Απροετοίμαστη για την πανδημία η Ευρώπη

Του Marc Pierini

Από την έναρξη της πανδημίας του κορωναϊού, οι Ευρωπαίοι όλων των ηλικιών έχουν βιώσει μια σουρεαλιστική διακοπή των εργασιών τους, της προσωπικής τους ζωής και της ελευθερίας μετακινήσεων εν μέσω μαζικής οικονομικής πίεσης. Μεταξύ των επιπλέον επιπτώσεων είναι ένα τεράστιο φορτίο του προσωπικού στους τομείς ασφάλειας και υγείας, με διευρυμένο πόνο και αβεβαιότητα για το εάν αυτή η κρίση θα διαρκέσει μήνες ή και περισσότερο. Παρ' όλη την αναγκαία συζήτηση για ατομική και συλλογική ευθύνη, η πρόκληση θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να τεθεί υπό διαχείριση.

Παρά τις διάφορες οικονομικές κρίσεις, κοινωνικές ανισότητες, τρομοκρατικές απειλές, μεταναστευτικές πιέσεις και λαϊκιστικές αναταράξεις, η ΕΕ τις έχει αντιμετωπίσει τις τελευταίες δεκαετίες, και οι Ευρωπαίοι έχουν παρόλα αυτά βιώσει διαρκή ειρήνη, σχεδόν απεριόριστες ελευθερίες, εύκολες μετακινήσεις και γενναιόδωρα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας. Η ΕΕ έχει ακόμη απορροφήσει το ιστορικό σοκ του Brexit.

Ωστόσο οι Ευρωπαίοι βλέπουν τώρα τους ηγέτες τους να βρίσκονται απροετοίμαστοι για μια παγκόσμια πανδημία, και δυσκολεύονται να απαντήσουν χωρίς έτοιμα προς εφαρμογή σχέδια έκτακτης ανάγκης ή κρίσιμα αποθέματα διαγνωστικών εξετάσεων, αναπνευστήρων, μασκών ή απολυμαντικών χεριών. Ορισμένες κυβερνήσεις αρχικά προσπάθησαν να περιορίσουν τις διακοπές, αλλά η προσφυγή στον σχεδόν πλήρη περιορισμό έχει γίνει ο μόνος τρόπος να αποτραπούν οι μαζικοί θάνατοι σε νοσοκομεία και υγειονομικά συστήματα που βρίσκονται στα όρια τους. Οι αξιολογήσεις κινδύνου μόλις προσφάτως αναβαθμίστηκαν σε "υψηλές” ή "πολύ υψηλές”.


Παράδοση ευρωπαϊκής ανθεκτικότητας

Οι δυσκολίες της κρίσης δεν είναι νέες σε όλους τους Ευρωπαίους, ασφαλώς. Γεννήθηκα στη Νότια Γαλλία το 1947, μια χρονιά πριν από το Σχέδιο Μάρσαλ, δύο χρόνια πριν από την ίδρυση του ΝΑΤΟ, και τρία χρόνια πριν από τη Διακήρυξη Schuman -κάθε ένα, αποτελεί έναν ιδρυτικό πυλώνα της σημερινής Ευρώπης. Μεγάλωσα με δελτίο στα τρόφιμα στην παιδική του ηλικία, και στη συνέχεια για χρόνια άκουγα συνεχείς αναφορές στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή η κληρονομιά του συλλογικού φορτίου κράτησε ενωμένες τις προσπάθειες να γιατρευτούν οι βαθιές πληγές του πολέμου.

Σύντομα ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, και ακολούθησε στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ανοικοδόμηση και η ειρήνη έγιναν ευρωπαϊκά σημεία αναφοράς, χάρη στο όραμα των ιδρυτικών πατέρων, της προσωπικότητας τους και της επιμονής τους. Το σύνθημα ήταν "Ποτέ Ξανά”. Εξακολουθεί να είναι.

Με τα χρόνια, σε εκατομμύρια ευρωπαϊκές οικογένειες, η σελίδα του μίσους γύρισε με υπομονή. Αφότου εντάχθηκα στην Κομισιόν τον Δεκέμβριο του 1976, εξήγησα ήρεμα στον πατέρα μου ότι τρεις από τους πέντε αξιωματούχους πιο πάνω από εμένα ήταν Γερμανοί. Ακολούθησε μια μακρά σιωπή.

Μια δοκιμασία ηγεσίας

Η πανδημία προσφέρει σκληρά μαθήματα για τους κορυφαίους πολιτικούς της ΕΕ, που γεννήθηκαν όλοι μετά το 1950. Δεν προέβλεψαν μια κρίση τέτοιου μεγέθους ή τουλάχιστον δεν πίστευαν ότι οι κίνδυνοι ήταν αρκετοί ώστε να δράσουν εναντίον τους. Ωστόσο δεν έλειψαν οι προειδοποιήσεις και οι μελέτες, σε Ευρώπη και στις ΗΠΑ, που έκαναν λόγο για μεγαλύτερη ετοιμότητα.

Το απόγευμα της 16ης Μαρτίου ήταν εντυπωσιακό να ακούμε τον Γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron, τη Γερμανίδα Καγκελάριο Angela Merkel, και τον Ολλανδό πρωθυπουργό, Mark Rutte, να ζητάνε από τους πολίτες τους να συμπεριφερθούν με σοβαρότητα. Μέρες πριν, ο Ιταλός πρωθυπουργός Giuseppe Conte και ο Ισπανός, Pedro Sanchez, είχαν κάνει το ίδιο. Η ασυνήθιστη σοβαρότητα, οι επαναλήψεις του Macro και οι ομιλίες του Sanchez, και το εξαιρετικό της ομιλίας του Futte (πρώτο διάγγελμα στην Ολλανδία από έναν πρωθυπουργό σε περισσότερο από 40 χρόνια), σηματοδότησε στους πολίτες πόσο ανησυχούν οι ηγέτες τους.

Οι προοπτικές για το ξέσπασμα

Βραχυπρόθεσμα, από την πανδημία ίσως προκύψει και κάτι καλό. Καθώς όλα τα μεγάλα κράτη της ΕΕ είναι σε δύσκολη κατάσταση, πολλές δράσεις πέφτουν στους ώμους των πολιτών, οι οποίοι ατομικά και συλλογικά αναλαμβάνουν να επιβραδύνουν την εξάπλωση του κορωναϊού.

Μεσοπρόθεσμα, οι κυβερνήσεις θα διδαχθούν πολύτιμα μαθήματα αναφορικά με τα μέτρα ετοιμότητας, σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ, τα οποία απαιτούνται για να βελτιωθεί η αστική ασφάλεια. Οι ηγέτες θα πρέπει να συμφωνήσουν σε σενάρια καταστροφής, σε σχέδια έκτακτης ανάγκης, και σε στρατηγικά αποθέματα -διατηρώντας παράλληλα τον έλεγχο των στοιχείων που είναι κρίσιμα για την ευμάρεια των πολιτών, όπως τα εργοστάσια φαρμάκων και τα ερευνητικά εργαστήρια.

Εάν η ΕΕ αποτύχει να εφαρμόσει τα διδάγματα από την πανδημία, θα μπορούσε να βρεθεί σε νέα επίθεση και από τα δύο άκρα του πολιτικού φάσματος. Οι λαϊκιστικές δυνάμεις συγκεκριμένα, θα εκμεταλλευτούν τον φόβο και την αίσθηση του ανίσχυρου που δημιουργεί η πανδημία για να ξεκινήσουν εκστρατεία εναντίον των συστημικών κομμάτων και πολιτικών της ΕΕ. Για να εξασφαλίσει την σταθερότητα της, η ΕΕ πρέπει να προσφέρει στους Ευρωπαίους πολίτες το επίπεδο της προστασίας που δικαίως περιμένουν. Οι επόμενοι μήνες θα είναι ένα κρίσιμο τεστ.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση