Ελληνοτουρκικά: Ώρες εθνικής ευθύνης

Να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων καλούνται κυβέρνηση και αντιπολίτευση. Αμφότερες, κατώτερες των σοβαρών περιστάσεων στα κρίσιμα εθνικά ζητήματα, αλλά και στα μεγάλα κοινωνικά ζητήματα που ταλανίζουν τον Έλληνα πολίτη.

Αντί να ομφαλοσκοπούν, οι μεν πως θα αλώσουν τον κρατικό μηχανισμό τοποθετώντας τους ημετέρους τους και πως θα εξυπηρετήσουν τα όποια μεγάλα συμφέροντα που θεωρούν ότι τους στηρίζουν, και οι δε, οι οποίοι κορδώνονται στον καθρέφτη παριστάνοντας την κυβέρνηση εν αναμονή, πως θα ανασυγκροτήσουν το κόμμα τους, ακόμα και με πρόσωπα που πήγαιναν "ματζούνια" και "μάγους" στον Ανδρέα Παπανδρέου όταν ήταν στο Ωνάσειο, επιβάλλεται να σκύψουν με σοβαρότητα πάνω στις μεγάλες προκλήσεις που ήδη τρέχουν με μεγάλες ταχύτητες.

Κάτι που υπενθύμισε και η τελευταία κίνηση της Άγκυρας, η οποία ήλθε σε συνεννόηση με την "κυβέρνηση - μαριονέτα της Τρίπολης (της Λιβύης), προκειμένου να κλείσουν ένα προσύμφωνο για την οριοθέτηση της - ανύπαρκτης μεταξύ τους - Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Γεγονός, ωστόσο, που δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία, αλλά ήταν γνωστό εδώ και μήνες ότι είναι πολύ πιθανόν να συμβεί. Και εκπλήσσει η ραστώνη πολλών κυβερνητικών και αντιπολιτευόμενων πολιτικών, οι οποίοι ούτε καν είχαν αντιληφθεί ότι, επιτυγχάνοντας στον έναν ή τον άλλον βαθμό τους στόχους της η Τουρκία στη Συρία, αργά ή γρήγορα θα στραφεί με ιδιαίτερη ένταση προς την Ελλάδα και την Κύπρο.


Πατριωτικό καθήκον

Εμείς, με αίσθηση πατριωτικού καθήκοντος, είχαμε ασκήσει εύλογη κριτική για την "αβάσταχτη ελαφρότητα", με την οποία είχε εμφανιστεί η κυβέρνηση, από την πρώτη στιγμή κιόλας που η ΝΔ κέρδισε τις εκλογές, να αντιμετωπίζει τα εθνικά θέματα και τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Κάτι που επουδενί κάνει το σύνολο των - φίλα προσκείμενων σε αυτήν - Μέσων Ενημέρωσης. Όμως, όποιος νομίζει ότι το κακό ξορκίζεται, επειδή τα ΜΜΕ θα σιωπήσουν, και, άρα, κατ' αυτό τον τρόπο δεν θα χαλάσει η "καλή" εικόνα της κυβέρνησης, είναι μακριά νυχτωμένος. Οι, δε, προσπάθειες εξωραϊσμού μιας δύσκολης πραγματικότητας είναι μάταιες, από τη στιγμή που τα ίδια τα γεγονότα εκδηλώνονται με ένταση.

Είχαμε εγκαίρως επισημάνει ότι:

1. Είναι λίαν επιεικώς απαράδεκτο να μένει η ελληνική πρεσβεία στην Κύπρο ακέφαλη επί μήνες σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο.

Κάτι που δείχνει τα λάθη, αλλά και τον ερασιτεχνισμό - αν όχι αδιαφορία - με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα εθνικά ζητήματα. Πόσο μάλλον, ότι στη σημερινή συγκυρία των τουρκικών πιέσεων προς τη Λευκωσία, το δήθεν "δόγμα" ότι η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαρίσταται, μάλλον αποστασιοποίηση της Αθήνας από τη Λευκωσία δείχνει.

2. Ο αναπληρωτής Σύμβουλος Ασφαλείας, πρώην στέλεχος του ΕΛΙΑΜΕΠ, Θάνος Ντόκος, μόνο τυχαία δεν "πέταξε" τα περί "συνεκμετάλλευσης" με την Τουρκία. Πιθανότατα, η δήλωσή του είχε στόχο την ανίχνευση των διαθέσεων της κοινή γνώμης ή και την προετοιμασία της.

3. Δεν είναι δυνατόν, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, και εν μέσω μεγάλων περιφερειακών προκλήσεων, να ξηλώνονται οι επικεφαλής σχεδόν όλων των σημαντικών πρεσβειών μας.

Ήταν εμφανές, βέβαια, ότι "κύκλοι" της ΝΔ ήθελαν να τα αλλάξουν όλα εν μια νυκτί, με στόχο την τοποθέτηση στρατιάς ημετέρων, ορισμένοι εκ των οποίων με τουλάχιστον "περίεργο" παρελθόν. Όμως, κάτι τέτοιο ουδέποτε έγινε στο παρελθόν, ειδικά στην περίπτωση του υπουργείου Εξωτερικών και κάποιων ακόμα κρίσιμων υπουργείων.

4. Τα εθνικά θέματα απαιτούν δουλειά μυρμηγκιού και είναι πολύ σοβαρά για να τα αναγάγουν κάποιοι αρμόδιοι στη σφαίρα του επικοινωνιακού πυροτεχνήματος.

Πολύ περισσότερο, όταν πρωτοκλασάτοι υπουργοί, όπως οι Εξωτερικών και Άμυνας, Ν.Δένδιας και Ν.Παναγιωτόπουλος, είτε προσπαθώντας να υποβαθμίσουν το μέγεθος των προβλημάτων, είτε, ενδεχομένως, από έλλειψη ολοκληρωμένης εικόνας, έχουν προβεί κάποιες φορές σε τουλάχιστον άστοχες δηλώσεις για τα ελληνοτουρκικά και την Κύπρο.

Είναι καιρός να κατανοήσουν ότι η "καλή" επικοινωνιακή εικόνα που κτίζουν με τις καθημερινές εμφανίσεις τους στα ΜΜΕ δεν σημαίνει και καλή εξωτερική πολιτική και άμυνα. Πόσο μάλλον, όταν ακόμα και αυτή η - φτιασιδωμένη από τα ΜΜΕ - "δημοσκοπική" εικόνα τους αμαυρώνεται με περιπτώσεις σαν κι αυτές των "σπουδών" και των "πτυχίων" του υφυπουργού Εξωτερικών, Αντώνη Διαματάρη.

5. Σε πολλές περιπτώσεις κυριαρχεί εικόνα απίστευτης προχειρότητας.

Όπως φάνηκε και στην περίπτωση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), που τη μια ώρα γίνονταν "διαρροές" ότι διακόπτεται ο διάλογος με την Τουρκία και αμέσως μετά βγήκαν διορθωτικές διαρροές ότι δεν θα γίνει κάτι τέτοιο (βλέπε: "Κυβερνητικό αλαλούμ με τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης με την Τουρκία").

Κι όλα αυτά μια μόλις ημέρα πριν τη συνάντηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον Τούρκο πρόεδρο, Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, στο Λονδίνο. Αυτές οι ήξεις αφήξεις, προφανώς έγιναν γνωστές στην τουρκική πλευρά. Άραγε, ουδείς σκέφτηκε να προφυλάξει τον Έλληνα πρωθυπουργό;

6. Η "ελαφρότητα", με την οποία αντιμετωπίζονται σοβαρά ζητήματα, συχνά ξεπερνάει τα όρια.

Ενδεικτική είναι η περίπτωση της επικεφαλής του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού στο υπουργείο Εξωτερικών, η οποία προτού καλά - καλά καθίσει στην καρέκλα της, της δίδεται "κλωτσιά προς τα πάνω", στέλνοντάς την πρέσβη της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον. Κι' αυτό, επειδή όπως ακούγεται, μεταξύ των άλλων, είναι στα μαχαίρια με σύμβουλο του πρωθυπουργού στο μέγαρο Μαξίμου, ο οποίος βρίσκεται στο... πολύ οικείο πρωθυπουργικό περιβάλλον. Κι' όμως, αυτή υποτίθεται ότι είναι η σημαντικότερη διπλωματική σύμβουλος του πρωθυπουργού, η οποία μάλιστα τον συνοδεύει σε πολλά σημαντικά ταξίδια και επαφές του.

Εν κατακλείδι, εάν συνεχίσει έτσι, η κυβέρνηση κινδυνεύει να μετατραπεί σε "κυβέρνηση κοντολεόντων". Ως γνωστόν, η απόφαση του μεγάρου Μαξίμου να τοποθετηθεί ο Παναγιώτης Κοντολέων επικεφαλής της ΕΥΠ, προκάλεσε ιδιαίτερα μεγάλο προβληματισμό, όχι τόσο για τους "τίτλους σπουδών" του, αλλά κυρίως διότι υπήρξαν έντονες αμφιβολίες για το κατά πόσον ένας πρώην διευθύνων σύμβουλος εταιρείας security μπορεί να ανταποκριθεί σε ένα τόσο απαιτητικό - για την ασφάλεια της χώρας - πόστο.

ΑΟΖ με την Αίγυπτο

Οι τελευταίες κινήσεις της Τουρκίας προς τη Λιβύη, είναι μεν ανησυχητικές και δείχνουν ότι η Άγκυρα προσπαθεί να οικοδομήσει πλέγμα τετελεσμένων στην περιοχή, πλην όμως, υπάρχουν σοβαρά περιθώρια αντιμετώπισής της. Με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι ο αρμόδιος κυβερνητικός και κρατικός μηχανισμός θα πρέπει να βρίσκεται σε κατάσταση αυξημένης επαγρύπνησης, να έχουν σχέδιο και να βρίσκονται σε διαρκή και ουσιαστική κινητικότητα προς όλους τους συμμάχους ή όσους μπορούν να στηρίξουν την Ελλάδα.

Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Ν.Δένδια, στο Κάϊρο αμέσως μετά το προσύμφωνο Τουρκίας - Τρίπολης γέννησε κάποιες ελπίδες για αναθέρμανση των διαδικασιών για οριοθέτηση των ΑΟΖ των δυο χωρών. Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, ο Έλληνας υπουργός δεν πήγε και τόσο προετοιμασμένος.

Διότι, όταν είναι γνωστό ότι από τις περιόδους που ήταν υπουργοί Εξωτερικών οι Ε.Βενιζέλος και Ν.Κοτζιάς είχαν γίνει λεπτομερέστατες κρούσεις και μάλιστα γίνονταν συζητήσεις πάνω σε συγκεκριμένους χάρτες, το να λέγει ο Ν.Δένδιας ότι αυτό που εξετάστηκε με την αιγυπτιακή πλευρά είναι "πού είχε κολλήσει το πράγμα (σ.σ. με την ΑΟΖ) και να προσπαθήσουμε γρήγορα να ξανασυνεδριάσουν Επιτροπές, εάν φτάσουν δε σ’ ένα σημείο με απόκλιση, να κληθούν οι υπουργοί να καλύψουν αυτή την απόκλιση", αυτό μοιάζει σαν να ξεκινάει φτου κι' από την αρχή η διαδικασία.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η Αθήνα τα προηγούμενα χρόνια είχε προβεί σε δημόσιες και παρασκηνιακές επαφές με το Κάϊρο, στη βάση πάρα πολύ συγκεκριμένων σχεδίων, προτάσεων και χαρτών. Την τελευταία στιγμή, όμως, η Αίγυπτος δεν υπέγραφε. Κάτι που αποδιδόταν στην ύπαρξη κύκλων στο αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών, οι οποίοι λέγεται πως ήταν φιλικά προσκείμενοι στους "Αδελφούς μουσουλμάνους", άρα και προς την Άγκυρα. Αντιδρούσαν, δε, προτάσσοντας το "επιχείρημα" ότι είναι σε βάρος του εθνικού συμφέροντος μια συμφωνία με την Ελλάδα, ενώ αντίθετα μια συμφωνία με την Τουρκία έχει μεγαλύτερα οφέλη για την Αίγυπτο.

Παρ' ότι προς στιγμήν φάνηκε να ξεπερνιούνται αυτά τα εμπόδια, μετά από συνεννοήσεις της ελληνικής και της αιγυπτιακής πλευράς, σε υψηλότατο επίπεδο, συμβάντα που είχαν να κάνουν αποκλειστικά με εσωτερικά ζητήματα της Αιγύπτου, οδήγησαν σε νέες αναβολές.

Τώρα, μετά την κίνηση της Τουρκίας προς την Τρίπολη, που δείχνει ότι η Άγκυρα αυξάνει την επιρροή της στη Λιβύη, σε μια διαλυμένη χώρα, δηλαδή, την οποία όμως η Αίγυπτος θεωρεί "ζωτικό χώρο" της, μένει να φανεί εάν οι αντιδράσεις του Καΐρου θα είναι... θετικότερες. Πόσο μάλλον, όταν είναι γνωστό ότι το "σύστημα" Σίσι διόλου φιλικά αισθήματα τρέφει για τον Ερντογάν.

Οι "καλές" ΗΠΑ, ο "κακός" Τράμπ

Σε αυτό το σκηνικό, κατ' αρχήν θετική εντύπωση έκανε η δήλωση εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο οποίος, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο (ΑΠΕ), είπε: "Η ανακοίνωση ενός υπογεγραμμένου μνημονίου κατανόησης για την οριοθέτηση μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης Εθνικής Συμφιλίωσης της Λιβύης (GNA) έχει προκαλέσει εντάσεις στην περιοχή, δεν είναι χρήσιμη και είναι προκλητική". Και πρόσθεσε ότι "αυτές οι εξελίξεις δείχνουν τον κίνδυνο η σύγκρουση στη Λιβύη να λάβει ευρύτερες περιφερειακές διαστάσεις και την επείγουσα ανάγκη να εργαστούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη μέσω διαπραγματεύσεων για την επίτευξη μιας λύσης".

Βέβαια, εξαιτίας των έντονων εσωτερικών αντιπαραθέσεων στις ΗΠΑ, οι οποίες παράγουν εσωτερική αστάθεια που δεν αποκλείεται να ενταθεί ενόψει εκλογών, με το Στέϊτ Ντιπάρτμεντ να δηλώνει άλλα, και τον Τράμπ στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ να υπερθεματίζει για τον Τ.Ερντογάν, έρχεται να προστεθεί ένα ακόμα πρόβλημα για την Ελλάδα. Πόσο μάλλον, που ειδικά μετά το άδειασμα των Κούρδων από την Ουάσιγκτον, φαίνεται να έχει υποστεί πλήγμα η αξιοπιστία των ΗΠΑ.

Τουρκικοί σχεδιασμοί και αδιέξοδα

Από τη μεριά της, η Άγκυρα γνωρίζει πολύ καλά ότι οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της ουδόλως μπορούν να γίνουν δεκτές, όχι μόνον από την Ελλάδα, αλά και διεθνώς. Και πολύ περισσότερο, οι σχεδιασμοί της για οριοθέτηση ΑΟΖ Τουρκίας - Λιβύης.

Ήδη, μέσα στην κατακερματισμένη εξουσία της διαλυμένης Λιβύης, ένας από τους πόλους εξουσίας, το Κοινοβούλιο, το οποίο δεν φημίζεται και τόσο για την συμπάθειά του προς την "κυβέρνηση" της Τρίπολης, απέρριψε το προσύμφωνο. Μεταξύ των μελών του υπάρχουν και πολλά που βλέπουν με ιδιαίτερα θετικό μάτι την Ελλάδα. Ως εκ τούτου, και η τακτική που πρέπει να ακολουθήσει η Αθήνα έναντι της Λιβύης, θέλει λεπτούς χειρισμούς. Διότι, άλλο Τρίπολη και άλλο τα υπόλοιπα ισχυρά καπετανάτα στην πολυδιασπασμένη χώρα.

Όπως αντίστοιχη αντιμετώπιση χρειάζεται και προς τη λιβυκή πρεσβεία στην Αθήνα, δεδομένου ότι τυχόν απέλαση του νυν πρέσβη της, δεν αποκλείεται να σπρώξει την πρεσβεία στα χέρια των "ισλαμιστών" της Τρίπολης. Εάν είναι αναγκαίο, βέβαια, να επιδειχθεί μια τέτοια διπλωματική σκληρότητα. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, εύλογο είναι ότι θα πρέπει να γίνει το ίδιο και με τον Τούρκο πρέσβη στην Αθήνα. Κάτι που οδηγεί σε άλλα πολύ υψηλότερα επίπεδα την κλιμάκωση της διπλωματικής αντιπαράθεσης.

Όμως, ακόμα και στην περίπτωση που θα συμφωνείτο να γίνει προσφυγή σε διεθνές δικαστήριο, είναι σίγουρο ότι επουδενί η Τουρκία θα έπαιρνε αυτά που ζητάει. Βέβαια, εκτιμάται ότι ούτε και η Ελλάδα θα έπαιρνε όλα όσα ζητάει. Τα διεθνή δικαστήρια, εξάλλου, συνήθως παίρνουν αποφάσεις που δεν ωφελούν μόνο τη μια πλευρά.

Ως γνωστόν, η Αθήνα διαχρονικά ζητάει τη διευθέτηση με βάση την "αρχή της ίσης απόστασης" και έχει τη θέση ότι τα νησιά έχουν θαλάσσιες ζώνες όπως τα ηπειρωτικά εδάφη. Αντίθετα, η Τουρκία προβάλλει την "αρχή της ευθυδικίας", την ύπαρξη "ειδικών περιστάσεων", βάσει των οποίων τα νησιά δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδα. Γι' αυτό, με το έτσι θέλω "διέγραψε" από τον χάρτη ακόμα και την υφαλοκρηπίδα της Κρήτης, της Ρόδου, του Καστελόριζου, και προεξέτεινε τις βλέψεις της μέχρι την ανατολική Λιβύη. Επίσης, το "επιχείρημα" της Τουρκίας ότι το Αιγαίο είναι προέκταση της γεωλογικά οριζόμενης υφαλοκρηπίδας της θεωρείται αδύναμο.

Πάντως, επανειλημμένως το τελευταίο διάστημα, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δηλώνει ότι τα προβλήματα των θαλασσίων ζωνών μπορούν να λυθούν σε διεθνές δικαστήριο. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι η Τουρκία, παρά τις λεκτικές διαβεβαιώσεις της, στην πραγματικότητα ουδέποτε επιθυμούσε ειλικρινά προσφυγή σε διεθνή δικαστήρια. Αντίθετα, επέμενε σε διμερείς διαπραγματεύσεις. Από τη μεριά της, πάγια θέση της Αθήνας ήταν η προσφυγή σε διεθνή δικαστήρια μόνο - ή κυρίως - για την υφαλοκρηπίδα.

Χτες, στις Βρυξέλλες, μετά τη συνάντησή του με τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια, Ζοζέπ Μπορέλ, ο Ν.Δένδιας ερωτηθείς εάν "συντρέχουν ή δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για να αρχίσει πάλι μία συζήτηση για να ξαναπάμε στο Δικαστήριο της Χάγης", περιορίστηκε να πει: "Είναι πάρα πολύ νωρίς ακόμη για να συζητήσουμε οτιδήποτε τέτοιο".

Εν κατακλείδι, βέβαιον θεωρείται ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να κλιμακώνει τις απαιτήσεις, τόσο με διπλωματικούς τρόπους (καταθέσεις χαρτών και υπομνημάτων στον ΟΗΕ, προσπάθειες για συμφωνίες με κυβερνήσεις μαριονέτες), όσο και με πρακτικούς. Κυρίως με την περικύκλωση της Κύπρου με πλωτά γεωτρύπανα και ερευνητικά σκάφη, συνοδεία πολεμικών πλοίων. Στο μεταξύ, θα συνεχίσει να ανοίγει όλη την βεντάλια των αξιώσεών της και σε Κύπρο και στο Αιγαίο. Και κυρίως στην Κύπρο με πρώτιστο στόχο να έχει μερίδιο (δήθεν στο όνομα των συμφερόντων των κατεχομένων) επί του φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ.

Σε τέτοια "παιχνίδια" υψηλού ρίσκου, όπου ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμβεί το "ατύχημα", με βασικό γνώμονα το πατριωτικό καθήκον, επιβεβλημένη είναι η συνεχής επαγρύπνηση και οι οργανωμένες κινήσεις στη διπλωματική σκακιέρα, μακριά από ερασιτεχνισμούς και επικοινωνιακές κουτοπονηριές.

AntiNews


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση