Γιατί το δημόσιο χρέος δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί

• Γράφει ο Γιώργος Καισάριος
  

Πολλοί κάνουν λόγο ότι η Ελλάδα είναι ανοργάνωτη, σπάταλη και χωρίς σοβαρότητα και για αυτό τον λόγο δεν έχουμε καταφέρει να εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας προς την τρόικα. Πιο συγκεκριμένα, ότι δεν έχουμε καταφέρει να εξοικονομήσουμε πόρους ώστε να αποπληρώσουμε τους πιστωτές μας.

Από την μεριά μου, σας έχω πει ότι είμαστε μη βιώσιμοι εδώ και πολύ καιρό. Εσείς που με γνωρίζετε ακόμα και πριν έρθω σε αυτό το βήμα, την αναδιάρθρωση, το κούρεμα και πολλά από αυτά που σας γράφω τα φωνάζω από το 2009. Το ότι η Ελλάδα θα πτωχεύσει με τον δρόμο που έχει χαράξει το φωνάζω από το 2003.

Το πρόβλημα με την Ελλάδα σήμερα είναι ότι το κόστος επιτοκίου που απαιτείται για να εξυπηρετηθεί το χρέος είναι τόσο μεγάλο, που δεν είναι δυνατόν το χρέος να εξυπηρετηθεί.

Όσοι νομίζουν ότι απλά απολύοντας δημοσίους υπαλλήλους ή ακόμα και αναδιαρθρώνοντας την κρατική μηχανή θα βρεθούν πόροι έτσι ώστε να εξυπηρετήσουμε κανονικά το χρέος μας, μάλλον δεν αντιλαμβάνονται τα νούμερα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.

Αν δεν κάνω λάθος, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους μας (τόκοι) για φέτος θα προσεγγίσει τα 18 δισ. ευρώ (ή κάπου κοντά σε αυτό το νούμερο). Αν διαιρέσουμε τους τόκους δια το ΑΕΠ (18 δισ. ευρώ σε τόκους δια 215 δισ. ευρώ ΑΕΠ), θα δούμε ότι ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι τόκοι που πληρώνουμε είναι περίπου 8,4% του ΑΕΠ.

Για να κάνουμε μια σύγκριση, ας δούμε πόσα λεφτά πληρώνει για τόκους η Αμερική. Πιο κάτω είναι το διάγραμμα που δείχνει το συνολικό κόστος εξυπηρέτησης (net) του Αμερικανικού χρέους.

https://research.stlouisfed.org/

Όπως δείχνει καθαρά το διάγραμμα, το συνολικό κόστος για τόκους τρέχει με περίπου 230 δισ. δολάρια ετησίως. Τώρα ας δούμε και το επόμενο διάγραμμα, που απεικονίζει το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους σε σχέση με το Αμερικανικό ΑΕΠ.

https://research.stlouisfed.org/

Όπως επίσης δείχνει καθαρά το διάγραμμα, το κόστος είναι περίπου 1,3% του ΑΕΠ. Μάλιστα το εντυπωσιακό είναι ότι είναι σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, παρ΄ όλο που το αμερικανικό χρέος είναι σε επίπεδα - ρεκόρ.

Τώρα ας κάνουμε ορισμένους υπολογισμούς. Ας δούμε πόσα θα πλήρωνε το αμερικανικό δημόσιο, αν το κόστος εξυπηρέτησης του αμερικανικού χρέους ήταν όσο είναι το ελληνικό κόστος χρηματοδότησης σε σχέση με το ΑΕΠ.

Έχουμε και λέμε: 8,4% / 1,30% = 6,2%. Με λίγα λόγια, το ελληνικό δημόσιο πληρώνει αναλογικά 6,2 φορές περισσότερο για τόκους από ό,τι το αμερικανικό δημόσιο.

Τώρα αν το αμερικανικό δημόσιο πλήρωνε όσο πληρώνει η Ελλάδα, θα έπρεπε να πληρώνει ετησίως περίπου 6,2 * 230 = 1,42 τρισ. δολάρια σε τόκους.

Το ερώτημα είναι το εξής: Όση εξοικονόμηση πόρων και να κάνει η Αμερική, θα βρει ποτέ τα λεφτά για να πληρώσει αυτό το ποσό σε τόκους; Η απάντηση είναι όχι.

Εδώ με μηδενικά επιτόκια και με το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους που είναι στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα, η Αμερική έχει ένα έλλειμμα περίπου 10% του ΑΕΠ. Αν το αμερικανικό κράτος είχε το δικό μας χρέος, το έλλειμμά του θα ήταν 20% του ΑΕΠ. Όσους δημοσίους υπαλλήλους και να απολύσει η Αμερική και όσο και να μειώσει τις στρατιωτικές δαπάνες, δεν βγαίνουν τα νούμερα για να μπορεί να εξυπηρετήσει ένα χρέος 160% του ΑΕΠ με επιτόκιο 5%.

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι προσπαθούμε να καταφέρουμε το αδύνατον. Προσπαθούμε να καταφέρουμε κάτι που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ και που (κατά την άποψη μου) καμία χώρα στην παγκόσμια ιστορία δεν έχει πετύχει.

Τούτο είναι να καταφέρουμε να εξυπηρετήσουμε ένα χρέος 160% του ΑΕΠ με επιτόκιο 5% και παράλληλα, προσπαθώντας να μειώσουμε τις δαπάνες για να γίνουμε βιώσιμοι.

Καμία χώρα στον κόσμο δεν το έχει κάνει και δεν θα είμαστε εμείς που θα το κάνουμε, διότι απλά τα νούμερα δεν βγαίνουν για να μπορούμε να το κάνουμε.

Έχοντας πει αυτό όμως, δεν σημαίνει ότι πρέπει να μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια. Και βέβαια πρέπει να αναδιαρθρωθεί αυτό το κράτος. Μεταξύ άλλων, πρέπει να αλλάξουν οι θεσμοί, οι νόμοι και το τρόπος λειτουργίας της δικαιοσύνης. Όλοι λένε ότι έχουμε υπεράριθμους δημοσίους υπαλλήλους -αν έχουμε να το συζητήσουμε και να το τακτοποιήσουμε. Ναι το δημόσιο έχει πολύ λίπος και μπορεί να βρεθούν πόροι αν κάναμε τα πράγματα λίγο διαφορετικά. Πολλά θα μπορούσαν να γίνουν που δεν έχουν γίνει και είναι μεγάλη η ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας που μας έφτασε έως εδώ.

Αλλά άλλο το ένα και άλλο το άλλο.

Ακόμα και αν κάναμε όλα αυτά που μας λένε να κάνουμε αύριο, ακόμα και αν απολύσουμε 200.000 δημοσίους υπαλλήλους και ακόμα και αν πουλούσαμε ό,τι έχουμε και δεν έχουμε, πάλι τα ποσά που θα εξοικονομούσαμε δεν θα είναι αρκετά για να εξυπηρετήσουμε το χρέος μας ή για να γίνουμε βιώσιμοι. Και ακόμα και αν τα καταφέρναμε για μια χρονιά, δεν είναι κάτι που θα μπορούσε να επαναληφθεί σε βάθος χρόνου.

Σας έχω πει πολλές φορές εδώ και ένα χρόνο ότι το κούρεμα είναι μονόδρομος. Ο κυριότερος λόγος είναι διότι είναι αδύνατον να μπορεί να εξυπηρετήσει κανείς το χρέος που έχουμε. Το 50% κούρεμα επί του συνόλου τους χρέους που φωνάζω από πέρσι (και όχι αυτό που θέλουν να κάνουν σήμερα) έχει σκοπό να μειώσει το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους μας στο 4% του ΑΕΠ περίπου. Να τονίσω ότι το 4% είναι το όριο που δεν πρέπει να υπερβούμε αν θέλουμε να έχουμε ελπίδες να γίνουμε βιώσιμοι.

Ελπίζω να τα γνωρίζουν αυτά τα θέματα αυτοί που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις. Επίσης ελπίζω να τα έχουν υπόψη οι πιστωτές μας καθώς και το ΔΝΤ. Διότι αν δεν γίνει κούρεμα αρκετά μεγάλο και αν δεν σχεδιαστεί με γνώμονα να γίνουμε μακροπρόθεσμα βιώσιμοι, τότε σε λίγο καιρό θα βρεθούμε πάλι με τα ίδια προβλήματα και δεν θα έχουμε καταφέρει τίποτα.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση