Η διαχρονικότητα των ψυχρών σχέσεων ΗΠΑ - Τουρκίας

Η αλήθεια είναι ότι για πολλές δεκαετίες η αμερικανική πολιτική επιτρέπει στην Τουρκία να είναι ασύδοτη, προβάλλοντας κάποιους λόγους γι’ αυτό

Έγραψα εχθές στο σημείωμα για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις: «Φαίνεται επομένως, πως πάλι σε κάτι παρόμοιο οδηγούνται τα πράγματα [σ.σ. σε βλάβη των εθνικών μας συμφερόντων], από τη στιγμή που η αμερικανική πολιτική δεν μπόρεσε να προλάβει δυσμενείς εξελίξεις και τώρα σύρεται πίσω από τις ορέξεις του Ερντογάν».

Η αλήθεια είναι ότι για πολλές δεκαετίες η αμερικανική πολιτική επιτρέπει στην Τουρκία να είναι ασύδοτη, προβάλλοντας κάποιους λόγους γι’ αυτό, αλλά και αποκρύπτοντας το πολύ χρήμα που διαθέτει η Τουρκία στα ισχυρά λόμπι της Ουάσιγκτον. Είναι πρόσφατη άλλωστε η απόλυση συμβούλου του Τραμπ, όταν αποκαλύφθηκε ότι τον χρηματοδοτούσε ο Ερντογάν.

Στην πραγματικότητα, η διαφοροποίηση στις σχέσεις των δύο χωρών επήλθε από το 1991, όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση. Πολλά έχουν λεχθεί για την προσπάθεια του Ερντογάν, την τελευταία δεκαετία, να κερδίσει ολοένα και περισσότερη εξουσία. Και φυσικά όλα αυτά ισχύουν. Όμως, όπως είχε γράψει παλαιότερα ο Steven A. Cook, στο foreignpolicy, με τον τρόπο αυτό παραγνωρίζονται τρεις σοβαροί παράγοντες που διέπουν την τουρκική εξωτερική πολιτική.

Ο πρώτος είναι ότι ο τουρκικός λαός ασπάζεται τις ιδέες και την καχυποψία του Ερντογάν για τη Δύση. Ο δεύτερος αφορά το αυτονόητο, ότι δηλαδή ΗΠΑ και Τουρκία δεν έχουν με κανέναν τρόπο κοινές αρχές και αξίες και τέλος ο τρίτος έχει να κάνει με τις αλλαγές που συντελέστηκαν στον κόσμο από τότε που οι δύο χώρες κατέστησαν σύμμαχοι.


Να σημειώσω ότι και το αντιπολιτευόμενο κεμαλικό κόμμα της Τουρκίας βρίσκεται στην ίδια ψυχοπαθολογική κατάσταση με τον Ερντογάν. Μάλιστα δε, ο αντιπολιτευτικός λόγος του, είναι περισσότερο εχθρικός προς την Ελλάδα, προκειμένου να κατηγορήσει τον Ερντογάν ότι προβαίνει σε παραχωρήσεις προς την χώρα μας.

Οι ΗΠΑ, δεν έλαβαν υπόψη τους, ότι η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης χαλάρωσε τους αμερικανοτουρκικούς δεσμούς, Ο Ψυχρός Πόλεμος δεν υπάρχει, η Ρωσία δεν προκαλεί τρόμο όπως η Σοβιετική Ένωση, ώστε ελλείπει ο κοινός κίνδυνος, σημαντικός παράγοντας για κοινή πορεία δύο κρατών.

Υπάρχει και κάτι σημαντικό, που πολλές φορές παλαιότερα έχω αναφερθεί σ’ αυτό, και απορώ πώς είναι δυνατόν να στηρίζουν οι ΗΠΑ την πολιτική τους σε τόσο έωλα επιχειρήματα, γι’ αυτό και υποθέτω πως τα δωροδοκούμενα λόμπι στην Ουάσιγκτον, είχαν ισχυρά συμφέροντα να ενδυναμώνουν την Τουρκία, παρά τις παρασπονδίες της.

Ότι δηλαδή, η Τουρκία θα αποτελούσε μοντέλο για τις τουρκογενείς χώρες της κεντρικής Ασίας, μεταφέροντας σ’ αυτές την ισλαμική μεν αλλά κοσμική δημοκρατία, μη λαμβάνοντας υπόψη την νοοτροπία των μουσουλμάνων, οι οποίοι αγνοούν παντελώς τον όρο δημοκρατία, αφού από την στιγμή της εμφάνισής τους, διοικούνται πάντα με αυταρχικά καθεστώτα.

Πλέον αυτού, ο μουσουλμανικός κόσμος της Μέσης Ανατολής διάκειται εχθρικά προς την Τουρκία, επειδή δεν συμπληρώθηκαν ακόμη ούτε 90 χρόνια από την στιγμή της απελευθέρωσής τους από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Και η αντιπάθεια προέρχεται από το γεγονός, ότι καίτοι μουσουλμάνοι, τους αντιμετώπιζαν ως ραγιάδες, και οι μνήμες είναι νωπές.

Οι Αμερικανοί αργά ανακάλυψαν πως η ηγεσία της Τουρκίας, ακόμα και οι στρατιωτικοί, ούτε δημοκράτες είναι, ούτε φιλοδυτικοί. Αντίθετα βλέπουν με μεγάλη καχυποψία τη Δύση και ειδικά τις ΗΠΑ. Είναι επίσης σφάλμα να λέγεται πως οι σχέσεις Ουάσιγκτον και Άγκυρας ήταν πάντα θερμές, όπως οι αντίστοιχες των ΗΠΑ με Γερμανία και Βρετανία. Υπάρχει καλή συνεργασία Αμερικανών και Τούρκων αξιωματούχων στο ΝΑΤΟ, αλλά και εκεί υπάρχει καχυποψία λόγω τους τουρκικού εθνικισμού και της άποψης περί υποστήριξης των Κούρδων από τις ΗΠΑ.

Ο Steven A. Cook, που ανέφερα ανωτέρω, διαπιστώνει πως οι Τούρκοι αξιωματικοί στο ΝΑΤΟ δεν είναι φιλοδυτικοί, αλλά μόνο τουρκόφιλοι. Το αυτό ισχύει και για την τουρκική πολιτική ηγεσία. Ακόμα σημαντικότερο είναι το γεγονός ότι ΗΠΑ και Τουρκία δεν έχουν κοινά συμφέροντα. Φυσικά και οι δύο πλευρές έχουν κάποια κοινά, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ταυτίζονται και δεν έχουν κοινή οπτική στο πως οι κοινοί στόχοι μπορούν να επιτευχθούν.

Τώρα, που αυτό γίνεται έγινε πλέον αντιληπτό, και τα λόμπι που υποστήριζαν την Τουρκία χαμήλωσαν την φωνή τους, δεν ξέρω πώς μπορούν να διορθωθούν τα πράγματα. Ούτε είμαι βέβαιος, πως η καθ’ οιονδήποτε τρόπο απομάκρυνση του Ερντογάν από την εξουσία, μπορεί να καταλαγιάσει το αντιαμερικανικό μένος του τουρκικού λαού.

Ο Μακεδών
Voria


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση