Κρίση πετρελαίου και σπάνιων γαιών

Του Σωτήρη Ν. Καμενόπουλου

To 1987 ο τότε κινέζος ηγέτης Den Xiaoping είπε μία φράση η οποία θεωρείται αρκετά σημαντική από όσους ασχολούνται με τις σπάνιες γαίες. Ο Den Xiaoping είπε: "Η Μέση Ανατολή έχει πετρέλαιο, η Κίνα έχει σπάνιες γαίες", εννοώντας ότι όπως ο κόσμος ολόκληρος ήταν ευάλωτος στο πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής κατά τη διάρκεια της πετρελαϊκής κρίσης, έτσι ήταν ευάλωτος και στις σπάνιες γαίες της Κίνας.

Πέρασαν 23 χρόνια για να καταλάβει η Δύση τί εννοoύσε ο Den Xiaoping. To 2010, εξαιτίας ενός ναυτικού επεισοδίου μεταξύ της γιαπωνέζικης ακτοφυλακής και ενός κινεζικού ψαροκάϊκου ανακάλυψε η Δύση πόσο ευάλωτη είναι στις κινεζικές σπάνιες γαίες. Η γιαπωνέζικη ακτοφυλακή συνέλαβε τους κινέζους ψαράδες και η Κίνα απάντησε με εμπάργκο στις σπάνιες γαίες. Η Ιαπωνία αναγκάσθηκε να επιστρέψει τους ψαράδες στην Κίνα με πληγωμένο το γόητρό της. Εκείνο το ναυτικό επεισόδιο είχε συμβεί κοντά στα νησιά Spartlies. Ακόμη και σήμερα η ίδια περιοχή θεωρείται hotzone από γεωπολιτική άποψη.

Έπειτα από την πρόσφατη επίθεση που δέχτηκε η Saudi Aramco έχει δημιουργηθεί αρκετή αναστάτωση όσον αφορά την επάρκεια πετρελαίου στις παγκόσμιες αγορές. Μόνο που το 2019 δεν είναι 1973. Σήμερα οι ΗΠΑ όχι απλώς έχουν απεξαρτηθεί πλήρως ενεργειακά από το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής, αλλά έχουν καταστεί χώρα εξαγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε πρόσφατα ο Πρόεδρος των ΗΠΑ κ. Τραμπ "U.S. does not need Middle East oil" (Οι ΗΠΑ δεν χρειάζονται το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής).


Η φράση του Den Xiaoping παραμένει ακόμη και σήμερα επίκαιρη, αλλά μόνο στο δεύτερο σκέλος.

Οι ΗΠΑ –και ολόκληρη η Δύση– χρειάζονται ακόμη τις κινεζικές σπάνιες γαίες.Οι ΗΠΑ –και ολόκληρη η Δύση– είναι ευάλωτες 100% από τις κινεζικές σπάνιες γαίες.

Δυστυχώς, έπειτα από τόσες δεκαετίες, η Δύση δεν έχει αντιληφθεί ότι η τρωτότητά της δεν αφορά μόνο την εξόρυξη αυτών των ορυκτών (upstream), αλλά και την τελική τους κατεργασία (downstream).

Μιας και βρισκόμαστε εν μέσω της παρούσας κρίσης στη Saudi Aramco ας αναφερθεί με αντίστοιχο πετρελαϊκό ανάλογο η υπερδεκαετής κρίση των σπάνιων γαιών στην οποία διέρχεται η Δύση. Φανταστείτε το Ιράν να ελέγχει το 100% της διύλισης πετρελαίου στον κόσμο για πάνω από 30 χρόνια. Τί θα είχε συμβεί; Πώς θα ήταν η παγκόσμια οικονομική και γεωπολιτική κατάσταση; Όσο πετρέλαιο και να εξόρυσσε η Σαουδική Αραβία ή οι ΗΠΑ θα ήταν αναγκασμένες να το στέλνουν για περαιτέρω κατεργασία στο Ιράν...

Αυτή ακριβώς είναι η κατάσταση που επικρατεί στην παγκόσμια αγορά των σπάνιων γαιών περισσότερο από 30 χρόνια: η Κίνα δεν ελέγχει απλώς σχεδόν το 100% των εξορύξεων σε σπάνιες γαίες, αλλά και το 100% της κατεργασίας τους. Με λίγα λόγια ελέγχει τόσο το upstream όσο και το downstream. Η Δύση ακόμη και αν κατακτήσει όλα τα κοιτάσματα σπάνιων γαιών του κόσμου, δεν θα έχει τί να κάνει τα εξορυσσόμενα ορυκτά καθώς θα πρέπει να τα αποστείλει στην Κίνα για περαιτέρω κατεργασία. Δηλαδή μία τρύπα στο νερό.

Η Δύση πρέπει να αναπτύξει όσο γίνεται πιο γρήγορα τον τομέα της μεταλλουργίας των σπάνιων γαιών και παράλληλα να καταβάλλει προσπάθειες για να ανοίξουν όσο γίνεται περισσότερα ορυχεία σπάνιων γαιών.

Και μία τελευταία σημείωση για τους λάτρεις της ελεύθερης αγοράς: στην περίπτωση των σπάνιων γαιών, η ελεύθερη αγορά οδήγησε στην πλήρη εξάρτηση της Δύσης από τη Κίνα. Δηλαδή, από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα.

* Δρ. Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος, PhD Σχολής Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Πολυτεχνείου Κρήτης
Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση