Τί «μαγείρευαν» Κοτζιάς και Μπουσάτι για τη Βόρειο Ήπειρο

Γράφει η Νεφέλη Λυγερού

Η εκτέλεση του Κωνσταντίνου Κατσίφα από τις ειδικές δυνάμεις της αλβανικής Αστυνομίας ρίχνει αναπόφευκτα βαριά τη σκιά της στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, οι οποίες έτσι κι αλλιώς τους τελευταίους μήνες πελαγοδρομούν. Μπορεί ο 35χρονος από τη Βόρειο Ήπειρο να έδωσε πάτημα, αλλά είναι σαφές ότι οι Αλβανοί δεν προσπάθησαν να τον εξουδετερώσουν. Τον σκότωσαν με μία σφαίρα στο κεφάλι και μία δεύτερη στο στήθος.

Όπως ήταν αναμενόμενο, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έχει ζητήσει την πλήρη διερεύνηση της υπόθεσης και έχει καλέσει τον Αλβανό πρέσβη στην Αθήνα για να του επιδώσει διάβημα. Είναι σαφές, πάντως, πως οι διαπραγματεύσεις που είχαν δρομολογήσει οι δύο υπουργοί Εξωτερικών θα έχουν ένα πρόσθετο εμπόδιο. Στην πραγματικότητα, εξάλλου, εδώ και καιρό πελαγοδρομούν. Τον Ιούλιο του 2018, η Αθήνα είχε ανακοινώσει την ολοκλήρωση του τρίτου γύρου συνομιλιών με την Αλβανία για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.

Η διευθέτηση αυτή αποτελεί μέρος μίας συμφωνίας-πακέτο που έχει ως στόχο να «κλείσει» εκκρεμότητες 100 χρόνων, όπως είχε πει ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας και η οποία αναμένετο να ανακοινωθεί το καλοκαίρι. Το καλοκαίρι πέρασε και συμφωνία δεν είχαμε. Και όπως όλα δείχνουν, ειδικά μετά την παραίτηση Κοτζιά, το ζήτημα του ελληνοαλβανικού συμφώνου παγώνει.


Υπενθυμίζουμε πως η ατζέντα των διαπραγματεύσεων περιλαμβάνει την άρση του εμπόλεμου, την κατάργηση της προξενικής διατίμησης των εγγράφων του ελληνικού Δημοσίου, την αναγνώριση των αλβανικών διπλωμάτων οδήγησης, το ζήτημα της μεσεγγύησης περιουσιών, τη διασφάλιση των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας, την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών (ΑΟΖ), την απάλειψη των αλυτρωτικών αναφορών από τα αλβανικά σχολικά βιβλία, τον εντοπισμό και την εκταφή-αναταφή των οστών Ελλήνων πεσόντων στον πόλεμο του 1940 και άλλα. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, η θετική κατάληξη των διαπραγματεύσεων θα οδηγούσε σε υπογραφή και ενός συμφώνου φιλίας και συνεργασίας.

Κατ’ αρχήν συγκλίσεις

Οι Νίκος Κοτζιάς και Ντιτμίρ Μπουσάτι φαίνεται να είχαν διανύσει μεγάλη απόσταση, με αρκετές «κλειστές» συναντήσεις που είχαν στην Κρήτη (Νοέμβριος 2017), στην Κορυτσά (Ιανουάριος 2018), στα Τίρανα (Μάρτιος 2018), στο Σούνιο (Μάιος 2018) και στη Ρόδο (τέλος Ιουνίου). Δεν υπάρχει, ωστόσο, σαφής εικόνα για το αποτέλεσμα. Ως γνωστόν, άλλωστε, στον πρώην Έλληνα υπουργό Εξωτερικών άρεσε η μυστική διπλωματία και η δημιουργώντας τετελεσμένα.

Όπως ο ίδιος είχε πει, «βάλαμε όλα αυτά τα προβλήματα σε ένα πακέτο. Μερικά θέματα πιο μικρά τα λύσαμε, ειδικά αυτά που ανακουφίζουν τους εργαζόμενους ή τους μετανάστες από την πλευρά της Αλβανίας. Τώρα έχουμε τα μεγάλα θέματα». Όπως και στο Σκοπιανό, η πίεση που ασκούσε ο Νίκος Κοτζιάς να κλείσει και το Αλβανικό σε σύντομο χρονικό διάστημα είχε δημιουργήσει την αίσθηση ότι συνδεόταν με ευρύτερους πολιτικούς σχεδιασμούς.

Πληροφορίες από διπλωματικές πηγές στα Τίρανα αναφέρουν ότι ακόμα και η ηγεσία του αλβανικού υπουργείου Εξωτερικών αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την βιασύνη της Αθήνας. Επιπλέον, ιδιαίτερα ανησυχητικό εκ πρώτης όψεως είναι το γεγονός πως αυτονόητα θέματα, όπως η χορήγηση της αλβανικής υπηκοότητας στον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο και η περισυλλογή των οστών των πεσόντων των Ελλήνων στον πόλεμο του 1940, μπήκαν στην διαπραγμάτευση από την αλβανική πλευρά με σκοπό να εξασφαλίσει πρακτικά ανταλλάγματα σε καίρια ζητήματα.

Απαλοιφή του όρου Βόρειος Ήπειρος

Ένα από τα κομβικά και δύσκολα ζητήματα της διαπραγμάτευσης είναι η απονομιμοποίηση του αλυτρωτισμού. Για τον σκοπό αυτό, οι δύο χώρες φαίνεται να έχουν συμφωνήσει στην «αποφυγή αναφορών και γεωγραφικών προσδιορισμών, οι οποίοι μπορούν δυνητικά να διεγείρουν τα πάθη μεταξύ των δύο λαών». Συγκεκριμένα, η ελληνική πλευρά φέρεται ότι έχει ήδη συμφωνήσει στην κατάργηση της αναφοράς στον όρο «Βόρεια Ήπειρος», αποδεχομένη τον αλβανικό ισχυρισμό ότι υποκρύπτει αλυτρωτισμό και συνεπώς πρέπει να καταργηθεί. Από την πλευρά της, η Αλβανία θα αποποιηθεί την «Τσιμερία», τη λεγόμενη Τσαμουριά!

Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα δεν είχε ειδικά παραιτηθεί από τις παλαιότερες καταγεγραμμένες διεθνώς διεκδικήσεις της στη Βόρειο Ήπειρο, αλλά οι διεκδικήσεις της εκείνες είχαν ουσιαστικά ταφεί με την αποδοχή μετέπειτα διεθνών συμφωνιών για την αποδοχή των συνόρων. Στο πλαίσιο του υπό διαπραγμάτευση συμφώνου έχει αποποιηθεί και συμβατικά το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας του 1914 που παραχωρούσε αυτονομία στη Βόρειο Ήπειρο και το οποίο τα Τίρανα δεν είχαν εφαρμόσει ποτέ.

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, στο υπό διαπραγμάτευση Σύμφωνο, η Βόρειος Ήπειρος μπαίνει στο ίδιο ζύγι με τις ανιστόρητες και απολύτως αυθαίρετες αλβανικές διεκδικήσεις στη Θεσπρωτία. Η διαφορά μεταξύ των δύο περιπτώσεων είναι εξόφθαλμη και ποιοτικού χαρακτήρα. Μπορεί και στις δύο περιπτώσεις να μην υφίσταται επίσημη εδαφική διεκδίκηση, αλλά στο συμβολικό επίπεδο η διαφορά είναι ειδοποιός.

Στην Αλβανία υπάρχει αναγνωρισμένη ελληνική εθνική μειονότητα, η οποία είναι η μεγαλύτερη μειονότητα της γειτονικής χώρας. Μπορεί οι περισσότεροι Βορειοηπειρώτες να έχουν μεταναστεύσει στην Ελλάδα, αλλά παραμένουν Αλβανοί πολίτες και διατηρούν την επαφή με τις πατρογονικές εστίες τους. Περιττό να τονιστεί ότι η ελληνική μειονότητα έχει υποστεί ανελέητους διωγμούς. Ακόμα και σήμερα της αρπάζουν με διάφορες μεθοδεύσεις τις περιουσίες.

Στο πλαίσιο της εξάλειψης των εκατέρωθεν «αλυτρωτικών αναφορών» και διεκδικήσεων, η υπό διαπραγμάτευση συμφωνία πρόβλεπε τη δημιουργία μικτών επιστημονικών επιτροπών για την ανασύνταξη των εκπαιδευτικών βιβλίων κλπ. Αξίζει να υπενθυμίσουμε πως εδώ και δύο δεκαετίες η Αλβανία έχει αναλάβει τη δέσμευση αφαίρεσης όλων των ανθελληνικών αναφορών από τα σχολικά βιβλία. Παραμένουν, ωστόσο, εκτενείς αναφορές για «αλβανικά εδάφη» που φθάνουν μέχρι την Πρέβεζα και την Καστοριά, για «γενοκτονία των Τσάμηδων» και άλλα παρόμοια. Οι μικτές επιτροπές έχουν συνεδριάσει, αλλά δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος.

SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση