Εκτός ορίων κινούνται πλέον ΔΝΤ και Παπανδρέου

Υπάρχουν και όρια: οι πιέσεις της τρόικας και οι αντοχές της κοινωνίας

Υπάρχει και ένα όριο. Υπάρχει ένα όριο στις πιέσεις που μπορεί να δεχτεί η Ελλάδα για την εφαρμογή του προγράμματος-σοκ, το οποίο επέβαλε το ΔΝΤ και οι Ευρωπαίοι. Το όριο αυτό δεν είναι ηθικό ή πολιτικό. Δεν είναι το όριο ανοχής των υπουργών, για παράδειγμα, όταν οι τεχνοκράτες και η τρόικα τους επιστρέφουν τα νομοσχέδιά τους, όχι με παρατηρήσεις ή υποδείξεις, αλλά με εντολές για το πώς θα πρέπει να τα αναπροσαρμόσουν και να τα ψηφίσουν.
Στην πράξη, το έχουμε αποδεχθεί πως η υπογραφή του μνημονίου συνιστά εκχώρηση μέρους, μεγάλου μέρους, της κυβερνητικής εξουσίας. Έχουμε κυβέρνηση περιορισμένης ευθύνης και υπουργούς περιορισμένων αρμοδιοτήτων. Δεν είναι αναγκαστικά τραγωδία – γιατί προφανώς μια κυβέρνηση που δεν θα είχε μια τέτοια ορατή δαμόκλειο σπάθη πάνω από το κεφάλι της, θα αντιμετώπιζε τέτοιας έκτασης πιέσεις ώστε αποκλειόταν να προχωρήσει τίποτα, ή πάντως αποκλειόταν να προχωρήσουν οι οδυνηρές μεταρρυθμίσεις με τους ρυθμούς που επιβάλλει η ανάγκη και η συγκυρία.
Το όριο (όχι τα φληναφήματα περί “κόκκινων γραμμών” και τα υπόλοιπα επικοινωνιακά τετριμμένα, αλλά το ουσιαστικό όριο) το θέτει η πραγματικότητα. Και είναι το όριο διατήρησης της συνοχής της κοινωνίας. Αντί για μια μάχη οπισθοφυλακών με την τρόικα, που έτσι κι αλλιώς δεν έχει πιθανότητες επιτυχίας, αντί για ένα παζάρι θέμα-θέμα, και μέτρο-μέτρο, που έτσι κι αλλιώς δεν έχει περιεχόμενο γιατί το παζάρι απαιτεί μια στοιχειώδη ισορροπία συμφερόντων ως προς το αντικείμενο της διαπραγμάτευσης, η κυβέρνηση αυτό που έχει να κάνει είναι να εξηγήσει, να πείσει όχι πια την ώριμη ελληνική κοινωνία, αλλά τους Ευρωπαίους εταίρους, τους εμπειρογνώμονες και τους τεχνοκράτες λιγότερο, πολύ περισσότερο όμως τις πολιτικές ηγεσίες που τώρα πια κατάλαβαν τι παίζεται για τη βασική προϋπόθεση ώστε να πετύχει το ελληνικό πείραμα.
Και η προϋπόθεση αυτή είναι η στοίχιση της ελληνικής κοινωνίας πίσω από την εφαρμογή του. Για να μπορούν να στηρίξουν, σφίγγοντας τα δόντια, μια μεταρρυθμιστική και εξυγιαντική προσπάθεια χωρίς προηγούμενο σε κόστος και ένταση, χρειάζεται πάλι ένα βασικό μέλημα. Κι αυτό είναι η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.
Το Ασφαλιστικό, και μαζί τα εργασιακά, είναι τα πιο ευαίσθητα πεδία ως προς αυτή την κρίσιμη παράμετρο. Δεν έχουν άδικο τα μέλη της τρόικας σε όλες τις παρατηρήσεις τους. Αλλά η ακραία πίεση μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες αντιδράσεις.
Για παράδειγμα, η αύξηση του ορίου των απολύσεων μπορεί να γίνει αποδεκτή, η μείωση των αποζημιώσεων ενδεχομένως. Αλλά σωρευτικά και τα δύο ταυτόχρονα φέρνουν το φάσμα μιας εργασιακής ζούγκλας, όπου οι εργαζόμενοι θα βρεθούν παραχρήμα από ένα καθεστώς προστατευτικό έρμαιοι σε μια εργασιακή κουλτούρα που δεν ανήκει σε αυτή τη χώρα, και ασφαλώς δεν μπορεί να ενσωματωθεί από τη μια μέρα στην άλλη.
Αν οι Ευρωπαίοι θέλουν πράγματι να πετύχει το πρόγραμμα, θα χρειαστεί να δείξουν ότι δεν εύχονται απλώς “καλό κουράγιο”, αλλά βοηθάνε και όσους το δείχνουν. Ότι δηλαδή ενδιαφέρονται για εταίρους τους κι όχι απλώς για την είσπραξη των δανεικών.
Πηγή