Γιατί ο Ερντογάν δεν πρόκειται να πουλήσει τους S-400 στις ΗΠΑ

Του Paul Iddon

Ένας γερουσιαστής των ΗΠΑ εισήγαγε την περασμένη εβδομάδα νομοθεσία για την παροχή χρηματοδότησης για την αγορά των ρωσικών πυραύλων αεράμυνας S-400, από την Τουρκία. Αν και αυτό φαντάζει λογικό ώστε να "σπάσει" το αδιέξοδο που έχει δημιουργήσει αυτό το ζήτημα μεταξύ των δύο μελών της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, μοιάζει μάλλον απίθανο να συμβεί, για διάφορους λόγους.

Ο Γερουσιαστής, Τζον Θουν, πρότεινε μια τροποποίηση του νόμου 2021 για την εθνική άμυνα (NDAA) που θα επέτρεπε τη χρήση του λογαριασμού προμηθειών πυραύλων του αμερικανικού στρατού για την αγορά των S-400 της Τουρκίας.

Από τότε που η Τουρκία έκανε την υποτιθέμενη συμφωνία 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τους ρωσικούς πυραύλους το 2017, η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα έχουν επανειλημμένα έρθει σε αντιπαράθεση για αυτήν την πρωτοφανή κίνηση. Οι ΗΠΑ επέμειναν επανειλημμένα ότι ήταν ανεύθυνο και απαράδεκτο για την Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, να αγοράσει ένα τόσο προηγμένο ρωσικό πυραυλικό σύστημα.

Η Ουάσινγκτον επέμεινε επίσης ότι η ύπαρξη μαχητικών αεροσκαφών F-35 Lightning II, πέμπτης γενιάς την ίδια στιγμή με τους S-400 θα μπορούσε να επιτρέψει στη Ρωσία να συλλέξει ευαίσθητες πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες μυστικότητας των μαχητικών.

Η Τουρκία επέμεινε ότι τέτοιοι φόβοι είναι αβάσιμοι.


Ωστόσο, οι ΗΠΑ ανέστειλαν τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα "F-35 Joint Strike Fighter", της απαγόρευσαν να παραγγείλει F-35 για την πολεμική της αεροπορία και άρχισαν να την απομακρύνουν από το προσοδοφόρο πρόγραμμα παραγωγής του αεροσκάφους.

Η αγορά των S-400 έκανε επίσης την Τουρκία πιθανό στόχο για κυρώσεις βάσει του νόμου Countering America's Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA). Ωστόσο, η κυβέρνηση Τραμπ έχει αποφύγει την επιβολή κυρώσεων στην Άγκυρα υπό αυτόν τον νόμο, μέχρι σήμερα.

Ο Thune δεν είναι ο πρώτος πολιτικός των ΗΠΑ που υποστηρίζει κάποια μορφή συμβιβασμού με την Άγκυρα, για το ζήτημα S-400, ώστε να αποφευχθεί η επιβολή κυρώσεων CAATSA και οποιαδήποτε περαιτέρω επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας.

Τον περασμένο Ιούλιο, τον ίδιο μήνα που η Τουρκία παρέλαβε τα πρώτα κομμάτια των νέων ρωσικών πυραύλων της, ο γερουσιαστής Lindsey Graham πρότεινε ότι εάν η Άγκυρα δεν ενεργοποιήσει το σύστημα, τότε η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να καταλήξει σε κάποια συμφωνία μαζί της και να αποφευχθεί η επιβολή κυρώσεων.

Η Τουρκία, ωστόσο, επέμεινε στη δέσμευσή της να ενεργοποιήσει το σύστημα. Δοκίμασε για πρώτη φορά το ραντάρ των S-400 εναντίον ορισμένων μαχητικών αεροσκαφών F-16 και F-4 της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας στην Άγκυρα, τον περασμένο Νοέμβριο και επανέλαβε αρκετές φορές ότι θα ενεργοποιήσει τα πυραυλικά συστήματα τον Απρίλιο.

Ο Απρίλιος ήρθε και πέρασε όπως έκανε η προγραμματισμένη ενεργοποίηση.

Η Τουρκία επιμένει ότι η ενεργοποίηση έχει καθυστερήσει λόγω της νέας πανδημίας κορονοϊού και όχι επειδή είχε αλλάξει γνώμη, επιμένοντας και πάλι ότι αγόρασε το σύστημα για να το χρησιμοποιήσει.

Τον περασμένο Αύγουστο, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Μαρκ Έσπερ, δήλωσε ότι η Τουρκία θα πρέπει να αποσύρει εντελώς τους S-400 από τη χώρα, προτού οι ΗΠΑ εξετάσουν το ενδεχόμενο να της επιτρέψουν να επιστρέψει στο πρόγραμμα κοινής παραγωγής των F-35.

Εάν η προτεινόμενη νομοθεσία του Θουν οδηγήσει κατά κάποιο τρόπο σε μια επιτυχημένη αγορά των ΗΠΑ ολόκληρου του οπλοστασίου S-400 από την Τουρκία, τότε η Άγκυρα θα έχει εκπληρώσει αυτήν την κύρια προϋπόθεση των ΗΠΑ, για την επανένταξή της στο πρόγραμμα των F-35.

Η κυβέρνηση Τραμπ πιθανότατα θα ήταν ευχαριστημένη από τη λύση του αδιεξόδου με τους πυραύλους. Ο πρόεδρος Τραμπ, ο οποίος έχει καλές προσωπικές σχέσεις με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε πει προηγουμένως ότι "δεν είναι δίκαιο" ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να πουλήσουν στην Τουρκία F-35, λόγω της αγοράς των S-400.

Ο πρόεδρος θα χαιρέτιζε αναμφίβολα μια ακόμα ευκαιρία να πουλήσει στην Τουρκία αυτά τα αεροσκάφη. Η Τουρκία θα έχει επίσης πολλά να κερδίσει από την ανάκτηση του σημαντικού ρόλου της στο πρόγραμμα κοινής παραγωγής του μαχητικού, δεδομένης της κακής κατάστασης της οικονομίας της.

Από άποψη πληροφοριών, η κατοχή πλήρως λειτουργικών πυραύλων S-400 θα επέτρεπε στις ΗΠΑ να επιθεωρήσουν και να δοκιμάσουν διεξοδικά το προηγμένο ρωσικό σύστημα, αξιολογώντας όλα τα δυνατά και αδύνατα σημεία του.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η Ελλάδα απέκτησε ρωσικούς πυραύλους αεράμυνας S-300, τον μεγαλύτερο αδερφό του S-400, που προοριζόταν προηγουμένως για την Κύπρο. Τα τελευταία χρόνια, το Ισραήλ φέρεται να έχει την ευκαιρία να εκπαιδεύσει την αεροπορική του δύναμη εναντίον αυτών των ελληνικών πυραύλων. Αυτό πιθανότατα αποδείχθηκε χρήσιμο για τον ισραηλινό στρατό, καθώς οι περιφερειακοί αντίπαλοί του, το Ιράν και η Συρία, διαθέτουν επίσης S-300.

Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν ομοίως να δοκιμάσουν και να μετρήσουν την αποτελεσματικότητα των S-400 εάν τους αγόραζαν από την Τουρκία.

Η αγορά των S-400 δεν θα ήταν σίγουρα η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ θα αγόραζαν προηγμένο ρωσικό στρατιωτικό υλικό από μια τρίτη χώρα. Το 1997, αγόρασαν τα μαχητικά αεροσκάφη MiG-29 Fulcrum της Μολδαβίας, για να τα κρατήσουν μακριά από τα χέρια του Ιράν. Η Ουάσιγκτον εκμεταλλεύτηκε επίσης αυτήν την ευκαιρία για να επιθεωρήσει αυτά τα προηγμένα ρωσικά πολεμικά αεροπλάνα και να αποκτήσει καλύτερη κατανόηση των δυνατοτήτων τους.

Ωστόσο, οι ΗΠΑ δεν είναι πιθανό να επιδιώξουν ενεργά να αγοράσουν τους τουρκικούς S-400, παρά την προταθείσα νομοθεσία. Η Τουρκία είναι επίσης απίθανο να θέλει να πουλήσει αυτούς τους πυραύλους.

Ακολουθώντας την πρόταση του Θουν, η Ρωσία διευκρίνισε ότι η Τουρκία χρειάζεται την άδειά της εάν θέλει να πουλήσει τα S-400 σε άλλη χώρα, κάτι που η Μόσχα δεν είναι πιθανό να δώσει στην Άγκυρα, καθώς σίγουρα δεν θα ήθελε οι ΗΠΑ να μάθουν ό,τι είναι δυνατό να μάθουν για ένα από τα κορυφαία συστήματα αεράμυνας.

Ο Ερντογάν επίσης δεν θα ήθελε να έρθει σε αντιπαράθεση με τη Ρωσία όσο αφορά την πώληση των πυραύλων, καθώς η Μόσχα θα μπορούσε να ανταποκριθεί κάνοντας τη ζωή του Ερντογάν πιο δύσκολη τόσο στη Συρία όσο και στη Λιβύη.

Η τουρκική κυβέρνηση έχει ήδη απορρίψει την πρόταση του Θουν. Επίσης, ο Ερντογάν θα ήταν απίθανο να αποδεχτεί την πρόταση του Θουν , ακόμη και αν αυτή φτάσει στα τελευταία στάδια ψηφοφορίας στη βουλή και ακόμη και αν η Ρωσία δεν αντιταχθεί στην πώληση.

Ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται ότι μπήκε σε μεγάλους μπελάδες για να προμηθευτεί τους S-400, δεδομένου ότι είναι, από πολλές απόψεις, το ιδανικό σύστημα αεράμυνας για την προστασία της Άγκυρας από μια άλλη απόπειρα πραξικοπήματος, κάτι που φοβάται βαθιά ο Ερντογάν.

Στις 15 Ιουλίου 2016, κατά την απόπειρα πραξικοπήματος, τα τουρκικά αεροσκάφη F-16, που πιλοτάριζαν οι πραξικοπηματίες, βομβάρδισαν την Άγκυρα, συμπεριλαμβανομένου του τουρκικού κοινοβουλίου. Αυτό συγκλόνισε τους Τούρκους, καθώς ήταν η πρώτη φορά που η πόλη είχε βιώσει στρατιωτική επίθεση εδώ και 600 χρόνια.

Δεδομένου ότι ο στρατός της Τουρκίας αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από αμερικανικό εξοπλισμό, η πρωτεύουσα βρέθηκε αίφνης ανυπεράσπιστη έναντι των δικών της πολεμικών αεροσκαφών. Σύμφωνα με τα λόγια ενός Τούρκου αναλυτή , "αυτό που παρατηρήθηκε κατά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 είναι ότι η Τουρκία δεν είχε αποτελεσματικό αμυντικό μηχανισμό κατά του 'δικού της' αμερικανικού οπλισμού!"

Εάν υπάρξει μια άλλη παρόμοια απόπειρα πραξικοπήματος, οι τουρκικοί S-400 που δεν είναι ενσωματωμένοι στα δίκτυα αεράμυνας της Τουρκίας, θα αποδειχθούν, πιθανότατα, πολύ καλοί για να καταρρίψουν τουρκικά F-16 που ενδεχομένως να επιτεθούν στην πρωτεύουσα. Σε τελική ανάλυση, το ρωσικό σύστημα σχεδιάστηκε με την πιθανότητα ότι κάποια μέρα θα πρέπει να καταρρίψει αεροπλάνα του ΝΑΤΟ.

Είναι πιθανό ότι για αυτόν τον λόγο ο Ερντογάν αποφάσισε να διακινδυνεύσει τόσο πολύ να αποκτήσει τους S-400. Ίσως και εκεί να οφείλεται το γεγονός ότι παρουσιάζεται τόσο απρόθυμος να τους εγκαταλείψει και απολύτως πρόθυμος να υπομείνει όλες τις αρνητικές πολιτικές και οικονομικές συνέπειες για την Τουρκία, που επιφέρει η κατοχή τους και τελικά η ενεργοποίησή τους.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση