Από τη στιγμή που υπάρχει προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο, η Ελλάδα θα κληθεί να συμμετάσχει στη διαδικασία από αυτό. Μια εξαιρετικά πολύπλοκη και βραδεία διαδικασία ακολουθεί, η οποία θα εξετάσει όλες τις πτυχές της υπόθεσης, όπως θα τις υποβάλουν τα δύο μέρη, συμπεριλαμβανομένων και πιθανών προδικαστικών ενστάσεων που θα προβάλει η Ελλάδα. Υπάρχει μια φάση γραπτής διαδικασίας, αλλά θα υπάρξει επίσης και η ακροαματική διαδικασία. Η συνολική διάρκεια της δίκης είναι δύσκολο να υπολογιστεί, καθώς εξαρτάται από έναν αριθμό παραγόντων που αφορούν την ίδια την υπόθεση αλλά και τις γενικότερες επιβαρύνσεις του Δικαστηρίου. Πάντως η διάρκεια υπολογίζεται, συνήθως, σε ορισμένα χρόνια, όχι ορισμένους μήνες.
Ως προς την ουσία της υπόθεσης: Θεωρείτε ότι έχουν βάση τα νομικά επιχειρήματα της ΠΓΔΜ;
Δεν γνωρίζω ποια είναι (ή ποια θα είναι) τα νομικά επιχειρήματα της ΠΓΔΜ, εκτός από το δεδομένο ότι θα τα στηρίζει, καταρχήν, στο άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Ούτε, βέβαια, στο πλαίσιο μιας συνέντευξης, σε πρώιμη φάση της υπόθεσης, θα μπορούσα να σας δώσω μια απάντηση για την ελληνική επιχειρηματολογία. Εκείνο που μπορώ να πω μόνο είναι ότι τόσο το Διεθνές Δίκαιο (και ειδικότερα το Δίκαιο των Συνθηκών) όσο και η ίδια η Ενδιάμεση Συμφωνία -ακόμα και τα άρθρα 11 και 21- προσφέρουν έδαφος για γόνιμη επιχειρηματολογία, που είμαι βέβαιος ότι θα αναπτυχθεί από τους νομικούς που θα ασχοληθούν με την υπόθεση.
Η ελληνική πλευρά, σύμφωνα με πληροφορίες, προσανατολίζεται σε υποβολή αντιπροσφυγής. Με ποιον τρόπο αυτό θα επηρεάσει την τελική έκβαση;
Και πάλι δεν είναι δυνατόν να δώσω απάντηση, αφού δεν γνωρίζω το αντικείμενο μιας ενδεχόμενης ελληνικής προσφυγής. Το μόνο που μπορώ να επισημάνω, σε αυτό το στάδιο, είναι ότι μια παράλληλη ελληνική προσφυγή, η οποία δεν μπορεί παρά να αφορά μια διαφορετική διαφορά από αυτήν που επικαλείται η ΠΓΔΜ -έστω και αν αφορά την Ενδιάμεση Συμφωνία- δεν πρόκειται να επηρεάσει την τύχη της άλλης, προηγούμενης προσφυγής. Διερωτώμαι, μάλιστα, αν οι ελληνικές αιτιάσεις που θα συνιστούσαν αυτό που αποκαλείτε «αντιπροσφυγή» δεν θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στη δική μας επιχειρηματολογία στην εκδίκαση της προσφυγής της ΠΓΔΜ, ενισχύοντας την άμυνά μας απέναντι στα επιχειρήματα της γειτονικής χώρας.
Εχει διατυπωθεί η εκτίμηση ότι το ΔΔΧ έχει και πολιτικά χαρακτηριστικά. Συμμερίζεστε αυτή την εκτίμηση;
Οχι με τον τρόπο (τον αρνητικό) με τον οποίο οι αμφισβητίες του Δικαστηρίου διατυπώνουν τις επιφυλάξεις τους. Το Διεθνές Δικαστήριο είναι το νομικό όργανο του ΟΗΕ -του μόνου παγκόσμιου πολιτικού οργανισμού- και αποτελείται από ανεξάρτητους δικαστές, γνωστές προσωπικότητες στο χώρο του Διεθνούς Δικαίου.
Η ετερόκλητη καταγωγή των δικαστών, οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικές χώρες, με διαφορετικές πολιτικές καταγωγές και που δεν εξαρτώνται από συμφέροντα μεγάλων δυνάμεων, είναι μια εγγύηση. Εξάλλου και ο τρόπος της εκλογής τους -από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στην οποία μετέχουν όλα τα κράτη- είναι μια περαιτέρω εγγύηση της ανεξαρτησίας τους. Σε κάθε περίπτωση, το Διεθνές Δικαστήριο έχει πια μια μακρά ιστορική πορεία, η οποία έχει συμβάλει στη διαμόρφωση του Διεθνούς Δικαίου με καταλυτικό τρόπο, κι είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες αμφισβητήθηκαν η αντικειμενικότητα και η αμεροληψία του. Το ότι, βέβαια, κάθε δικαστής -όπως σε κάθε πλευρά της ζωής- είναι «ον πολιτικό» και ότι τα όρια ανάμεσα στο δίκαιο και στην πολιτική είναι πολλές φορές δυσδιάκριτα είναι ένα θέμα γενικότερο, που πάντως ανάγεται σε μια υψηλότερη σφαίρα ανάλυσης που δεν αφορά τις συνήθεις καταγγελίες από στόματα συμπατριωτών μας που με το «πολιτικό» εννοούν το «εξωνημένο».
Ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου κ. Χρήστος Ροζάκης, εκφράζει εμπιστοσύνη στην αντικειμενικότητα και την αξιοπιστία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, στο οποίο προσέφυγε η ΠΓΔΜ επιδιώκοντας την καταδίκη της Ελλάδας για παραβίαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας.Εκτιμά ότι η διαδικασία θα ολοκληρωθεί σε χρόνια και, εμμέσως, τάσσεται εναντίον της υποβολής αντιπροσφυγής από την ελληνική πλευρά.
Εχει αρμοδιότητα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης να αποφανθεί ως προς το αν με το ελληνικό βέτο στο Βουκουρέστι παραβιάστηκε το άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, όπως ζητεί η ΠΓΔΜ με την προσφυγή της;
Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης επιδικάζει διαφορές ανάμεσα σε κράτη εφόσον συναινούν στην υποβολή της διαφοράς τους σε αυτό. Η συναίνεση μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους: Με συνυποσχετικό, δηλ. μια συμφωνία των ενδιαφερομένων κρατών να υποβάλουν μια συγκεκριμένη διαφορά στο Δικαστήριο, ή με προηγούμενες δεσμεύσεις με τις οποίες τα κράτη αυτά έχουν εκδηλώσει την αποδοχή της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου για όλες τις υποθέσεις που θα παραπεμφθούν σε αυτό ή για συγκεκριμένες κατηγορίες υποθέσεων.
Στην προκειμένη περίπτωση;
Η Ενδιάμεση Συμφωνία της Νέας Υόρκης (1995) μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ περιέχει στο άρθρο 21 την παράγραφο 2, η οποία ορίζει ότι «οποιαδήποτε διαφορά που προκύπτει ανάμεσα στα μέρη σχετικά με την ερμηνεία ή την εφαρμογή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας μπορεί να υποβληθεί από οποιοδήποτε από τα δύο μέρη στο Διεθνές Δικαστήριο με την εξαίρεση των διαφορών που αναφέρονται στο άρθρο 5, παράγραφος 1». Κατά συνέπεια, η ΠΓΔΜ κάνει χρήση αυτή τη στιγμή του μονομερούς δικαιώματος προσφυγής που της παρέχει το άρθρο αυτό, από το οποίο προκύπτει η συναίνεση των δύο μερών να επιλύουν τις διαφορές τους σχετικά με τη συμφωνία με παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο. Η βάση της δικαιοδοσίας, λοιπόν, του Διεθνούς Δικαστηρίου είναι η συμφωνία και η συναίνεση που προκύπτουν από το άρθρο 21.
Ως προς την ουσία τώρα -και με βάση τις δημοσιογραφικές πληροφορίες που έχουμε στα χέρια μας- το αίτημα της ΠΓΔΜ στο Δικαστήριο είναι να ελέγξει αν η άρνηση της Ελλάδας στο Βουκουρέστι να δεχθεί την έναρξη διαδικασίας ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ παραβιάζει την υποχρέωση της χώρας μας να μη δημιουργήσει προσκόμματα σε αίτηση συμμετοχής ή σε συμμετοχή της ΠΓΔΜ σε διεθνείς, πολυμερείς και περιφερειακούς οργανισμούς στους οποίους η Ελλάδα είναι μέλος, όπως προβλέπει το άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Κατά συνέπεια, η ΠΓΔΜ ζητεί από το Δικαστήριο να απαντήσει σε ένα θέμα που αφορά την ερμηνεία και την εφαρμογή της συμφωνίας αυτής.
Ποια είναι η διαδικασία που θα ακολουθηθεί μετά την προσφυγή της ΠΓΔΜ; Και πότε θα ολοκληρωθεί;
Από τη στιγμή που υπάρχει προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο, η Ελλάδα θα κληθεί να συμμετάσχει στη διαδικασία από αυτό. Μια εξαιρετικά πολύπλοκη και βραδεία διαδικασία ακολουθεί, η οποία θα εξετάσει όλες τις πτυχές της υπόθεσης, όπως θα τις υποβάλουν τα δύο μέρη, συμπεριλαμβανομένων και πιθανών προδικαστικών ενστάσεων που θα προβάλει η Ελλάδα. Υπάρχει μια φάση γραπτής διαδικασίας, αλλά θα υπάρξει επίσης και η ακροαματική διαδικασία. Η συνολική διάρκεια της δίκης είναι δύσκολο να υπολογιστεί, καθώς εξαρτάται από έναν αριθμό παραγόντων που αφορούν την ίδια την υπόθεση αλλά και τις γενικότερες επιβαρύνσεις του Δικαστηρίου. Πάντως η διάρκεια υπολογίζεται, συνήθως, σε ορισμένα χρόνια, όχι ορισμένους μήνες.
Ως προς την ουσία της υπόθεσης: Θεωρείτε ότι έχουν βάση τα νομικά επιχειρήματα της ΠΓΔΜ;
Δεν γνωρίζω ποια είναι (ή ποια θα είναι) τα νομικά επιχειρήματα της ΠΓΔΜ, εκτός από το δεδομένο ότι θα τα στηρίζει, καταρχήν, στο άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Ούτε, βέβαια, στο πλαίσιο μιας συνέντευξης, σε πρώιμη φάση της υπόθεσης, θα μπορούσα να σας δώσω μια απάντηση για την ελληνική επιχειρηματολογία. Εκείνο που μπορώ να πω μόνο είναι ότι τόσο το Διεθνές Δίκαιο (και ειδικότερα το Δίκαιο των Συνθηκών) όσο και η ίδια η Ενδιάμεση Συμφωνία -ακόμα και τα άρθρα 11 και 21- προσφέρουν έδαφος για γόνιμη επιχειρηματολογία, που είμαι βέβαιος ότι θα αναπτυχθεί από τους νομικούς που θα ασχοληθούν με την υπόθεση.
Η ελληνική πλευρά, σύμφωνα με πληροφορίες, προσανατολίζεται σε υποβολή αντιπροσφυγής. Με ποιον τρόπο αυτό θα επηρεάσει την τελική έκβαση;
Και πάλι δεν είναι δυνατόν να δώσω απάντηση, αφού δεν γνωρίζω το αντικείμενο μιας ενδεχόμενης ελληνικής προσφυγής. Το μόνο που μπορώ να επισημάνω, σε αυτό το στάδιο, είναι ότι μια παράλληλη ελληνική προσφυγή, η οποία δεν μπορεί παρά να αφορά μια διαφορετική διαφορά από αυτήν που επικαλείται η ΠΓΔΜ -έστω και αν αφορά την Ενδιάμεση Συμφωνία- δεν πρόκειται να επηρεάσει την τύχη της άλλης, προηγούμενης προσφυγής. Διερωτώμαι, μάλιστα, αν οι ελληνικές αιτιάσεις που θα συνιστούσαν αυτό που αποκαλείτε «αντιπροσφυγή» δεν θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στη δική μας επιχειρηματολογία στην εκδίκαση της προσφυγής της ΠΓΔΜ, ενισχύοντας την άμυνά μας απέναντι στα επιχειρήματα της γειτονικής χώρας.
Εχει διατυπωθεί η εκτίμηση ότι το ΔΔΧ έχει και πολιτικά χαρακτηριστικά. Συμμερίζεστε αυτή την εκτίμηση;
Οχι με τον τρόπο (τον αρνητικό) με τον οποίο οι αμφισβητίες του Δικαστηρίου διατυπώνουν τις επιφυλάξεις τους. Το Διεθνές Δικαστήριο είναι το νομικό όργανο του ΟΗΕ -του μόνου παγκόσμιου πολιτικού οργανισμού- και αποτελείται από ανεξάρτητους δικαστές, γνωστές προσωπικότητες στο χώρο του Διεθνούς Δικαίου.
Η ετερόκλητη καταγωγή των δικαστών, οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικές χώρες, με διαφορετικές πολιτικές καταγωγές και που δεν εξαρτώνται από συμφέροντα μεγάλων δυνάμεων, είναι μια εγγύηση. Εξάλλου και ο τρόπος της εκλογής τους -από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στην οποία μετέχουν όλα τα κράτη- είναι μια περαιτέρω εγγύηση της ανεξαρτησίας τους. Σε κάθε περίπτωση, το Διεθνές Δικαστήριο έχει πια μια μακρά ιστορική πορεία, η οποία έχει συμβάλει στη διαμόρφωση του Διεθνούς Δικαίου με καταλυτικό τρόπο, κι είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες αμφισβητήθηκαν η αντικειμενικότητα και η αμεροληψία του. Το ότι, βέβαια, κάθε δικαστής -όπως σε κάθε πλευρά της ζωής- είναι «ον πολιτικό» και ότι τα όρια ανάμεσα στο δίκαιο και στην πολιτική είναι πολλές φορές δυσδιάκριτα είναι ένα θέμα γενικότερο, που πάντως ανάγεται σε μια υψηλότερη σφαίρα ανάλυσης που δεν αφορά τις συνήθεις καταγγελίες από στόματα συμπατριωτών μας που με το «πολιτικό» εννοούν το «εξωνημένο».
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...