Χρήση χημικών στη Συρία – Στο ίδιο έργο θεατές

Γράφει ο Σταύρος Λυγερός

Για μία ακόμα φορά στη Συρία παίζεται το ίδιο έργο. Το καθεστώς Άσαντ κατηγορείται από τη Δύση ότι έκανε χρήση χημικών στη περιοχή Ντούμα της ανατολικής Γούτα, η οποία πολιορκείται από τις συριακές δυνάμεις. Αν και τόσο η Δαμασκός όσο και η Μόσχα διαψεύδουν κατηγορηματικά τις σχετικές κατηγορίες, οι Δυτικοί -περισσότερο ή λιγότερο- έσπευσαν να υιοθετήσουν τις καταγγελίες των ισλαμιστών ανταρτών, χωρίς να έχει προηγηθεί η παραμικρή έρευνα.

Ο πρόεδρος Τραμπ, μάλιστα, άφησε να εννοηθεί πως θα απαντήσει με πυραυλική επίθεση. Κι όλα αυτά, όταν δεν έχει επιβεβαιωθεί η χρήση χημικών και κυρίως δεν έχει ερευνηθεί ποια πλευρά έκανε χρήση εάν πράγματι έχει γίνει χρήση. Και βεβαίως πριν συγκληθεί το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Είναι προφανές πως η χρήση χημικών επιστρατεύονται ως επικοινωνιακό όπλο για να δημιουργήσουν πολιτικά και στρατιωτικά τετελεσμένα. Το Ισραήλ ήδη έσπευσε να εκμεταλλευθεί την ευκαιρία. Πραγματοποίησε πυραυλική επίθεση εναντίον της συριακής αεροπορικής βάσης Τ-4 κοντά στην πόλη Χόμς, με κόστος 14 νεκρούς και σημαντικές υλικές καταστροφές.

Υπενθυμίζουμε ότι το έργο έχει ξαναπαιχτεί επανειλημμένως και με μεγάλη επιτυχία στο παρελθόν. Πριν ένα χρόνο, ο πρόεδρος Τραμπ είχε διατάξει πυραυλική επίθεση εναντίον της συριακής βάσης Σαϊράτ και πάλι με πρόσχημα τη χρήση χημικών από το καθεστώς Άσαντ. Ενδεικτικό του κλίματος ήταν ότι τότε είχε χειροκροτηθεί και από τους πολιτικούς αντιπάλους του.

Η προϊστορία με τη χρήση χημικών

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Επιθέσεις με χημικά έχουν πραγματοποιηθεί, προκαλώντας όχι μόνο θύματα και παγκόσμια κατακραυγή, αλλά και πολιτικές-στρατιωτικές αντιδράσεις. Το 2012, ο Άσαντ είχε παραδεχθεί πως διαθέτει χημικά και από την πλευρά του ο πρόεδρος Ομπάμα είχε χαρακτηρίσει κόκκινη γραμμή τη χρήση τους.

Ένα χρόνο αργότερα, στις 21 Αυγούστου 2013, πραγματοποιήθηκε επίθεση με αέριο σαρίν εναντίον ανταρτοκρατούμενων περιοχών κοντά στη Δαμασκό, προκαλώντας μεγάλο αριθμό θανάτων και πολλά ερωτηματικά για τους πραγματικούς δράστες. Η Δύση είχε τότε επιρρίψει την ευθύνη στο καθεστώς, παρότι αυτό αρνιόταν κατηγορηματικά. Μερικές ημέρες αργότερα, με την παρέμβαση της Μόσχας, ο Άσαντ συμφώνησε να παραδώσει το χημικό οπλοστάσιό του στον Διεθνή Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων. Ήταν ο όρος για να αποφύγει μία δυτική επίθεση.

Ένα χρόνο αργότερα (Σεπτέμβριος 2014), έγιναν επιθέσεις με αέριο χλωρίου στις επαρχίες Χάμα και Ιντλίμπ. Οι επαρχίες αυτές ελέγχονταν κυρίως από την οργάνωση Αλ Νούσρα (επίσημο κλαδί της Αλ Κάιντα στη Συρία) και από τζιχαντιστικές οργανώσεις που καθοδηγούνται από την Άγκυρα. Και σ’ αυτή την περίπτωση η Δύση επέρριψε την ευθύνη στο καθεστώς. Το ίδιο συνέβη και στο επόμενο περιστατικό, όταν στις 16 Μαρτίου 2015 σημειώθηκε επίθεση με αέριο χλωρίου στην περιοχή του Ιντλίμπ, η οποία ακόμα και σήμερα ελέγχεται από τους τζιχαντιστές.

Τον Οκτώβριο 2016, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ παρέλαβε την εμπιστευτική έκθεση ερευνητικής επιτροπής, η οποία εξέτασε εννέα περιπτώσεις –μεγαλύτερης ή μικρότερης έκτασης– χρήσης χημικών στη Συρία. Απέδωσε την ευθύνη στον Άσαντ για τρεις από αυτές και στο Ισλαμικό Κράτος για μία. Τον Μάρτιο του 2017, Ρωσία και Κίνα άσκησαν βέτο και εμπόδισαν ψήφισμα των Δυτικών, το οποίο ζητούσε την επιβολή κυρώσεων στη Συρία με το επιχείρημα ότι κάνει χρήση χημικών όπλων.

Και οι τζιχαντιστές διαθέτουν χημικά

Και μόνο το γεγονός ότι η ερευνητική επιτροπή παραδέχεται ότι οι τζιχαντιστές διαθέτουν και έχουν τουλάχιστον μία φορά χρησιμοποιήσει χημικά, εγείρει ερωτηματικά για την τωρινή σπουδή σύσσωμης της Δύσης. Επιρρίπτει την ευθύνη στον Άσαντ πριν ακόμα πραγματοποιηθεί ούτε στοιχειώδης έρευνα. Η τακτική που ακολουθείται είναι πανομοιότυπη. Τις πρώτες ημέρες καλλιεργείται διεθνώς το αναγκαίο κλίμα από κυβερνήσεις και Μίντια και στη συνέχεια ακολουθούν συνήθως στρατιωτικά αντίποινα. Πριν ένα χρόνο αμερικανικά πλοία εκτόξευσαν 59 πυραύλους εναντίον της βάσης Σαϊράτ.

Τα ερωτηματικά για τη σπουδή της Δύσης δεν πηγάζουν, βεβαίως, από την ηθική του καθεστώτος Άσαντ. Η διεθνής πείρα μας διδάσκει, ωστόσο, ότι σε τέτοιες περιπτώσεις είναι φρόνιμο να εστιάζουμε στις πολιτικές σκοπιμότητες και όχι να μας απασχολεί η έτσι κι αλλιώς αμφιλεγόμενη ηθική των εμπλεκομένων. Με άλλα λόγια, μας διδάσκει να ακολουθούμε τον χρυσό κανόνα που μας υποδεικνύει να ψάχνουμε τον ένοχο με κριτήριο το ποιος επωφελείται.

Τα τελευταία 2-3 χρόνια, με τη βοήθεια ιρανικών πολιτοφυλακών, της Χεζμπολά και κυρίως των Ρώσων, ο συριακός στρατός είχε ανακτήσει τον έλεγχο μεγάλων τμημάτων της επικράτειας που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του Ισλαμικού Κράτους και άλλων αντικαθεστωτικών ισλαμιστικών οργανώσεων, που υποστηρίζονται από την Άγκυρα και τη Δύση.

Είναι αποκαλυπτικό το γεγονός, πως όταν τα κυβερνητικά στρατεύματα εισήλθαν στο πολιορκημένο Χαλέπι, συνέλαβαν και δεκάδες δυτικούς και Τούρκους αξιωματικούς, οι οποίοι ήταν στρατιωτικοί σύμβουλοι των τζιχαντιστών! Δεν πρόκειται για αμφισβητούμενη πληροφορία. Τα ονόματα των συλληφθέντων δόθηκαν επισήμως στον ΟΗΕ και δεν υπήρξε διάψευση.

Ποιος έχει κίνητρο και συμφέρον

Ευρισκόμενος τότε σε πλεονεκτική θέση στο στρατιωτικό και κατ’ επέκτασιν και στο πολιτικο-διπλωματικό επίπεδο, για ποιο λόγο ο Άσαντ να χρησιμοποιήσει χημικά; Στο επιχειρησιακό επίπεδο δεν θα κέρδιζε το παραμικρό, προκαλώντας τον θάνατο μερικών δεκάδων κυρίως αμάχων. Στο δε πολιτικο-διπλωματικό επίπεδο είχε μόνο να χάσει. Έχοντας και την πείρα από τα προηγούμενα περιστατικά χρήσης χημικών όπλων, γνώριζε άριστα όχι μόνο πως οι Δυτικοί θα του επιρρίψουν αμέσως την ευθύνη, αλλά και πως θα πλήρωνε υψηλό κόστος και θα έδινε το πιο πολύτιμο δώρο στους εχθρούς του.

Μόνο ένας παρανοϊκός που δεν αντιλαμβάνεται ούτε στοιχειωδώς το συμφέρον του θα χρησιμοποιούσε χημικά. Ο Άσαντ μπορεί να είναι δικτάτορας και να μην έχει ηθικούς φραγμούς, αλλά έχει αποδείξει ότι γνωρίζει πολύ καλά το συμφέρον του. Και εάν ακόμα υποθέσουμε ότι ο ίδιος είναι ένας άρρωστος σαδιστής, οι Ρώσοι που τον ελέγχουν δεν θα τον άφηναν ποτέ να κάνει κάτι τέτοιο. Όλα λοιπόν, οδηγούν στην εκτίμηση πως οι πραγματικοί δράστες είναι αυτοί που επωφελούνται από το κλίμα που δημιούργησε διεθνώς η χρήση των χημικών.

Αυτά που ίσχυαν για την πριν ένα χρόνο χρήση χημικών ισχύουν περισσότερο για την τωρινή. Η περιοχή της Γούτα ήταν η μόνη δίπλα στη Δαμασκό που ελεγχόταν από τους αντικαθεστωτικούς ισλαμιστές. Η επιχείρηση ανακατάληψής της από τον συριακό στρατό εξελίσσεται με μεγάλη επιτυχία για τον Άσαντ. Ο μόνος θύλακος που έχει απομείνει στον έλεγχο των ισλαμιστών ανταρτών είναι αυτός της Ντούμα και κατά γενική ομολογία είναι ζήτημα λίγου χρόνου να πέσει.

Με άλλα λόγια, το καθεστώς Άσαντ δεν είχε το παραμικρό κίνητρο για να κάνει χρήση χημικών. Αντιθέτως, οι ισλαμιστές είχαν ισχυρό κίνητρο. Το προηγούμενο διάστημα, η Δύση είχε εξαπολύσει επικοινωνιακή επίθεση εναντίον του καθεστώτος Άσαντ με όπλο τα θύματα των βομβαρδισμών που πραγματοποιούσε ο συριακός στρατός στο πλαίσιο της επιχείρησης ανακατάληψης. Το μπαράζ κατηγοριών δεν άλλαξε την πορεία των επιχειρήσεων.

Τα χημικά, λοιπόν, ήταν το τελευταίο χαρτί που θα μπορούσαν να παίξουν οι αντικαθεστωτικοί ισλαμιστές. Σ’ αυτό τον πόλεμο, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος, αλλά με βάση τα κίνητρα και το ποιος επωφελείται ο ένοχος της χρήσης χημικών, εάν πράγματι έχει γίνει, μάλλον πρέπει να βρίσκεται στην αντίπερα όχθη, όχι εκεί που δείχνουν οι Δυτικοί, χωρίς να έχει προηγηθεί η παραμικρή έρευνα.

SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση