Μπροστά στη Συνθήκη της Λισαβόνας
Του Γέρζι Μπούσεκ
Η λέξη «ιστορικός» συχνά υπερχρησιμοποιείται. Ωστόσο, η 1η Δεκεμβρίου 2009 θα καταγραφεί στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως η ημέρα κατά την οποία τίθεται σε ισχύ η Συνθήκη της Λισαβόνας, τερματίζοντας περίπου μια δεκαετία εσωτερικών συζητήσεων.
Η Συνθήκη επιφέρει αύξηση της δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και δίδει τεράστια ώθηση στις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Σχεδόν διπλασιάζεται η νομοθετική και δημοσιονομική αρμοδιότητα του Κοινοβουλίου. Ένας καίριος τομέας αυξημένης αρμοδιότητας είναι η Κοινή Γεωργική Πολιτική.
Εδώ οι ΒΕΚ για πρώτη φορά θα συναποφασίζουν με τους υπουργούς των κρατών-μελών αφενός για τη γεωργική νομοθεσία και αφετέρου για τις γεωργικές δαπάνες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου 40% του προϋπολογισμού της ΕΕ. Το ίδιο ισχύει για την αλιευτική πολιτική της ΕΕ.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συναποφασίζει, επίσης, με τους υπουργούς των κρατών-μελών στις σημαντικές σφαίρες της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων (μετανάστευση και άσυλο συμπεριλαμβανομένων των όρων για την αποδοχή αιτούντων ασύλου) και της πολιτικής για το διεθνές εμπόριο. Οι ΒΕΚ θα έχουν ισότιμο λόγο με τους υπουργούς σχετικά με τον τρόπο που δαπανώνται οι πόροι όλων των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ.
Αυτή η αύξηση αρμοδιοτήτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βασίζεται στο γεγονός ότι το Κοινοβούλιο ήδη απολαύει συναπόφασης με το Συμβούλιο Υπουργών σε πολλούς υφιστάμενους τομείς - κυρίως στην ενιαία αγορά της ΕΕ καθώς και στις πολιτικές που αφορούν το περιβάλλον, τις μεταφορές, την απασχόληση και την ανάπτυξη.
«Πρωτοβουλία των Ευρωπαίων πολιτών»
Η Συνθήκη αλλάζει προς το καλύτερο τον τρόπο με τον οποίο κυβερνάται η ήπειρός μας, αυξάνοντας την επιρροή τόσο των πολιτών όσο και των εθνικών κοινοβουλίων, στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Συνθήκη της Λισαβώνας παρέχει στους πολίτες μια περισσότερο άμεση γνώμη στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Για παράδειγμα, η Συνθήκη θεσπίζει την «πρωτοβουλία των Ευρωπαίων πολιτών», η οποία παρέχει τη δυνατότητα σε ένα εκατομμύριο πολιτών, οι οποίοι είναι υπήκοοι ενός σημαντικού αριθμού κρατών-μελών, να καλέσουν άμεσα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εισηγηθεί μια νομοθετική πρόταση σε οιονδήποτε τομέα αρμοδιότητας της ΕΕ. Αυτό το είδος της άμεσης συμμετοχής θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη δέσμευση με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, τα οποία διαθέτουν διαρκώς και περισσότερη επιρροή.
Η ΕΕ είναι μια Ευρώπη που βασίζεται σε ορισμένες αξίες, κυρίως την ελευθερία και την αλληλεγγύη. Η Συνθήκη προωθεί τις αξίες της Ένωσης, εισάγοντας το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στο ευρωπαϊκό πρωτογενές δίκαιο, εξασφαλίζοντας κατ' αυτόν τον τρόπο καλύτερη προστασία των Ευρωπαίων πολιτών. Ο Χάρτης αποτελεί εγγύηση ότι τα θεσμικά όργανα και η νομοθεσία της Ένωσης δεν μπορούν να παραβιάσουν βασικούς κανόνες ανθρωπίνων δικαιωμάτων - τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θα πρέπει να τους τηρούν.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστηρίζει πλήρως το Χάρτη, ακόμη και εάν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Πολωνία και η Τσεχική Δημοκρατία διαπραγματεύθηκαν ειδικές εξαιρέσεις, πράγμα που δείχνει την ικανότητα της ΕΕ να εφαρμόζει ελαστικές ρυθμίσεις και να σέβεται τις ευαισθησίες συγκεκριμένων κρατών-μελών.
Η Ευρωπαϊκή μας Ένωση, η οποία αριθμεί περίπου 500 εκατομμύρια άτομα, θα έχει ένα βελτιωμένο σύστημα δημοκρατικής ευθύνης, σύμφωνα με το οποίο οιαδήποτε νομοθεσία θα υπόκειται σε προηγούμενο ενδελεχή έλεγχο των εθνικών κοινοβουλίων και κατόπιν στη διπλή έγκριση του Συμβουλίου Υπουργών, το οποίο αποτελείται από υπουργούς που είναι υπόλογοι σ' αυτά τα ίδια εθνικά κοινοβούλια, και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο εκλέγεται άμεσα από τους πολίτες για να τους εκπροσωπήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Αυτό είναι ένα επίπεδο ελέγχου το οποίο δεν υπάρχει σε καμία άλλη διεθνή δομή. Έλεγχος ο οποίος θα πρέπει να καταστήσει την ΕΕ περισσότερο διαφανή και υπεύθυνη έναντι των πολιτών της Ευρώπης.
«Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Κοινότητα»
Η εξωτερική δράση της ΕΕ είναι στενά συνδεδεμένη με τον ενεργειακό εφοδιασμό και την ενεργειακή ασφάλεια. Στη Συνθήκη της Λισαβώνας εισάγεται ένα ολόκληρο νέο κεφάλαιο για την ενεργειακή πολιτική, στο οποίο περιλαμβάνεται και η αλληλεγγύη όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό, πράγμα που αποτελεί μέλημα πάρα πολλών Ευρωπαίων. Οι σκοποί της πολιτικής της ΕΕ είναι πεντακάθαροι, κυρίως προώθηση της εσωτερικής ενεργειακής αγοράς, προώθηση των ενεργειακών αλληλοσυνδέσεων και εγγύηση του εφοδιασμού. Η Συνθήκη θέτει τα θεμέλια για μια τόσο αναγκαία κοινή ενεργειακή πολιτική της ΕΕ - αυτό που θα αποκαλούσα μια «Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Κοινότητα».
Τον περασμένο Ιανουάριο ξέσπασε μια διαμάχη, με αιτία το φυσικό αέριο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η οποία στέρησε από μια σειρά χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (ιδιαίτερα τη Βουλγαρία και τη Σλοβακία) τον εφοδιασμό σε φυσικό αέριο επί δύο εβδομάδες στα μέσα του χειμώνα. Είδαμε τι μπορεί να σημαίνει η έλλειψη μιας ίδιας πολιτικής της Ένωσης. Ήταν κατά κάποιον τρόπο μια επανάληψη παρόμοιας περίπτωσης του Ιανουαρίου του 2006. Οι εξελίξεις στην ενεργειακή πολιτική, που προβλέπονται στη Συνθήκη, είναι συνεπώς σημαντικές, αναγκαίες, και με αγγίζουν στην καρδιά: οι Ευρωπαίοι ενδεχομένως δεν αντιλαμβάνονται όλες τις περιπλοκές της γεωπολιτικής• ωστόσο, κατανοούν τι σημαίνει να κόβεται η θέρμανση στα σπίτια τους, στα νοσοκομεία τους, στα σχολεία τους.
Η Συνθήκη της Λισαβώνας δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε είναι τέλεια: είναι μια βελτιωμένη δέσμη κανόνων για την ανάπτυξη της πολιτικής της ΕΕ. Είκοσι χρόνια μετά την πραγματοποίηση των δημοκρατικών αλλαγών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, και ως πρώτος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από αυτό το τμήμα της ηπείρου μας, είμαι υπερήφανος να δηλώσω ότι έχουμε τώρα μια δέσμη δημοκρατικών και αποτελεσματικών κανόνων, ικανών να παράσχουν απαντήσεις για 500 εκατομμύρια ανθρώπους στα 27 (πιθανώς 28 ή σύντομα 29) κράτη-μέλη.
Για μια «βαθμιαία αλλαγή»
Η Συνθήκη της Λισαβώνας παρέχει τη δυνατότα στην Ευρώπη να αναλάβει τις ευθύνες της στον κόσμο με σοβαρότερο τρόπο. Ο Υπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας (και είμαι ευτυχής διότι είναι γυναίκα όπως είχα ζητήσει), ο οποίος θα επικουρείται από την πρόσφατα αναπτυχθείσα Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, θα παράσχει μια σαφή φωνή για την Ένωση στον κόσμο. Η Βαρόνη Κάθι Άστον, ως Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα περάσει από ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια της δεύτερης εβδομάδας του Ιανουαρίου, προκειμένου να αξιολογηθεί η καταλληλότητά της για τη νέα θέση της. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτή η νέα φωνή, που θα υποστηρίζεται από μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, συνδυάζοντας την ευρωπαϊκή εμπειρογνωμοσύνη στη διακυβερνητική διπλωματία με τις κοινοτικές ικανότητές μας, μπορεί να παράσχει μια βαθμιαία αλλαγή στην αποτελεσματικότητα της εξωτερικής μας πολιτικής. Με έναν αυξανόμενο αριθμό αποστολών της ΕΕ για τη διαχείριση κρίσεων ανά τον κόσμο, το Ευρωπαϊκο Κοινοβούλιο θα επιμείνει, όπως είναι το καθήκον μας να πράξουμε, στο να λογοδοτεί η Βαρόνη Άστον όσον αφορά τη διαφάνεια και την απόδοσης ευθύνης.
* Πρόεδρος Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Η λέξη «ιστορικός» συχνά υπερχρησιμοποιείται. Ωστόσο, η 1η Δεκεμβρίου 2009 θα καταγραφεί στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως η ημέρα κατά την οποία τίθεται σε ισχύ η Συνθήκη της Λισαβόνας, τερματίζοντας περίπου μια δεκαετία εσωτερικών συζητήσεων.Η Συνθήκη επιφέρει αύξηση της δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και δίδει τεράστια ώθηση στις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Σχεδόν διπλασιάζεται η νομοθετική και δημοσιονομική αρμοδιότητα του Κοινοβουλίου. Ένας καίριος τομέας αυξημένης αρμοδιότητας είναι η Κοινή Γεωργική Πολιτική.
Εδώ οι ΒΕΚ για πρώτη φορά θα συναποφασίζουν με τους υπουργούς των κρατών-μελών αφενός για τη γεωργική νομοθεσία και αφετέρου για τις γεωργικές δαπάνες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου 40% του προϋπολογισμού της ΕΕ. Το ίδιο ισχύει για την αλιευτική πολιτική της ΕΕ.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συναποφασίζει, επίσης, με τους υπουργούς των κρατών-μελών στις σημαντικές σφαίρες της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων (μετανάστευση και άσυλο συμπεριλαμβανομένων των όρων για την αποδοχή αιτούντων ασύλου) και της πολιτικής για το διεθνές εμπόριο. Οι ΒΕΚ θα έχουν ισότιμο λόγο με τους υπουργούς σχετικά με τον τρόπο που δαπανώνται οι πόροι όλων των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ.
Αυτή η αύξηση αρμοδιοτήτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βασίζεται στο γεγονός ότι το Κοινοβούλιο ήδη απολαύει συναπόφασης με το Συμβούλιο Υπουργών σε πολλούς υφιστάμενους τομείς - κυρίως στην ενιαία αγορά της ΕΕ καθώς και στις πολιτικές που αφορούν το περιβάλλον, τις μεταφορές, την απασχόληση και την ανάπτυξη.
«Πρωτοβουλία των Ευρωπαίων πολιτών»
Η Συνθήκη αλλάζει προς το καλύτερο τον τρόπο με τον οποίο κυβερνάται η ήπειρός μας, αυξάνοντας την επιρροή τόσο των πολιτών όσο και των εθνικών κοινοβουλίων, στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Συνθήκη της Λισαβώνας παρέχει στους πολίτες μια περισσότερο άμεση γνώμη στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Για παράδειγμα, η Συνθήκη θεσπίζει την «πρωτοβουλία των Ευρωπαίων πολιτών», η οποία παρέχει τη δυνατότητα σε ένα εκατομμύριο πολιτών, οι οποίοι είναι υπήκοοι ενός σημαντικού αριθμού κρατών-μελών, να καλέσουν άμεσα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εισηγηθεί μια νομοθετική πρόταση σε οιονδήποτε τομέα αρμοδιότητας της ΕΕ. Αυτό το είδος της άμεσης συμμετοχής θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη δέσμευση με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, τα οποία διαθέτουν διαρκώς και περισσότερη επιρροή.
Η ΕΕ είναι μια Ευρώπη που βασίζεται σε ορισμένες αξίες, κυρίως την ελευθερία και την αλληλεγγύη. Η Συνθήκη προωθεί τις αξίες της Ένωσης, εισάγοντας το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στο ευρωπαϊκό πρωτογενές δίκαιο, εξασφαλίζοντας κατ' αυτόν τον τρόπο καλύτερη προστασία των Ευρωπαίων πολιτών. Ο Χάρτης αποτελεί εγγύηση ότι τα θεσμικά όργανα και η νομοθεσία της Ένωσης δεν μπορούν να παραβιάσουν βασικούς κανόνες ανθρωπίνων δικαιωμάτων - τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θα πρέπει να τους τηρούν.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστηρίζει πλήρως το Χάρτη, ακόμη και εάν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Πολωνία και η Τσεχική Δημοκρατία διαπραγματεύθηκαν ειδικές εξαιρέσεις, πράγμα που δείχνει την ικανότητα της ΕΕ να εφαρμόζει ελαστικές ρυθμίσεις και να σέβεται τις ευαισθησίες συγκεκριμένων κρατών-μελών.
Η Ευρωπαϊκή μας Ένωση, η οποία αριθμεί περίπου 500 εκατομμύρια άτομα, θα έχει ένα βελτιωμένο σύστημα δημοκρατικής ευθύνης, σύμφωνα με το οποίο οιαδήποτε νομοθεσία θα υπόκειται σε προηγούμενο ενδελεχή έλεγχο των εθνικών κοινοβουλίων και κατόπιν στη διπλή έγκριση του Συμβουλίου Υπουργών, το οποίο αποτελείται από υπουργούς που είναι υπόλογοι σ' αυτά τα ίδια εθνικά κοινοβούλια, και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο εκλέγεται άμεσα από τους πολίτες για να τους εκπροσωπήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Αυτό είναι ένα επίπεδο ελέγχου το οποίο δεν υπάρχει σε καμία άλλη διεθνή δομή. Έλεγχος ο οποίος θα πρέπει να καταστήσει την ΕΕ περισσότερο διαφανή και υπεύθυνη έναντι των πολιτών της Ευρώπης.
«Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Κοινότητα»
Η εξωτερική δράση της ΕΕ είναι στενά συνδεδεμένη με τον ενεργειακό εφοδιασμό και την ενεργειακή ασφάλεια. Στη Συνθήκη της Λισαβώνας εισάγεται ένα ολόκληρο νέο κεφάλαιο για την ενεργειακή πολιτική, στο οποίο περιλαμβάνεται και η αλληλεγγύη όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό, πράγμα που αποτελεί μέλημα πάρα πολλών Ευρωπαίων. Οι σκοποί της πολιτικής της ΕΕ είναι πεντακάθαροι, κυρίως προώθηση της εσωτερικής ενεργειακής αγοράς, προώθηση των ενεργειακών αλληλοσυνδέσεων και εγγύηση του εφοδιασμού. Η Συνθήκη θέτει τα θεμέλια για μια τόσο αναγκαία κοινή ενεργειακή πολιτική της ΕΕ - αυτό που θα αποκαλούσα μια «Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Κοινότητα».
Τον περασμένο Ιανουάριο ξέσπασε μια διαμάχη, με αιτία το φυσικό αέριο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η οποία στέρησε από μια σειρά χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (ιδιαίτερα τη Βουλγαρία και τη Σλοβακία) τον εφοδιασμό σε φυσικό αέριο επί δύο εβδομάδες στα μέσα του χειμώνα. Είδαμε τι μπορεί να σημαίνει η έλλειψη μιας ίδιας πολιτικής της Ένωσης. Ήταν κατά κάποιον τρόπο μια επανάληψη παρόμοιας περίπτωσης του Ιανουαρίου του 2006. Οι εξελίξεις στην ενεργειακή πολιτική, που προβλέπονται στη Συνθήκη, είναι συνεπώς σημαντικές, αναγκαίες, και με αγγίζουν στην καρδιά: οι Ευρωπαίοι ενδεχομένως δεν αντιλαμβάνονται όλες τις περιπλοκές της γεωπολιτικής• ωστόσο, κατανοούν τι σημαίνει να κόβεται η θέρμανση στα σπίτια τους, στα νοσοκομεία τους, στα σχολεία τους.
Η Συνθήκη της Λισαβώνας δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε είναι τέλεια: είναι μια βελτιωμένη δέσμη κανόνων για την ανάπτυξη της πολιτικής της ΕΕ. Είκοσι χρόνια μετά την πραγματοποίηση των δημοκρατικών αλλαγών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, και ως πρώτος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από αυτό το τμήμα της ηπείρου μας, είμαι υπερήφανος να δηλώσω ότι έχουμε τώρα μια δέσμη δημοκρατικών και αποτελεσματικών κανόνων, ικανών να παράσχουν απαντήσεις για 500 εκατομμύρια ανθρώπους στα 27 (πιθανώς 28 ή σύντομα 29) κράτη-μέλη.
Για μια «βαθμιαία αλλαγή»
Η Συνθήκη της Λισαβώνας παρέχει τη δυνατότα στην Ευρώπη να αναλάβει τις ευθύνες της στον κόσμο με σοβαρότερο τρόπο. Ο Υπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας (και είμαι ευτυχής διότι είναι γυναίκα όπως είχα ζητήσει), ο οποίος θα επικουρείται από την πρόσφατα αναπτυχθείσα Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, θα παράσχει μια σαφή φωνή για την Ένωση στον κόσμο. Η Βαρόνη Κάθι Άστον, ως Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα περάσει από ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια της δεύτερης εβδομάδας του Ιανουαρίου, προκειμένου να αξιολογηθεί η καταλληλότητά της για τη νέα θέση της. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτή η νέα φωνή, που θα υποστηρίζεται από μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, συνδυάζοντας την ευρωπαϊκή εμπειρογνωμοσύνη στη διακυβερνητική διπλωματία με τις κοινοτικές ικανότητές μας, μπορεί να παράσχει μια βαθμιαία αλλαγή στην αποτελεσματικότητα της εξωτερικής μας πολιτικής. Με έναν αυξανόμενο αριθμό αποστολών της ΕΕ για τη διαχείριση κρίσεων ανά τον κόσμο, το Ευρωπαϊκο Κοινοβούλιο θα επιμείνει, όπως είναι το καθήκον μας να πράξουμε, στο να λογοδοτεί η Βαρόνη Άστον όσον αφορά τη διαφάνεια και την απόδοσης ευθύνης.
* Πρόεδρος Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...