Ο ντόρος γύρω από το Κίνημα Γκιουλέν

Hurriyet Daily News

Ένα από τα καυτά θέματα στη σημερινή Τουρκία είναι και το λεγόμενο "Κίνημα Gülen", ένα ευρύτατα διαδεδομένο θρησκευτικό δίκτυο, που πήρε το όνομά του από τον πνευματικό ηγέτη του, Fethullah Gülen, έναν κληρικό που αντλεί τον ιδεολογικό προσανατολισμό του από τον σουφισμό, την εσωτερική φιλοσοφία του Ισλάμ.

Το κίνημα έγινε ευρέως γνωστό λόγω της πρωτοβουλίας του για την ίδρυση σύγχρονων σχολείων και μέσων ενημέρωσης, καθώς και το γεγονός ότι επιδιώκει τον διαθρησκειακό διάλογο. Τελευταία, ωστόσο, έχει κατηγορηθεί ότι "κατέλαβε το κράτος". Πρόσφατα, η εφημερίδα New York Times δημοσίευσε εκτενές άρθρο για το θέμα, στο οποίο γίνεται λόγος για έναν Τούρκο δημοσιογράφο ο οποίος πιστεύει ότι οι οπαδοί του Gülen "έχουν πολλαπλασιαστεί μέσα στην τουρκική αστυνομία και το δικαστικό σώμα, ενώ παράλληλα εργάζονται παρασκηνιακά με στόχο να γίνουν μία από τις πιο ισχυρές πολιτικές δυνάμεις της Τουρκίας".

Όπως θα έλεγε και κάποιος άλλος Τούρκος δημοσιογράφος, επιτρέψτε μου κι εμένα να σας πω τι πιστεύω.

Kατ' αρχάς, μια υπενθύμιση:

Η Τουρκία είναι μια χώρα από την οποία δεν λείπει ποτέ η παράνοια. Οι περισσότεροι πολίτες αυτής της χώρας πιστεύουν ότι κάποια κρυφή δύναμη - η CIA, η Mossad, oi "Εβραίοι", oι Μασόνοι, κάποια ξένα κράτη, το βαθύ κράτος, ή απλά κάτι τέλος πάντων - παραμονεύει κάτω από κάθε πέτρα. Επομένως, εάν ακούσετε κάποιον Τούρκο να λέει: "Κοίτα εκεί να δεις! Από πίσω βρίσκεται μια τρομακτική μυστική συνομωσία που κινεί τα νήματα", εγώ δεν θα έπαιρνα αυτό που θα σας έλεγε και πολύ σοβαρά.

Επιπλέον, κυκλοφορούν κάποιες θεωρίες συνωμοσίας γύρω από το Κίνημα Gülen που είναι ήδη φανερά παρανοϊκές. Απλά μπείτε σε οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο και θα δείτε κάτι υπερεθνικιστικά μπεστ σέλερ που κατηγορούν τον Gülen ότι είναι "μυστικός καρδινάλιος" (με το σκεπτικό ότι τάσσεται εμφανώς υπέρ των χριστιανών) ή "μαριονέτα της CIA" (επειδή δεν έχει κατηγορηματικά αντιαμερικανικές απόψεις).

Οπότε, μέχρι αποδείξεως του εναντίου, θα μου επιτρέψετε να πιστεύω ότι η θεωρία της κατάληψης του κράτους από τους οπαδούς του Gülen δεν είναι πιο πειστική από τις παραπάνω δοξασίες.

Από την άλλη πλευρά, είναι επίσης προφανές ότι η κίνηση έχει πολιτικοποιηθέι όλο και περισσότερο την τελευταία δεκαετία, παρά την παλιότερη απολιτική και μη κομματική στάση των ιδρυτών της. Δεν έχει κανείς παρά να διαβάσει την καθημερινή εφημερίδα "Ζaman" και "Τοday's Zaman", ή να παρακολουθήσει το "αδελφό" τηλεοπτικό κανάλι της "Ζaman", το STV, για να διακρίνει έναν ένθερμο ζήλο υπέρ των ερευνών και των δικαστικών υποθέσεων που στοχεύουν κατά της υποτιθέμενης χούντας μέσα στον τουρκικό στρατό.

Νομίζω ότι αυτή η έντονα "αντιπραξικοπηματική" στάση του κινήματος είναι η βάση πάνω στην οποία στηρίζονται οι εικασίες ότι οι οπαδοί του κινήματος Gülen "ετοιμάζονται να καταλάβουν την Τουρκία". Η προσωπική εκδοχή μου της "αρχής του ξυραφιού του Occam"*, ωστόσο, με οδηγεί σε μια απλούστερη εξήγηση. Οι οπαδοί του Gülen είναι αρκετά πρόθυμοι να εμποδίσουν μια επιστροφή των στρατιωτικών, επειδή γνωρίζουν ότι θα είναι το πρώτο θύμα τους.

Αρκεί να γνωρίζει κανείς την ιστορία του κινήματος για να το αντιληφθεί αυτό. Ακολουθούν τα βήματα του Said Nursi, ο οποίος φυλακίστηκε για δεκαετίες επί Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ απλά επειδή έγραφε βιβλία "θρησκευτικής προπαγάνδας", και του οποίου ο τάφος καταστράφηκε ολοσχερώς από τη στρατιωτική χούντα του 1960. Η τελευταία χούντα, αυτή του "μεταμοντέρνου πραξικοπήματος", δεν είχε στόχο μόνο τον ίδιο τον Gülen - λόγω αυτού του γεγονότος μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες - αλλά και όλα τα όργανα του κινήματος.

Συνεπώς, μπορεί κανείς άνετα να υποστηρίξει ότι το κίνημα δεν θέλει να "καταλάβει το κράτος" αλλά να το σώσει από μια κατάληψή του από τους εχθρούς του.

Τι γίνεται, όμως, στην περίπτωση που αυτό είναι απλά ένα μεταβατικό στάδιο; Τι θα συνέβαινε αν το κίνημα επεδίωκε πραγματικά τη δημιουργία ενός "ισλαμικού κράτους", πράγμα που όλοι οι φανατικοί ισλαμιστές επιζητούν τελικά;

Θα έλεγα πως η απάντηση είναι "αποκλείεται", για δύο λόγους. Πρώτον, διαβάσετε λίγο τα βιβλία του Nursi και του Gülen, και θα δείτε εκεί μια σαφή άρνηση του ισλαμισμού. Το όραμά τους δεν είναι ένα "ισλαμικό κράτος", αλλά ένα φιλικό προς το Ισλάμ δημοκρατικό κράτος, βάσει του οποίου το θρησκευτικό ιεραποστολικό τους έργο ("hizmet") θα μπορέσει να ανθίσει με πολιτικά μέσα.

Δεύτερον, το Κίνημα Gülen είναι σήμερα παγκόσμιο. Είναι αφοσιωμένο στο να δείξει στον υπόλοιπο κόσμο τις αρετές του Ισλάμ, οι οποίες, κατά το Κίνημα Gülen, έχουν επισκιαστεί από διάφορους ριζοσπάστες ισλαμιστές και τζιχαντιστές. Το παγκόσμιο μήνυμα του κινήματος κάνει λόγο για ανεκτικότητα, διάλογο και μετριοπάθεια. Θα ήταν εντελώς παράλογο να αμαυρωθεί αυτή η επάξια κερδισμένη φήμη για χάρη της μικροπολιτικής μιας μεσαίου μεγέθους χώρας που ονομάζεται Τουρκία.

* Η "αρχή του ξυραφιού του Occam" ή lex parsimoniae ("νόμος της οικονομίας" ή "νόμος της απλότητας") ορίζει ότι η εξήγηση οποιουδήποτε φαινομένου πρέπει να βασίζεται σε όσο το δυνατό λιγότερες υποθέσεις, αποκλείοντας εκείνες που δεν επηρεάζουν τις ορατές προβλέψεις της θεωρίας για την εξήγηση αυτού του φαινομένου.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση