Η ευρωζώνη δεν πρέπει να αποτύχει στην εκκαθάριση των τραπεζών

Ένας λόγος για τον οποίο επικρατεί τέτοιο χάος στην ευρωζώνη, είναι επειδή η ίδια δεν είχε το κουράγιο να «καθαρίσει» τις τράπεζές της. Οι Ηνωμένες Πολιτείες «έτριψαν» κατάλληλα τους δανειστές τους, ακολουθώντας την εκκαθάριση με ανακεφαλαιοποίηση, το 2009. Αντίθετα, η ευρωζώνη προέβη σε μία σειρά από πρόχειρα τεστ αντοχής τα οποία μάλιστα απέτυχαν να εντοπίσουν πολλά από τα μεγαλύτερα τραπεζικά προβλήματα, όπως αυτά της Ιρλανδίας, της Ισπανίας και της Κύπρου.

Τα τελευταία χρόνια, η ευρωζώνη έχει αρχίσει να αντιμετωπίζει αυτά τα προβλήματα αποσπασματικά. Αλλά, εξακολουθεί να στοιχειώνεται από τράπεζες-ζόμπι, οι οποίες δεν είναι αρκετά ισχυρές για να στηρίξουν την οικονομική ανάκαμψη.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, έχει τώρα τη χρυσή ευκαιρία να πιέσει το πλήκτρο «reset» (επαναφοράς), προτού αναλάβει τη δουλειά του επόπτη στα μέσα του 2014. Δεν πρέπει να αποτύχει στην εκκαθάριση.

Ο Μάριο Ντράγκι, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, έχει επίγνωση της ευκαιρίας αλλά και της απειλής. Φοβάται ότι, ακόμη και αν ο επόπτης κάνει σωστά τη δουλειά του, και πάλι δεν θα υπάρχει δίχτυ ασφαλείας για τις προβληματικές τράπεζες που δεν είναι σε θέση να προχωρήσουν από μόνες τους σε ανακεφαλαιοποίηση. Γι’ αυτό και την τελευταία εβδομάδα, έκανε έκκληση στις κυβερνήσεις να προβούν σε ρητές δεσμεύσεις για την παροχή μίας τέτοιας δικλείδας ασφαλείας.

Ο Ντράγκι τόνισε την αντίθεση μεταξύ του τεστ αντοχής των ΗΠΑ, στο οποίο η Ουάσιγκτον δεσμεύτηκε να καλύψει οποιεσδήποτε τρύπες στον ισολογισμό, και του τελευταίου ευρωπαϊκού τεστ αντοχής που πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) το 2011, το οποίο δεν περιλάμβανε καμία τέτοια δέσμευση από τις κυβερνήσεις. Το τεστ των ΗΠΑ, έβαλε την οικονομία στο δρόμο προς την ανάκαμψη. το τεστ της ΕΑΤ πυροδότησε μία νέα φάση της κρίσης.

Το ηθικό δίδαγμα είναι προφανές: χωρίς δίχτυ ασφαλείας, μία πλήρης αποκάλυψη των προβλημάτων μπορεί να προκαλέσει πανικό. Ως αποτέλεσμα, η εποπτική αρχή μπορεί να μπει στον πειρασμό να συνεχίσει να κρύβει τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Σε αυτή την περίπτωση, η ανάκαμψη της ευρωζώνης θα καθυστερήσει περαιτέρω, και η αξιοπιστία της ΕΚΤ θα καταστραφεί.

Μέχρι στιγμής, οι κυβερνήσεις δεν έχουν ανταποκριθεί στο αίτημα του Ντράγκι για το λεγόμενο «δίχτυ ασφαλείας». Εν τω μεταξύ, η ΕΚΤ και η ΕΑΤ –οι οποίες εργάζονται σε διαφορετικές πτυχές της εκκαθάρισης- έχουν αρκετά θέματα που χρειάζεται να οι ίδιες να διευθετήσουν.

Πρώτα απ’ όλα, ποιος ακριβώς θα επανεξετάσει το ενεργητικό των τραπεζών; Η ΕΚΤ δεν διαθέτει ακόμη το ανθρώπινο δυναμικό για να το κάνει. Γι’ αυτό, πρέπει να βασίζεται στις εθνικές εποπτικές αρχές. Το πρόβλημα είναι, ότι αυτές οι εθνικές εποπτικές αρχές μπορεί να έχουν κίνητρο να κρύψουν τα προβλήματα των τραπεζών τους, έτσι ώστε το κόστος για τη διάσωσή τους να επιβαρύνει, τελικώς, την ευρωζώνη στο σύνολό της.

Η απάντηση του Ντράγκι, είναι να βάλει τις εποπτικές αρχές να διασταυρώσουν τους ισολογισμούς των τραπεζών των άλλων χωρών –και να ενισχύσει την ανεξαρτησία του λογιστικού ελέγχου με τη συμμετοχή αξιολογητών του ιδιωτικού τομέα. Η τελευταία αυτή πρόταση, προκάλεσε αρκετή δυσαρέσκεια στη Γαλλία. Ωστόσο, σε ένα πρόσφατο δείπνο με τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών, ο Ντράγκι κατάφερε να περάσει τη λύση του.

Συνεχίζει να μένει αναπάντητο το ερώτημα του εάν η ΕΚΤ μπορεί να διεξάγει μία επαρκώς εμπεριστατωμένη επανεξέταση, δεδομένου ότι θέλει να έχει τελειώσει την όλη διαδικασία μέχρι την επόμενη άνοιξη. Χρειάζεται ακόμη να αξιολογήσει το πόσο πιθανό είναι να βγουν ξινά τα δάνεια, και το αν οι τράπεζες έχουν λάβει τα απαραίτητα μέτρα ενάντια σε αυτή την πιθανότητα. Θα επανεξεταστούν περίπου 140 από τις κορυφαίες τράπεζες της ευρωζώνης.

Η ΕΚΤ θα πρέπει επίσης να εξετάσει κατά πόσον οι δανειστές έχουν χρησιμοποιήσει κατάλληλους «συντελεστές στάθμισης κινδύνου» για τα περιουσιακά τους στοιχεία. Ο συντελεστής στάθμισης κινδύνου καθορίζει το μέγεθος των κεφαλαιακών αποθεμάτων ασφαλείας που υποχρεούται να τηρεί μία τράπεζα. Επικρατεί η διαδεδομένη υποψία ότι πολλοί δανειστές χρησιμοποιούν τεχνητά χαμηλούς συντελεστές για να δώσουν την παραπλανητική εντύπωση ότι είναι καλά κεφαλαιοποιημένοι.

Αφόρου ολοκληρώσει η ΕΚΤ τον έλεγχό της, η ΕΑΤ θα διεξάγει ένα τεστ αντοχής για να ελέγξει εάν οι τράπεζες μπορούν να επιβιώσουν από ένα σοκ. Αυτό εγείρει πολλά άλλα ερωτήματα όπως: πόσο μεγάλο σοκ θα δοκιμάσουν; πόσο κεφάλαιο θα χρειαστεί να έχουν οι τράπεζες για το σενάριο αυτό· και πόσος καιρός θα χρειαστεί για την ανανέωση του κεφαλαίου τους, εφόσον η δοκιμή αποτύχει. Εάν η ΕΑΤ αποδειχθεί υπερβολικά επιεικής, η δοκιμή τα εκτεθεί σε γελοιοποίηση στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Ένα ακόμη θέμα, είναι το κατά πόσον η έλλειψη κεφαλαίων θα εκφράζεται ως απόλυτος αριθμός –όπως το 1 δις ευρώ- ή ως ποσοστό των σταθμισμένων περιουσιακών στοιχείων. Το τελευταίο τεστ της ΕΑΤ χρησιμοποίησε τη μέθοδο του ποσοστού, με την καταστροφική συνέπεια ότι πολλές τράπεζες έλυσαν το πρόβλημα κεφαλαίου τους πουλώντας περιουσιακά στοιχεία και διακόπτοντας το δανεισμό –συνθλίβοντας περαιτέρω την οικονομία. Ο Ewald Nowotny, μέλος του συμβουλίου της ΕΚΤ, είπε τον περασμένο μήνα στο Reuters ότι το λάθος αυτό δεν θα επαναληφθεί.

Αφότου αντιμετωπιστούν όλα αυτά, το ερώτημα θα είναι ποιος θα παρέχει δικλείδα ασφαλείας αν μία τράπεζα έχει κεφαλαιακό έλλειμμα το οποίο δε μπορεί η ίδια να καλύψει, και η κυβέρνησή της είναι υπερβολικά χρεωμένη για να βοηθήσει.

Μία επιλογή θα ήταν ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ), το ταμείο διάσωσης της Ευρωζώνης, ο οποίος θα μπορούσε να εισφέρει κεφάλαια απευθείας στις τράπεζες. Ωστόσο, η Γερμανία φαίνεται να έχει απορρίψει οποιοδήποτε τέτοιο ενδεχόμενο.

Η κύρια εναλλακτική λύση είναι να δανείσει ο ΕΜΣ χρήματα στις εθνικές κυβερνήσεις, οι οποίες θα μπορούν μετά να τα μεταφέρουν στις τράπεζές τους. Αυτό συνέβη πέρυσι, όταν μπήκαν σε μπελάδες οι δανειστές της Ισπανίας.

Το πρόβλημα είναι ότι αυτό θα προσέθετε στο έλλειμμα και το χρέος της κυβέρνησης. Μία μερική λύση θα μπορούσε να είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αγνοήσει τυχόν εισφορές κεφαλαίου όταν κρίνει αν οι κυβερνήσεις έχουν κάνει αρκετά για να μειώσουν τα ελλείμματά τους. Δίχως μία τέτοιου είδους ανοχή, μπορεί να αναγκαστούν να στραφούν σε έναν ακόμη γύρο μέτρων λιτότητας, τα οποία καταστρέφουν την ανάπτυξη.

Με τόσα ζητήματα που μένει να επιλυθούν, υπάρχει κίνδυνος ότι η γιγαντιαία επιχείρηση εκκαθάρισης των ευρωπαϊκών τραπεζών, είτε θα είναι ένα ακόμα φιάσκο ή θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη ζημιά. Έχοντας ήδη σπαταλήσει πέντε χρόνια αποτυγχάνοντας να αντιμετωπίσει σωστά το πρόβλημα, η ευρωζώνη πρέπει να βεβαιωθεί ότι δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση