To κοινό λάθος Τραμπ και Ομπάμα στη Συρία

Της Roula Khalaf

Ήταν Απρίλιος του 2017 και η υφήλιος είχε συγκλονιστεί από μια χημική επίθεση στην πόλη Χαν Σεϊχούν στη βορειοδυτική Συρία. Ο Ντόναλντ Τραμπ, συγκινημένος από τις εικόνες των νεκρών παιδιών, διακήρυξε ότι παρά την αντίθεσή του στην αμερικανική εμπλοκή στους πολέμους της Μέσης Ανατολής, είναι ένα ευέλικτο άτομο.

«Αυτές οι ειδεχθείς ενέργειες από το καθεστώς Άσσαντ δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές», ανέφερε. «Οι ΗΠΑ στέκονται στο πλευρό των συμμάχων μας από όλο τον κόσμο και καταδικάζουν αυτή την φρικιαστική πράξη».

Εντός ολίγων ημερών, οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν πυραυλική επίθεση σε συριακή στρατιωτική βάση. Ο Μπασάρ αλ-Άσσαντ, ο Σύρος ηγέτης που θεωρήθηκε υπεύθυνος, ήταν ένα «τέρας», κατέληξε ο Αμερικανός πρόεδρος.

To ίδιο τέρας είναι τώρα ο βασικός ωφελούμενος μιας άλλης επίδειξης ευελιξίας από τον κ. Τραμπ. Την περασμένη εβδομάδα, ο Αμερικανός πρόεδρος κατέφυγε στο ένστικτό του. Χωρίς να συμβουλευτεί κανέναν, αποφάσισε να αποσύρει τη μικρή αμερικανική δύναμη στη Συρία, ανάβοντας ουσιαστικά το «πράσινο φως» στην Τουρκία να ξεκινήσει επίθεση στους Κούρδους συμμάχους των ΗΠΑ.

Εγκαταλελειμμένοι από τις ΗΠΑ, με τις οποίες είχαν πολεμήσει για να ξεριζώσουν το ISIS από τη βορειοανατολική Συρία, η επιλογή των Κούρδων ήταν καταστροφή ή επιβίωση. Την Κυριακή, επιλέγοντας το τελευταίο, στράφηκαν στο καθεστώς στη Δαμασκό, προσκαλώντας τις δυνάμεις του Άσσαντ στον Βορρά για να τις προστατεύσουν από την Τουρκία.


Με την ενστικτώδη του κίνηση -ήταν υπό την πίεση μιας παρόμοιας αποχώρησης που ο τότε υπουργός Άμυνας του, Τζιμ Μάτις, είχε παραιτηθεί τον Δεκέμβριο- ο Αμερικανός πρόεδρος προέβη στην τελευταία κακοδιαχείριση της συριακής κρίσης.

Η προδοσία των Κούρδων μαχητών, τους οποίους η Τουρκία αντιμάχεται γιατί συνδέονται με μια οργάνωση που πολεμάει εδώ και δεκαετίες, είναι εφάμιλλη με το φιάσκο της «κόκκινης γραμμής» του Μπαράκ Ομπάμα.

Ήταν η απόφαση του 2013 να μην τιμωρήσει τον κ. Άσσαντ που χρησιμοποίησε χημικά όπλα, η «κόκκινη γραμμή» που είχαν θέση προηγουμένως οι ΗΠΑ. Η ειρωνεία είναι πως ο κ. Τραμπ χτύπησε τη Συρία τέσσερα χρόνια αργότερα εν μέρει για να αποδείξει ότι ήταν πιο τολμηρός από τον προκάτοχό του.

O κ. Τραμπ δεν κάνει πάντα λάθος στις εκτιμήσεις του, όπως δεν έκανε και ο κ. Ομπάμα. Οι Αμερικανοί έχουν κουραστεί από τους ατελείωτους πολέμους στη Μέση Ανατολή και πιθανότατα δεν υπάρχει εύλογη πιθανότητα συμφιλίωσης με τη Συρία. Αλλά δεν αποτελεί λύση να επιτρέπεται στις συγκρούσεις να φουντώνουν. Oι υποχωρήσεις, όταν είναι αναγκαίες, μπορούν να πραγματοποιηθούν με τρόπο που προστατεύει τους συμμάχους και αποτρέπει το χάος. Ο κ. Τραμπ, ωστόσο, κάνει το ίδιο λάθος με τον κ. Ομπάμα, δημιουργώντας ένα κενό που θα καλυφθεί από τους εχθρούς των ΗΠΑ.

Στην περίπτωση του κ. Ομπάμα, ο δισταγμός των ΗΠΑ στη Συρία συνέβαλε στην ανάδυση του ISIS. Τώρα ο κ. Τραμπ απειλεί την επιτυχημένη εκστρατεία κατά της τρομοκρατικής οργάνωσης, δημιουργώντας τον κίνδυνο να δραπετεύσουν μαχητές και συνεργάτες του ISIS από κουρδικά στρατόπεδα. Και άνοιξε τον δρόμο για την ανάκτηση του ελέγχου των κουρδικών περιοχών από το βάναυσο συριακό καθεστώς.

Υπάρχουν και άλλες συνέπειες τις οποίες ο κ. Τραμπ δεν φαίνεται να τις έχει εξετάσει. Όταν κερδίζει ο κ. Άσσαντ, το ίδιο κάνει και το Ιράν, ο πιο κοντινός σύμμαχος της Συρίας που έχει συμβάλλει στη στήριξη του καθεστώτος της Δαμασκού. Το Ιράν είναι το μόνο κράτος που ο Αμερικανός πρόεδρος έχει επιχειρήσει συστηματικά να υπονομεύσει. Ωστόσο, η πολιτική του της «μέγιστης πίεσης» φαίνεται πως σταματάει στη συριακή μεθόριο.

Η Ρωσία κερδίζει και αυτή από το χάος που έχει προκαλέσει ο κ. Τραμπ. Η Μόσχα έχει ενισχύσει τη θέση της ως ρυθμιστής της κατάστασης στη Συρία, διαπραγματευόμενη τη συμφωνία ανάμεσα στο καθεστώς Άσσαντ και τους Κούρδους. Ο κ. Τραμπ μπορεί να είναι θαυμαστής του Βλαντιμίρ Πούτιν, του Ρώσου προέδρου, αλλά η επίσημη αμερικανική πολιτική δεν περιλαμβάνει την τόνωση της ρωσικής επιρροής στη Μέση Ανατολή.

Ο πρόεδρος δεν διέβλεψε επίσης τη νέα κρίση που ανέκυψε ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία. Αφότου έδωσε στον Ταγίπ Ερντογάν το «πράσινο φως» για μία στρατιωτική επιχείρηση ενάντια στους Κούρδους, ο κ. Τραμπ ήρθε αντιμέτωπος με την οργή των Ρεπουμπλικανών συμμάχων στο Κογκρέσο. Η απάντηση του τη Δευτέρα ήταν να επιβάλλει κυρώσεις σε Τούρκους αξιωματούχους και να απειλήσει να διπλασιάσει τους δασμούς στις εξαγωγές χάλυβα.

Καθώς εξελίσσεται η καταστροφή που προκάλεσε ο κ. Τραμπ, ο πρόεδρος ανακαλύπτει, με μεγάλη καθυστέρηση, την αξία της αμερικανικής ισχύος: μια μικρή δύναμη 1.000 Αμερικανών στρατιωτών είχε ένα σημαντικό αντίκτυπο, διατηρώντας την ειρήνη στη βορειοανατολική Συρία και προστατεύοντας τους Κούρδους μαχητές οι οποίοι είχαν παίξει καθοριστικό ρόλο στην νίκη κατά του ISIS.

Τόσο μεγάλη είναι η εξουσία των ΗΠΑ όταν αποφασίζουν να την ασκήσουν. Και τόσο μεγάλος είναι ο όλεθρος όταν αποφασίζουν να τη συγκρατήσουν.

© The Financial Times Limited 2019. All rights reserved.
Euro2day


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση