Τουρκικοί τυχοδιωκτισμοί επί χάρτου
Τις τελευταίες εβδομάδες ο Tούρκος υπουργός Aμυνας, Χουλουσί Ακάρ, παρουσιάζει διάφορους χάρτες με ακραίες τουρκικές διεκδικήσεις εις βάρος των ελληνικών θαλασσίων ζωνών. Οι χάρτες αυτοί δημιουργήθηκαν την περίοδο 2010-12. Είχε προηγηθεί η υπογραφή συμφωνιών μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας με Αίγυπτο (2003), Λίβανο (2007) και Ισραήλ (2010). Με αυτές η Κύπρος οριοθέτησε την αποκλειστική οικονομική ζώνη της στις νότιες και νοτιοανατολικές της θάλασσες. Ακολούθως, διαχώρισε το μεγαλύτερο τμήμα των θαλάσσιων περιοχών της σε 13 ερευνητικά τεμάχια και προχώρησε σε διεθνείς διαγωνισμούς. Η Τουρκία θεώρησε ότι οι συμφωνίες είναι νομικά άκυρες και κατά συνέπεια μη δεσμευτικές. Διεκδίκησε όλες τις θαλάσσιες περιοχές δυτικά της Κύπρου ως τμήμα της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Στην Κύπρο αναγνώρισε μόνον τα χωρικά της ύδατα. Νοτίως και νοτιοανατολικώς του νησιού η παρέμβαση της Τουρκίας υποτίθεται ότι έγινε για λογαριασμό των Τουρκοκυπρίων που απαίτησαν ό,τι είχε απομείνει. Δικαιώματα, όμως, επί της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ ασκούνται από κράτη και όχι από ομάδες στο εσωτερικό των κρατών, όπως είναι οι Τουρκοκύπριοι.
Τον Απρίλιο του 2012, λίγες ημέρες πριν από τις ελληνικές βουλευτικές εκλογές, δημοσιεύθηκαν στην τουρκική εφημερίδα της κυβερνήσεως εκχωρήσεις θαλασσίων περιοχών δυτικώς της Κύπρου και νοτίως της Ρόδου και του Καστελλόριζου στην κρατική τουρκική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ. Το τμήμα της Ανατολικής Μεσογείου ανάμεσα στην Κύπρο και στη Ρόδο κατέστη και επισήμως αντικείμενο διεκδικήσεως από την Τουρκία. Ολα αυτά δεν αποθάρρυναν τις ξένες πετρελαϊκές εταιρείες που αποφάσισαν να επενδύσουν στα τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ.
Σε εκείνη τη φάση Tούρκοι στρατιωτικοί προχώρησαν σε ασκήσεις επί χάρτου με ακραία σενάρια διεκδικήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Βασικός εμπνευστής των περισσοτέρων είναι ο νυν υποναύαρχος του γενικού επιτελείου ναυτικού, Γιαϊτσί, που δημοσίευσε και σχετική μελέτη (Cihat YAYCI, «Dogu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarinin PaylasIlmasi Sorunu ve Türkiye»).
Τα βασικά σημεία αυτών των χαρτών είναι τα ακόλουθα: (α) Η Τουρκία εμφανίζεται να είναι το κράτος με το οποίο πρέπει να γίνουν όλες οι οριοθετήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. (β) Οι χαράξεις βασίζονται στη μέση γραμμή ανάμεσα στις ηπειρωτικές ακτές της Τουρκίας και απέναντι κράτη. (γ) Κατά την οριοθέτηση αγνοούνται απολύτως όλα τα νησιά ανεξαρτήτως μεγέθους. Eτσι αγνοούνται η Ρόδος, η Κάρπαθος, η Κρήτη, ακόμη και η Κύπρος που είναι κράτος. Στα νησιά «αφήνονται» ως θαλάσσια ζώνη μόνον χωρικά ύδατα. (δ) Το δέλεαρ για τις παράκτιες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου είναι, ότι εάν υπογράψουν συμφωνίες με την Τουρκία, θα «κερδίσουν» σημαντικές θαλάσσιες εκτάσεις εν συγκρίσει με οριοθετήσεις με Ελλάδα και Κύπρο.
Συνολική απεικόνιση της καταστάσεως στην Αν. Μεσόγειο
Με κίτρινο σημειώνονται οι επίσημες τουρκικές εκχωρήσεις δικαιωμάτων έρευνας και εκμεταλλεύσεως επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της κυπριακής ΑΟΖ ήδη από τον Μάιο του 2012. Με την κόκκινη γραμμή απεικονίζονται οι νέες διεκδικήσεις που προβάλλει ο Tούρκος υπουργός Aμυνας Χουλουσί Ακάρ και εκτείνονται νοτίως της Κρήτης σε περιοχές που η Ελλάδα έχει ήδη διαχωρίσει σε ερευνητικά τεμάχια.
Πρόταση οριοθετήσεως Τουρκίας με Λίβανο
Η Τουρκία προτείνει στον Λίβανο να καταγγείλει τη συμφωνία που υπέγραψε με την Κύπρο (2007). Με πορτοκαλί χρώμα σημειώνονται οι περιοχές που θα κερδίσει εν συγκρίσει με τη σημερινή οριοθέτηση. Για τις ανάγκες της τουρκικής προτάσεως αγνοείται η Κύπρος. Το ενδιαφέρον είναι ότι η προτεινόμενη οριοθέτηση παραβιάζει τη συριακή υφαλοκρηπίδα, αφού εισέρχεται εμφανώς σε τμήμα της.
Πρόταση οριοθετήσεως Τουρκίας με Ισραήλ
Πρόκειται για τον πιο ακραίο από πλευράς συλλήψεως χάρτη. Η Τουρκία βασίζεται σε ένα μικρό τμήμα της ακτογραμμής της για να αμφισβητήσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα και την κυπριακή ΑΟΖ. Η πρόταση παραβιάζει ελαφρώς και την υποτιθέμενη πρόταση οριοθετήσεως Τουρκίας - Αιγύπτου. Το δέλεαρ για τους Ισραηλινούς είναι ότι το προτεινόμενο όριο τοποθετείται δεκάδες μίλια δυτικότερα του σημερινού.
Πρόταση οριοθετήσεως Τουρκίας με Αίγυπτο
Η Τουρκία ζητεί από την Αίγυπτο να αποκηρύξει την κατατεθειμένη στον ΟΗΕ συμφωνία της με την Κύπρο (2003). Προτείνει οριοθέτηση ανάμεσα στις τουρκικές και αιγυπτιακές ακτές, αγνοώντας την Κύπρο. Επειδή επιλέγει τη μέση γραμμή, αφήνει εκτός των διεκδικήσεών της (δηλ. «εκχωρεί» στην Αίγυπτο) το επίμαχο τεμάχιο 10, όπου κάνει γεωτρήσεις η ExxonMobil. Η Αίγυπτος εμφανίζεται να «κερδίζει» πολλές χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιας περιοχής (με πορτοκαλί χρώμα).
Τουρκικές διεκδικήσεις νοτίως της Κρήτης
Μέχρι το 2011 οι τουρκικές διεκδικήσεις ορίζονταν δυτικά από τα χωρικά ύδατα Ρόδου - Καρπάθου - Κάσου και ανατολικά από τα χωρικά ύδατα της Κύπρου. Οι Tούρκοι χαρτογράφοι πρότειναν να μην περιοριστούν οι Τουρκοκύπριοι στις περιοχές βορείως και ανατολικώς του νησιού (10.600 τετρ. χλμ.) αλλά να διεκδικήσουν και τις θάλασσες νοτίως (24.500 τετρ. χλμ.). Αυτό έγινε τον Σεπτέμβριο του 2011. Ο χάρτης με τις τουρκικές διεκδικήσεις νοτίως της Κρήτης (8.900 τετρ. χλμ.) εμφανίστηκε από τον Ακάρ τον Οκτώβριο του 2018.
Οι θαλάσσιες ζώνες των νησιών και το «δέλεαρ» για τη Λιβύη
Οι χάρτες αυτοί παρουσιάστηκαν από τον Ακάρ κατά την επίσκεψή του στη Λιβύη. Στον χάρτη αριστερά οι Τούρκοι προτείνουν να αγνοηθεί η υφαλοκρηπίδα Ρόδου, Καρπάθου, Κάσου και Κρήτης και να θεωρηθούν ως αντικείμενες ακτές για οριοθέτηση αυτές της Τουρκίας. Ετσι η Λιβύη θα «κερδίσει» 16.700 τετρ. χλμ. Στον χάρτη δεξιά οι Τούρκοι δεν περιορίζονται στις περιοχές που έχουν οι ίδιοι όφελος. Προτείνουν στους Λίβυους να συνεχίσουν την οριοθετική γραμμή δυτικά σε όλο το μήκος της Κρήτης, αυξάνοντας κατά 39.000 τετρ. χλμ. την περιοχή τους. Το σύνολο των προτεινόμενων τουρκικών οριοθετήσεων παραβιάζει στοιχειώδεις κανόνες του διεθνούς δικαίου για τις θαλάσσιες ζώνες των νησιών. Κατ’ αναλογίαν, σύμφωνα με την τουρκική λογική, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία ως νησιά δεν έπρεπε να έχουν θαλάσσιες ζώνες στον Ατλαντικό ωκεανό. Η επίκληση των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων είναι εντελώς προσχηματική. Οι Τουρκοκύπριοι έχουν «εκχωρήσει» τα σχετικά δικαιώματα στην τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ.
Οι χάρτες που υιοθετεί με καθυστέρηση 7-8 ετών από τη δημιουργία τους ο Ακάρ, επιχειρούν να ανατρέψουν το σύνολο των συμφωνιών οριοθετήσεως στις οποίες προχώρησε η Κύπρος με τις γειτονικές της χώρες. Η αμφισβήτηση συμπεφωνημένων θαλασσίων ορίων δεν διαφέρει επί της ουσίας από την αμφισβήτηση χαραγμένων χερσαίων συνόρων. Η προσπάθεια ανατροπής του πολιτικού χάρτη της περιοχής αποτελεί εντελώς τυχοδιωκτική επιλογή, που δυναμιτίζει τη σταθερότητα όλης της Ανατολικής Μεσογείου. Το χειρότερο είναι ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει τις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας και της Κύπρου ως λεία που προτείνει γενναιόδωρα να τη μοιραστεί με τα υπόλοιπα κράτη της περιοχής.
Άγγελος Συρίγος
Ο κ. Αγγελος Μ. Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Καθημερινή
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...