Ερντογάν: Ο νέος Ατατούρκ ή μια άλλη εκδοχή του Ενβέρ Πασά;

Πολλοί Τούρκοι αλλά και διεθνείς αναλυτές συγκρίνουν τον Πρόεδρο Ερντογάν με τον ιδρυτή του σύγχρονου τουρκικού κράτους, τον Μουστάφα Κεμάλ Ατατούρκ. Φθάνουν μάλιστα στο σημείο να θεωρούν ότι οι τουρκικές εξαγγελίες περί “Γαλάζιας Πατρίδας” και η δέσμευση για υλοποίηση αυτών έως τη συμπλήρωση των 100 ετών από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκίας το προσεχές 2023, έχουν ως στόχο την επισκίαση, ίσως και τον παραμερισμό στη λήθη της ιστορίας του Ατατούρκ από τον Σουλτάνο Ερντογάν. Είναι αλήθεια και ευρέως αποδεκτό ότι οι μέθοδοι αναμόρφωσης του σύγχρονου τουρκικού κράτους που ακολουθεί ο Ερντογάν είναι σε τελείως διαφορετική κατεύθυνση και έρχονται σε ευθεία σύγκρουση με την εσωτερική πολιτική που υιοθέτησε ο Ατατούρκ στα πρώτα χρόνια της νεοσύστατης τουρκικής δημοκρατίας. Πολλές άλλωστε από τις καινοτομίες που εισήγαγε ο τελευταίος, όπως ο δυτικός τρόπος ζωής και η κοσμικότητα, έρχονταν σε αντίθεση με τον θρησκευτική προσήλωση στο Ισλάμ και την επανάταξη του παντουρκισμού που ένθερμα προωθεί η διακυβέρνηση Ερντογάν, αποτινάσσοντας οποιαδήποτε ξενόφερτη και κυρίως δυτική, κουλτούρα. Γι’ αυτό το λόγο οι κεμαλικές μεταρρυθμίσεις μετά την ανάρρηση του Τούρκου Προέδρου τίθενται σταδιακά στο περιθώριο και καταργούνται.

Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής βέβαια, η τουρκική ηγεσία έχει εγκαταλείψει προ πολλού την πολιτική των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες, έχοντας επιδοθεί σε μια ομολογουμένως «άοκνη» προσπάθεια δημιουργίας προβλημάτων με τις όλες τις γειτονικές με την Τουρκία χώρες. Ελλάδα, Κύπρος, Λιβύη, Συρία, Ιράκ, πρόσφατα Αρμενία και ποιος ξέρει ποιες χώρες ακόμη στο μέλλον αποτέλεσαν ή αποτελούν μέρος ενός σχεδίου πρόκλησης γενικευμένης αστάθειας που έχει έναν κοινό παρονομαστή: τον τουρκικό αναθεωρητισμό!! Οι δε παρεμβάσεις τους στο εσωτερικό ξένων κρατών βαίνουν αμείωτες. Πρόσφατα ο Πρόεδρος Ερντογάν επέκρινε την Ινδία για την πολιτική που εφαρμόζει στην επαρχία του Κασμίρ για να εισπράξει την σκληρή απάντηση του Ινδού πρέσβη στον ΟΗΕ.

Παρά λοιπόν τον διακαή του πόθο να συγκριθεί και να επισκιάσει τα κατορθώματα του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, η πολιτική του Ερντογάν τελικά μάλλον προσομοιάζει με αυτήν του Ισμαήλ Ενβέρ Πασά, ενός σύγχρονου του Ατατούρκ πολιτικού και στρατιωτικού ηγέτη, ο οποίος θήτευσε στο Υπουργείο Στρατιωτικών της γείτονος και του οποίου οι αχαλιναγώγητες φιλοδοξίες οδήγησαν την τότε Τουρκία σε μία συγκρουσιακή πολιτική η οποία δεν είχε προηγούμενο, εμπλέκοντας την σε διαδοχικές συγκρούσεις με την πλειοψηφία των γειτονικών της χωρών. Οι συγκρούσεις αυτές φυσικά δεν οδήγησαν σε κάποιο απτό αντικειμενικό όφελος την Τουρκία αλλά την συρρίκνωσαν περαιτέρω τόσο πολιτικά όσο και στρατιωτικά. Αρχικά η φιλοδοξία του να συγκρουστεί με τους Ιταλούς για τη Λιβύη οδήγησαν στην οριστική απώλεια της οθωμανικής κτήσης. Αλλά και οι εν συνεχεία ανοργάνωτοι χειρισμοί του Ενβέρ Πασά και του κόμματος «Κομιτάτο Ένωσης και Πρόοδου» στο οποίο ανήκε, οδήγησαν στην απώλεια τόσο της Αδριανούπολης από τους Βούλγαρους όσο και των Ιωαννίνων από τους Έλληνες, αναγκάζοντας τους Οθωμανούς να συνθηκολογήσουν με τη Συνθήκη του Λονδίνου του 1913.

Η συνέχεια όμως ήταν ακόμη περισσότερο αποκαρδιωτική για τους Οθωμανούς, οι οποίοι κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπό τη σχεδόν «αυτοκαταστροφική» κι «εμμονική» καθοδήγηση του τότε Υπουργού Στρατιωτικών Ενβέρ Πασά να προσδέσει την Τουρκία στο άρμα της Γερμανίας, κήρυξε διαδοχικά τον πόλεμο στην Ρωσία και τη Μεγάλη Βρετανία. Τα αποτελέσματα είναι βεβαίως γνωστά σε όλους και κατέληξαν στην «επαίσχυντη» για τους Τούρκους συνθήκη των Σεβρών. Μια συνθήκη η οποία τους έχει σημαδέψει ανεξίτηλα και τους έχει δημιουργήσει τέτοια συμπλέγματα κατωτερότητας που είναι εμφανή και διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό τη σύγχρονη εξωτερική πολιτική τους. Αλήθεια θυμίζει κάτι αυτή η ιστορία?

Ο Ερντογάν, έχει επιλέξει παρόμοια τακτική με τον Ενβέρ Πασά και πιστεύοντας ότι η ιστορία έχει «αδικήσει» την Τουρκία, έχει φροντίσει να ανοίξει μέτωπα με όλες τις γειτονικές της χώρες. Όπως ο Ενβέρ Πασάς αδιαφόρησε για τις παραινέσεις των Γερμανών στρατιωτικών συμβούλων ότι μία ενδεχόμενη εκστρατεία εναντίον της Ρωσίας εγκυμονούσε πολλούς κινδύνους και τελικά το πλήρωσε με τίμημα την ίδια του τη ζωή, έτσι κι ο Ερντογάν αδιαφόρησε για τις εκκλήσεις από το διεθνή παράγοντα να αποκλιμακώσει τις άκρως επικίνδυνες και προκλητικές ενέργειες της χώρας του στην Ανατολική Μεσόγειο, οδηγώντας στην διεθνή διπλωματική απομόνωση και στη συμπαράταξη εναντίον της ακόμα και χωρών που μέχρι πρότινος διατηρούσαν φιλικές σχέσεις μαζί της. Κοινή τους αφετηρία – κι άλλη μία σύμπτωση- αποτελούν επιπλέον οι πολύ καλές διπλωματικές σχέσεις της τότε Τουρκίας με την Γερμανία του Κάϊζερ και αντίστοιχα της σύγχρονης Τουρκίας με τη Γερμανική Καγκελαρία. Ο Ενβέρ Πασάς άλλωστε θεωρείται και ο ενσαρκωτής της γερμανοτουρκικής φιλίας, η οποία στην εξέλιξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου μεταφράστηκε στην αποστολή έμπειρων Γερμανών αξιωματικών για την αναμόρφωση του οθωμανικού στρατού. O ίδιος όμως τελικά έπεσε θύμα των δικών του υπερφίαλων δηλώσεων και των αναθεωρητικών του επιδιώξεων, βρίσκοντας το θάνατο σε μία αψιμαχία του οθωμανικού με τον κόκκινο στρατό κι ενώ ηγούνταν ενός σώματος με σκοπό την απόσπαση εδαφών από τη Ρωσία. Ειρήσθω εν παρόδω, στον «ρόλο» του Ενβέρ Πασά εκτός του Τούρκου Προέδρου χωρούν και αρκετοί Υπουργοί του που υπερθεματίζουν σε τέτοια ζητήματα, προσπαθώντας να αποκτήσουν εύνοια, γενόμενοι «βασιλικότεροι του Βασιλέως».

Με τον Ερντογάν να έχει ανοίξει τόσα μέτωπα σε εσωτερικό και εξωτερικό, η πιθανότητα όχι κάποιου αντίστοιχου «ατυχήματος» καθόσον δεν αναμένει κανένας ότι θα βρεθεί στην πρώτη γραμμή κάποιου πεδίου μάχης, αλλά ενός «πολιτικού ατυχήματος» δεν είναι διόλου απίθανη, αφού με τα καμώματά του έχει καταφέρει να εξοργίσει όχι μόνο τον δυτικό κόσμο αλλά εξίσου και τον αραβικό. Η υπέρβαση του μέτρου στην αρχαία Ελλάδα αποκαλείτο «Ύβρις» και οι θεοί φρόντιζαν η εκδήλωσή της να έχει οδυνηρές συνέπειες για τον Υβριστή. Ο Ενβέρ Πασάς ήταν αναμφισβήτητα Υβριστής. Ο Ερντογάν;

"Στρατηγός Επαμεινώνδας"
Militaire



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση