Ποιοι θα πληρώσουν την ήττα του Ερντογάν

Η (βαριάς σημειολογίας) αποτυχία του στις δημοτικές εκλογές δημιουργεί νευρικότητα στον Τούρκο πρόεδρο, που δεν ξέρει να χάνει

Από τη Θεανώ Καρούτα

Είναι μάταιο να τίθεται το ερώτημα αν ο Ερντογάν θα πάρει εκδίκηση. Το ζητούμενο είναι πώς». Αυτή η θέση απασχολούσε την περασμένη εβδομάδα τον Τύπο διεθνώς, καθώς ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έκανε εφέσεις και υπέβαλλε ενστάσεις προσπαθώντας να διεκδικήσει τις -μόνες πραγματικές- «χαμένες πατρίδες» του: την πρωτεύουσα Άγκυρα και την ευρωπαϊκή, κοσμοπολίτικη Κωνσταντινούπολη.

Η ήττα του εκλογικά δεν ήταν βαριά. Αν και αποδυναμωμένος, κρατά ακόμα τα πρωτεία σε εθνικό επίπεδο. Έχει όμως βαριά σημειολογία. Τα δυτικής κουλτούρας κομμάτια της Τουρκίας απέρριψαν τον ισλαμοσυντηρητισμό που αποπνέει -διαχρονικά- η ρητορική του και τον υπερβάλλοντα εθνικισμό που έζεχνε η προεκλογική εκστρατεία του.

Το γεγονός ότι το εκλογικό «χαστούκι» που του επιφύλασσε η κάλπη δεν ήταν όσο έπρεπε ηχηρό τον κρατά ακόμα κυρίαρχο του παιχνιδιού, κάνοντάς τον όμως παράλληλα πιο νευρικό, πιο φοβισμένο και, ως εκ τούτου, πιο προκλητικό και επικίνδυνο. Εσωτερικά και εξωτερικά.

Πογκρόμ

Όπως έχει δείξει η έως τώρα πορεία του, ύστερα από κάθε εκλογική απώλεια «κεκτημένου» ο Ερντογάν δεν αναρωτιέται «τις πταίει», δεν μελετάει το αποτέλεσμα, δεν ενδιαφέρεται να βελτιώσει τις παθογένειες. Το 2015 εξαπέλυσε πογκρόμ κατά των Κούρδων, επειδή το φιλοκουρδικό HDP ανέβασε τα ποσοστά του και του «έκλεψε» την απόλυτη πλειοψηφία στην τουρκική Εθνοσυνέλευση. Διώξεις και φυλακίσεις πολιτικών και πολιτών μπήκαν στην ημερήσια διάταξη ως η μόνη απάντηση του «σουλτάνου» σε μία ομολογουμένως ελάχιστη εκλογική «ανωμαλία».

Έκτοτε -και με τη συμβολή του πραξικοπήματος, βεβαίως- το καθεστώς του Ερντογάν επιβιώνει εφευρίσκοντας διαρκώς νέους φανταστικούς εχθρούς. Οι Κούρδοι, ο Γκιουλέν, οι οπαδοί του Γκιουλέν.


Σίγουρα η ανάγκη του να παρουσιάζεται συνέχεια ως διωκόμενος εκπορεύεται από το γεγονός ότι η τακτική έχει δουλέψει στο παρελθόν επιτελώντας τον σκοπό της, συσπειρώνοντας τους οπαδούς του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), συχνά και κλείνοντας το μάτι στους Γκρίζους Λύκους. Τούτο, σε συνάρτηση με την τάση του προέδρου να εισπράττει την οικονομική πίεση από το εσωτερικό και μεταβολίζοντάς τη σε εθνική να την εξάγει στην εξωτερική πολιτική της χώρας ως κρίση, προοιωνίζεται μεγάλες εντάσεις για την επαύριο των εκλογών.

Την ίδια ώρα, και πέραν των εσωτερικών ζητημάτων που χρήζουν αντιμετώπισης, ο Ταγίπ Ερντογάν έχει βρεθεί ένα βήμα προτού κληθεί να επιλέξει αν θα συστρατευθεί με τις ΗΠΑ ή με τη Ρωσία, αλλά και στο σημείο εκείνο που ζητούν λύση θέματα γεωπολιτικής σημασίας (και επιρροής) στη Συρία και γενικότερα στη Μέση Ανατολή.

Προτού βρεθεί για τα καλά απομονωμένος σε διεθνές επίπεδο, οφείλει -κυρίως στους πολίτες της ίδιας του της χώρας- να αφουγκραστεί τις ανάγκες τους, να θέσει προτεραιότητες, να σοβαρευτεί και να ασκήσει επιτέλους μια σοβαρή και αξιόπιστη πολιτική, τόσο εντός όσο και εκτός Τουρκίας.

Στοίχημα η οικονομία για τον «σουλτάνο»

Την ώρα που έκλειναν οι κάλπες, την περασμένη Κυριακή, επέλεξε ο Ταγίπ Ερντογάν για να προβεί σε εξαγγελίες για την οικονομία, δεσμευόμενος πως από την επόμενη κιόλας μέρα η κυβέρνησή του θα επικεντρωθεί στην ανάπτυξη.

Παρά τα μεγάλα λόγια όμως -και, φυσικά, όχι ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος-, οι Τούρκοι πολίτες βλέπουν το κόστος διαβίωσης συνεχώς να αυξάνεται και όλο και περισσότερα καθημερινά βασικά αγαθά να καθίστανται είδη πολυτελείας. Η ανεργία, η φτώχεια και ο πληθωρισμός είναι τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο μέσος Τούρκος και, ως είθισται, οι επιπτώσεις αυτών γίνονται πάντα πιο εμφανείς στα μεγάλα αστικά κέντρα, κάτι που εξηγεί εν μέρει και γιατί ο «σουλτάνος» έχασε την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, πλην της Σμύρνης, που αποτελεί παραδοσιακά «κάστρο» των Ρεπουμπλικάνων. Σύμφωνα με τα στοιχεία, τα νοικοκυριά κλήθηκαν -μέσα σε διάστημα ενός έτους- να δαπανήσουν 30% περισσότερα χρήματα για τρόφιμα και 16,4% για την ανατιμημένη ενέργεια. Αξίζει εδώ να αναφερθεί βεβαίως πως και σε προπύργια του ΑΚΡ, όπως η Ριζούντα, οι πολίτες αναγνωρίζουν ότι οι κυβερνητικές πολιτικές έχουν επιδεινώσει πληθωρισμό και ανεργία («The Guardian»).

Πέρα όμως από τα μικρά και μικρομεσαία οικιακά ταμεία, ιδιαίτερα εκτεθειμένη στις παντός είδους αναταράξεις είναι εδώ και πολλούς μήνες και η τουρκική λίρα, που έχει ήδη χάσει το 30% της αξίας της έναντι του δολαρίου. Μάλιστα, έπειτα από ακόμα ένα επεισόδιο της γνωστής διαμάχης με τις ΗΠΑ για τους S-400 και την παράδοση των μαχητικών F-35, η λίρα σημείωσε νέα πτώση έναντι του δολαρίου στα μέσα της εβδομάδας.

Σαφώς η διαρκώς επιδεινούμενη οικονομία δεν είναι άσχετη με τις πολιτικές συνθήκες στη χώρα και την επιθετική ρητορική του Ερντογάν. Η εμπιστοσύνη κλονίζεται και αυτό απεικονίζεται γλαφυρά στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης. Εκτός του μπρα ντε φερ με την Ουάσινγκτον, η Αγκυρα έχει ανοίξει μέτωπο και με την Ευρώπη, η οποία δυσανασχετεί με τα συντηρητικά, ισλαμικά και υπερεθνικιστικά μονοπάτια στα οποία επιλέγει να βαδίζει ο Τούρκος πρόεδρος. Ως εκ τούτου, καθώς οι δυτικές χώρες, παρά τις «κορόνες» του «σουλτάνου», παραμένουν οι κυριότεροι επενδυτές στην Τουρκία και παράλληλα η μεγαλύτερη αγορά για τα τουρκικά προϊόντα, οι αναταράξεις (ή, αλλιώς, η «οικονομική τρομοκρατία», όπως αρέσκεται να τις χαρακτηρίζει ο Ερντογάν) δεν αναμένεται να λάβουν τέλος, αν πρώτα δεν διευθετηθούν τα ζητήματα που προσώρας επισκιάζουν κάθε προοπτική ανάπτυξης για την τουρκική οικονομία.

Δημοκρατία


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση