Ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ταλιμπάν η Τουρκία

Από τον καιρό της αμερικανικής εισβολής του 2001, η Τουρκία εκμεταλλεύθηκε τη συγκυρία προς όφελος της στο Αφγανιστάν. Με βάση την παρουσία Ουζμπέκων, Τουρκμένων και άλλων τουρκόφωνων πληθυσμών, η Άγκυρα ανέπτυξε σχέσεις σε πολλαπλά επίπεδα στη χώρα, τόσο πολιτικά, όσο κι εμπορικά.

Η Τουρκία βρίσκεται μέσα στους πρώτους εμπορικούς εταίρους του Αφγανιστάν, ενώ Τούρκοι εργολάβοι έχουν αναλάβει έργα 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Ταυτόχρονα, προσπαθεί να διαμεσολαβεί ανάμεσα στις αντιμαχόμενες παρατάξεις, εκμεταλλευόμενη τη θρησκευτική συγγένεια και τις καλές σχέσεις με τα κράτη της περιοχής.

Με την πρόσφατη αμερικανική αποχώρηση από το Αφγανιστάν, η Τουρκία εξέφρασε το ενδιαφέρον να αναλάβει τη διαχείριση του αεροδρομίου της Καμπούλ, θεωρώντας πως είναι σε θέση να προσποριστεί υλικά οφέλη από τη δυτική συμμαχία. Καθώς ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Τζον Κίρμπι πρόσφατα εξήρε την προθυμία της Τουρκίας να ηγηθεί της προστασίας του αεροδρομίου της Καμπούλ, φαίνεται πως η μεταξύ τους συμφωνία πλησιάζει.

Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ άλλωστε επιβεβαίωσε πως αν ικανοποιηθούν οι όροι της Τουρκίας, μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα. Εφ’ όσον όμως αυτό συμβεί, θα μειώσει τη διαπραγματευτική ισχύ των Ταλιμπάν το επόμενο διάστημα.

Οι Ταλιμπάν κατανοούν πως οι αντίπαλοι τους μπορούν να οχυρωθούν στην Καμπούλ επ' αόριστoν και να διατηρήσουν τον έλεγχο της πρωτεύουσας, ακόμα και με τον μικρό αριθμό των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων που έχουν απομείνει στο Αφγανιστάν.

Οι Ταλιμπάν ισχυρίζονται πως έχουν αποκτήσει τον έλεγχο πάνω από 85% του εδάφους μετά την αποχώρηση των Αμερικανών. Αν και δεν είναι ακριβής ο αριθμός, οι περιοχές που τάσσονται με τους Ταλιμπάν έχουν πολλαπλασιαστεί με γεωμετρική πρόοδο από τη στιγμή της αμερικανικής αποχώρησης.

Ωστόσο, μέχρι τώρα καταλαμβάνουν αχανείς εκτάσεις στις περιφέρειες της χώρας, που μένουν δίχως ουσιαστική φύλαξη. Δεν έχουν δείξει δυνατότητες κατάληψης μίας πόλης, όπως η πρωτεύουσα. Όσο κι αν προελαύνουν οι Ταλιμπάν, η παραμονή έστω κι αυτού του μικρού αριθμού αμερικανικών στρατευμάτων δίνει κάποια διαπραγματευτική ισχύ στην αφγανική κυβέρνηση.

Εφ' όσον, διατηρηθεί ανοικτό το αεροδρόμιο και η αφγανική κυβέρνηση διατηρήσει τις στοιχειώδεις λειτουργίες της, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να διατείνονται πως το Αφγανιστάν υφίσταται ως κράτος.

Βέβαια, οι Ταλιμπάν έχουν ήδη καταλάβει δύο βασικά περάσματα στα σύνορα με το Ιράν και το Τουρκμενιστάν. Ειδικά η Τεχεράνη αναμένεται να σπεύσει να εκμεταλλευθεί την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Ήδη το Ιράν ετοιμάζει πρωτοβουλίες ώστε να αναδειχθεί ως βασικός διαμεσολαβητής στις αντιμαχόμενες παρατάξεις.

Μέχρι τώρα η Τουρκία είχε διατηρήσει μία ευαίσθητη ισορροπία, καθώς δεν είχε ταχθεί εναντίον κανενός από τους πολιτικούς παράγοντες της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των Ταλιμπάν. Η πολύ αυστηρή προειδοποίηση τους για το νέο σχέδιο της Τουρκία φέρνει πλέον την Άγκυρα μπροστά σε ένα σταυροδρόμι.

Ο Ταγίπ Ερντογάν, που εκτιμάται πως διατηρεί επαφές με τους Αφγανούς Μουτζαχεντίν από παλιά, έχει μία επιλογή μπροστά του. Να αυξήσει την εξάρτηση του ΝΑΤΟ από την Τουρκία ή να διατηρήσει άθικτες τις σχέσεις του με τους Ταλιμπάν.

Ηλίας Τασόπουλος
Liberal

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση