Το παρασκήνιο της μη έκδοσης του Τουργκούτ Καγιά

«Είναι ένα ακόμα δύσκολο θέμα», είχε πει πρόσφατα σε συνέντευξη του ο Αλέξης Τσίπρας, αναφερόμενος στον Τούρκο ιστορικό και δημοσιογράφο Τουργκούτ Καγιά, τον πρώτο για τον οποίο ο Άρειος Πάγος είχε αποφασίσει την έκδοση στην Τουρκία.

«Θα το χειριστούμε με γνώμονα τα συμφέροντα της χώρας (...) με υπευθυνότητα αλλά και με δικαιοσύνη, που μερικές φορές δεν αποδίδεται δυστυχώς από εκεί που πρέπει να αποδίδεται», κατέληξε ο πρωθυπουργός. Η τελική απόφαση για το εάν θα εκδοθεί ήταν του υπουργού Δικαιοσύνης και πριν μερικές ημέρες ο κ. Κοντονής πάγωσε, όπως έχει δικαίωμα εκ του νόμου, την απόφαση του Αρείου Πάγου.

Το ιστορικό

Στις 25 Φεβρουαρίου, ο 45χρονος Καγιά είχε περάσει τα ελληνικά σύνορα. Δεν ήταν η πρώτη φορά. Και το 2015 βρισκόταν στην Ελλάδα, και είχε ξεκινήσει μάλιστα την διαδικασία ασύλου αλλά οικογενειακοί λόγοι τον είχαν αναγκάσει να επιστρέψει στην Τουρκία. Πλέον, όμως, ένιωθε πως ο κλοιός στην χώρα του είχε στενέψει. Τον τελευταίο χρόνο εκκρεμούσε ένταλμα σύλληψης, για συμμετοχή του στο ένοπλο κομμάτι του τουρκικού κομμουνιστικού κόμματος - όπως υποστηρίζουν οι δικηγόροι του, η δίκη του έγινε στην Τουρκία δίχως στοιχεία και χωρίς να του καταλογίζουν κάποια συγκεκριμένη ενέργεια - και πάρα πολλοί συνάδελφοι του στο περιοδικό όπου εργαζόταν είχαν συλληφθεί με την ίδια κατηγορία. Τον Φεβρουάριο έκρινε πως έπρεπε να έρθει στην Ελλάδα.

Στο τμήμα συνοριακής φύλαξης Ορεστιάδας όμως «χτύπησε» το σήμα της Iντερπόλ και έτσι ο Καγιά μεταφέρθηκε στις φυλακές Κομοτηνής. Μέσα σε δυο ημέρες –χρόνο ρεκόρ - έφτασε στην Ελλάδα το αίτημα έκδοσης του. Ούτε αυτό ήταν τον πρώτο. Το 2015 είχε και πάλι συλληφθεί στην Ελλάδα και η Άγκυρα είχε στείλει αίτημα έκδοσης για αντίσταση κατά της αρχής (γιατί παλαιότερα κατά την διάρκεια μιας μεταγωγής είχε αρνηθεί να φορέσει έναν σκούφο που του είχαν δώσει). Δεν έστειλαν όμως από την Τουρκία ποτέ φάκελο για την έκδοση και έτσι η υπόθεση μπήκε στο αρχείο και ο Καγιά αφέθηκε ελεύθερος.


Φέτος όμως το κλίμα ήταν διαφορετικό. Στο συμβούλιο Εφετών στην Θράκη, η συνήγορος του ζήτησε, όπως προβλέπεται, λίγες ημέρες αναβολή για να συλλέξει έγγραφα και να προετοιμαστεί, αλλά της το αρνήθηκαν.

Απροετοίμαστοι, υπεράσπιση αλλά και ο ίδιος, προσπάθησαν να εξηγήσουν σε μια πολύ σύντομη διαδικασία την ιδεολογία του και γιατί ως πολιτικό πρόσωπο διώκεται από το 1992. Η απόφαση της Θράκης να εκδοθεί δεν τον πανικόβαλε. Τον είχαν προειδοποιήσει πως πολλά δικαστήρια ίσως προτιμούν τέτοιες αποφάσεις που έχουν να κάνουν με την Τουρκία να παίρνονται από τον Άρειο Πάγο. Βρήκε δυο έμπειρες δικηγόρους –την Μαρία Παπαμηνά από το Ελληνικό Συμβούλιο Προσφύγων και την Μαριάννα Τζεφεράκου από την «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο» και εκείνες ανέλαβαν την υπόθεση.

Οταν εκείνες πήραν τον φάκελο στα χέρια τους προβληματίστηκαν. Όχι για την ουσία της υπόθεσης -όπως λένε δεν υπήρχε τίποτα που να δικαιολογεί έκδοση- αλλά επειδή ο Άρειος Πάγος, έχοντας μια συγκεκριμένη νομολογία, εξετάζει όσα προβλέπονται από την έφεση και όχι νέα στοιχεία. Ήλπιζαν όμως πως η έδρα θα καταλάβαινε τις ελλείψεις του πρώτου βαθμού και θα έμπαινε στην ουσία ενός τόσο σοβαρού θέματος.

Μάζεψαν άρθρα του, προσκόμισαν επιστολές από τους εκδότες του και κατάφεραν να φέρουν από την Γερμανία μια μάρτυρα, αναγνωρισμένη πρόσφυγα που δούλευε με τον Καγιά στο ίδιο περιοδικό. Εκείνη κατέθεσε για τις διώξεις των ιδίων και των συναδέλφων τους, για τα βασανιστήρια που είχαν υποστεί όταν είχαν συλληφθεί.

Και όμως ο Άρειος Πάγος δεν δέχτηκε να εξετάσει κανένα στοιχείο που δεν είχε συζητηθεί στο δικαστήριο της Θράκης: ούτε τα βασανιστήρια ούτε καν την δημοσιογραφική του ιδιότητα. Η πραγματική εμπλοκή όμως στην ακρόαση ήρθε όταν συζητήθηκε μια προσφυγή που είχε κάνει ο Καγιά παλαιότερα στο Ειδικό Δικαστήριο.

«Αθώωσες την Τουρκία»

Το 2010, όντας προφυλακισμένος για 6 χρόνια (για την υπόθεση που τώρα τον ζητά η Τουρκία) είχε προσφύγει στο ευρωπαϊκό δικαστήριο για την μακρά και παράνομη προφυλάκιση του. Η Τουρκία είχε αποδεχτεί την κατηγορία και έτσι οι δυο πλευρές ήρθαν σε διακανονισμό – μια πρακτική που προωθεί το ευρωπαϊκό δικαστήριο για να ελαφρύνει το πινάκιο. Ο Καγιά αποζημιώθηκε με 6.000 ευρώ και αφέθηκε ελεύθερος περιμένοντας να ολοκληρωθεί η δίκη του.

Ακούγοντας το αυτό η έδρα του Αρείου Πάγου αντέδρασε: «Ήρθες σε διακανονισμό και αθώωσες την Τουρκία, επομένως τι λες τώρα ότι έχεις πρόβλημα με την χώρα σου» του είπε ο εισαγγελέας. «Πούλησες τις ιδέες σου για 6.000 ευρώ» του είπε ένας δικαστής. Ήταν εμφανές σε όλους στην αίθουσα πως το κλίμα ήταν εχθρικό. Ο Καγιά παρέμεινε ήρεμος και οι συνήγοροι του μάταια προσπάθησαν να εξηγήσουν τι ακριβώς σήμαινε αυτός ο διακανονισμός. Στις 30 Μαϊού βγήκε η απόφαση για την έκδοση – Η πρώτη για Τούρκο υπήκοο.

Ο Καγιά μεταφέρθηκε τότε στις φυλακές Κορυδαλλού και ξεκίνησε απεργία πείνας. Οι δικηγόροι του δεν το έβαλαν κάτω. Ζήτησαν να δουν τον Υπουργό για να του εξηγήσουν τους λόγους που ο πελάτης τους δεν έπρεπε σε καμία περίπτωση να εκδοθεί – για την άδικη δίκη στην Τουρκία και τον κίνδυνο για βασανιστήρια. Και εκείνες όπως άλλωστε και ο Υπουργός γνώριζαν πόσο λεπτές είναι οι ισορροπίες- επρόκειτο για μια απόφαση που σίγουρα θα επηρέαζε μελλοντικές αποφάσεις του Αρείου Πάγου αλλά και τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ο Υπουργός περίμενε να βγει η απόφαση της επιτροπής Ασύλου για τον Καγιά και αφού εξετάστηκε στις 20 Ιουλίου η υπόθεση και του χορηγήθηκε πολιτικό άσυλο, ο κ. Κοντονής πάγωσε όπως έχει δικαίωμα την απόφαση του Αρείου Πάγου. Η απάντηση της Τουρκικής πλευράς ήταν άμεση: «Η Ελλάδα που στο παρελθόν προστάτευε τον τρομοκράτη Οτζαλάν, τώρα δίνει προστασία σε καταζητούμενους από τη χωρά μας και φτάνει στο σημείο να αγνοεί δικαστικές αποφάσεις για την έκδοση τους», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, ο οποίος κάλεσε την Ελλάδα «να σεβαστεί τις σχέσεις καλής γειτονίας και να εφαρμόσει τα σύγχρονα δεδομένα της δικαιοσύνης». Ο Καγιά αφέθηκε την περασμένη Δευτέρα ελεύθερος και βρίσκεται στην Αθήνα όπου σκοπεύει να παραμείνει.

Μαριάννα Κακαουνάκη
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση