Συνταγή αποτυχίας ο τρόπος διαπραγμάτευσης των Κοτζιά - Τσίπρα

Γράφει ο Γιώργος Θωμαΐδης

Κάθε σημαντική ανθρώπινη δραστηριότητα, έχει μερικές (τρεις αρχικά) στοιχειώδεις προϋποθέσεις αποτελεσματικότητας και επιτυχίας: Αυτές, είναι α) η εμπειρία και η ικανότητα της ομάδας που την υλοποιεί, β) οι συνθήκες εφαρμογής της δραστηριότητας και γ) η δυνατότητα πρόβλεψης των πιθανών ενδεχομένων, τόσο κατά την αρχική της εξέλιξη, όσο και σχετικά με τη σταθερότητά τους στο μέλλον. Υπήρξαν άραγε αυτές, κατά τη διαπραγμάτευση των Κοτζιά-Τσίπρα;

Θα υποθέσουμε καταρχήν, και αυτό μόνο για λόγους ευκολίας, ότι οι διεθνείς συνθήκες («η ευκαιρία Ζάεφ χωρίς Γκρουέφσκι» ήταν μοναδική) και ότι οι πιέσεις συνεπώς μεγαλύτερες από ότι εδώ και 30 χρόνια. Στην πραγματικότητα φυσικά, ούτε ήταν η μόνη φορά που θα χάσει τις εκλογές το VMRO του κ. Γκρουέφκσι, ούτε ο κ. Ζάεφ ακόμη τόσο ισχυρός, ούτε είναι η μόνη φορά που ασκήθηκαν πιέσεις στην Ελλάδα για το θέμα.

Αν δούμε όλα όσα είναι πλέον γνωστά, η διαπραγμάτευση για ένα τόσο σημαντικό εθνικό ζήτημα ακολούθησε μια μεθοδολογική τροχιά, ακόμη πιο λαθεμένη, από αυτές που ήδη είχαν ακολουθηθεί κατά το παρελθόν, με εξαίρεση τη συλλογική εθνική γραμμή που χαράχθηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη το 1992: Η διαπραγμάτευση όχι απλά έγινε από μια μικρή ομάδα του κυβερνώντος κόμματος (παλιό, πάγιο σφάλμα) και χωρίς καμία ενημέρωση της αντιπολίτευσης, αλλά υπό ιδεολογικό πρίσμα και με διχαστικό για το έθνος τρόπο.


Επιπλέον, η διαδικασία αφέθηκε υπό τον συγκεντρωτικό έλεγχο του υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος δεν είναι ειδικός επί της βαλκανικής πολιτικής, παρά την εμπειρία του σε άλλους τομείς. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε εν κρυπτώ από κάθε ειδικό επί του αντικειμένου και χωρίς τις συμβουλές κανενός ειδικού στη γεωπολιτική για τα πιθανά ενδεχόμενα συνδυασμών προτάσεων και μέτρων, ενώ υπάρχουν διακεκριμένοι Έλληνες ειδικοί, εντός και εκτός Ελλάδας.

Οι Πρέσπες και ο τρόπος διαπραγμάτευσης

Η υποστήριξη των διαπραγματεύσεων δεν έγινε από ειδικό διπλωματικό και αναλυτικό προσωπικό, αλλά από φίλους του υπουργού και του κόμματος. Εξελίχθηκε χωρίς καμία ενημέρωση, ούτε καν έμπειρων διπλωματών κοντά στον υπουργό, και τελικά δεν απέδωσε καρπούς όσο παρέμενε υπό τον έλεγχο του.

Επίσης, όπως δείχνει και η απόλυτη απουσία έστω και της ελάχιστης σχετικής αναφοράς, δεν έγινε καμία ανάλυση ρίσκου για το εάν και στα δυο κράτη υπάρχει η δυνατότητα να εφαρμόσουν στην πράξη όλες οι πολιτικές δυνάμεις τη Συμφωνία. Επίσης, δεν υπάρχει κανένας οδικός χάρτης εφαρμογής, ούτε μέτρα αποτροπής παρερμηνειών, ούτε καμία εγγύηση ότι η συνθήκη έχει την ελάχιστη αξία για οποιοδήποτε κράτος πέραν της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ.

Ως εδώ, η εξέλιξη ήταν η συνήθης και εν μέρει αβλαβής: Το καίριο λάθος ήταν ότι, αντί να διακοπεί η διαπραγμάτευση (όπως έγινε παλιότερα), ή να συνεχιστεί με τρόπο που η προσωρινή αδυναμία κατάληξης των διαπραγματεύσεων να οδηγήσει σε διεύρυνση της διαπραγματευτικής ομάδας, τις καίριες αποφάσεις έλαβε ο κ. Τσίπρας, ο οποίος είναι γνωστό ότι δεν διαθέτει ούτε τις γνώσεις ούτε την εξοικείωση με τα εθνικά θέματα. Ούτε και περιβάλλεται από κάποιο πρόσωπο με μακρά πείρα στην εξωτερική πολιτική.

Επιπροσθέτως, κύριοι πολιτικοί του συνεργάτες, χαρακτηρίζονται από στάση υπέρ των Σλαβομακεδόνων, όπως έδειξε πρόσφατη ανάρτηση του Θανάση Καρτερού, υπεύθυνου του Γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού. Σημειώνουμε ότι η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η Συμφωνία των Πρεσπών ακυρώνει τον «μακεδονικό» αλυτρωτισμό.

Το βέβαιο είναι ότι, ακόμη και υπό τις ευνοϊκότερες συνθήκες, με αυτόν τον τρόπο δεν κάνεις διαπραγμάτευση, διότι δεν διαθέτεις ούτε το ψυχολογικό υπόβαθρό της, τον τέταρτο σημαντικό παράγοντα. Άλλωστε, το Βόρεια Μακεδονία, ουσιωδώς το Vardarska Makedonija με το οποίο ονομάζουν ήδη τη χώρα τους οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ, δεν αποτελεί ουσιώδη υποχώρηση σε σχέση με τα όσα κερδίσουν, παρά τις αντιδράσεις της εκεί αντιπολίτευσης.

Συμπεριφορά απειλούμενης ομάδας

Τέλος, στο ψυχολογικό επίπεδο πάντα, η αντίδραση της κυβέρνησης αλλά και του συνόλου των οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ μπροστά στην πρόκληση της διαπραγμάτευσης, ήταν μία βίαιη και αψυχολόγητη επίθεση εναντίον οποιουδήποτε εξέφρασε έναν βαθμό ασυμφωνίας με τις παραχωρήσεις προς την ΠΓΔΜ. Ακόμη περισσότερο, η κυβέρνηση επιχείρησε οποιαδήποτε πολιτική ακροβασία ως προς το πνεύμα και το γράμμα του Συντάγματος και απάθεια ως προς κάθε πολιτικό κόστος (το οποίο επίσης αντιμετώπισε με διχαστικό λόγο), προκειμένου να πετύχει την ψήφιση της Συμφωνίας.

Ακόμη περισσότερο, μόλις η ομάδα επιβεβαίωσε τη συνοχή της και μπήκε σε τροχιά επιτυχίας του στόχου της, οι ακραίες τοποθετήσεις κορυφώθηκαν στην εξύμνηση της σλαβομακεδονικής «εθνικής πάλης» από σημαντικούς πνευματικούς ταγούς του ΣΥΡΙΖΑ (Θανάσης Καρτερός και όχι μόνον). Να σημειώσουμε ότι ουδέποτε αυτό έγινε για τον Βορειοηπειρωτικό Αγώνα ή το Ποντιακό αντάρτικο.

Η ομοιομορφία της στάσης όλων των μελών του ΣΥΡΙΖΑ στο ζήτημα, είναι συμβατή με τη συμπεριφορά απειλούμενης ομάδας, (ανεξάρτητα από τα όποια επιπλέον πιθανά ανταλλάγματα σε πρόσωπα ή σε ομάδες μέσα στο κόμμα). Δείχνει μάλιστα ότι το ζήτημα «υπέρβασης του εθνικισμού», αποτελεί κεντρικό ζήτημα ταυτότητας στο κόμμα και τρόπο πολιτικής εκδήλωσης, κάτι που το καθιστά δόγμα και όχι αμφισβητήσιμη πολιτική ιδεολογία.

Με δεύτερη ίσως ταυτότητα μόνο την απαξίωση της ικανότητας, στη βάση ενός «αυθορμητισμού», ο οποίος συγχέεται με την ελευθερία. Ο δογματισμός, όμως, και η παράβλεψη της ικανότητας, αποτελούν τη βασική οδό προς την καταστροφή. Η Ελλάδα, ωστόσο, δεν μπορεί να υπομείνει άλλες καταστροφές, συνεπώς, ο ελληνικός λαός είναι ανάγκη, μαζικά, να κατευθύνει σε νέες διεξόδους τις επιλογές του. Όπως το 2012 με την ανατροπή ισχύος στον χώρο του ΠΑΣΟΚ, έτσι και τώρα, η ανατροπή μπορεί να είναι γόνιμη -και μάλιστα με συνέπεια την εμφάνιση μεσοπρόθεσμα του όντως νέου αυτή τη φορά.

SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση