Το φάντασμα του συμφώνου Ρίμπεντροπ - Μολότοφ

Γράφει ο Νίκος Καρατουλιώτης
Υποστράτηγος Ε.Α.

ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Με την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ευρώπη στερούμενη παντελώς πετρελαϊκών κοιτασμάτων αντιμετωπίζει οικονομική και κοινωνική κατάρρευση. Με το σχέδιο «Μάρσαλ» και με τα πετροδολάρια, οι Αμερικανοί ανέλαβαν την επίλυση του ευρωπαϊκού ενεργειακού προβλήματος , εφοδιάζοντας με καύσιμα την γηραιά ήπειρο. Το αντάλλαγμα ήταν η πλήρης υποταγή της Ευρώπης στην Αμερική και η στρατιωτική της εξάρτηση στο ΝΑΤΟ.

Το ΝΑΤΟ, είναι το εργαλείο εκείνο που επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες να κρατούν τη Γερμανία “ κάτω “, τη Ρωσία “ έξω ”, και τους εαυτούς τους “μέσα ” στην Ευρώπη.

Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας μετά από μια παρατεταμένη περίοδο αμηχανίας και ομφαλοσκόπησης, τον Μάιο του 1997 ανακοινώνεται το νέο «γεωπολιτικό μανιφέστο» των Ηνωμένων Πολιτειών, με το οποίο χαράσσεται η νέα εθνική στρατηγική προκειμένου οι Ηνωμένες Πολιτείες να διατηρήσουν την παγκόσμια κυριαρχία τους μέσα στο νέο μεταψυχροπολεμικό διεθνές σύστημα όπου μέσα από ιστορικές συγκυρίες αναδείχθηκαν σε ηγεμονική δύναμη παγκόσμιας κλίμακας.

Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της πολιτικής είναι:
α. αποδυνάμωση της Ρωσίας στον ιστορικό της χώρο
β. αποτροπή «οιασδήποτε μορφής συμμαχίας» Ρωσίας και Ευρώπης
γ. αποτροπή μετεξέλιξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ανεξάρτητη δύναμη.


Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και του Συμφώνου της Βαρσοβίας με την ταυτόχρονη εμφάνιση της παγκοσμιοποίησης έπαιξε ένα τρελό παιχνίδι στους εμπνευστές της απελευθέρωσης του εμπορίου και της ελεύθερης διακίνησης του κεφαλαίου.

Οι ωμές στρατιωτικές επεμβάσεις της πολεμικής μηχανής των ΗΠΑ για τον έλεγχο των πετρελαίων με την ταυτόχρονη ανάπτυξη της Ασίας και με την αλματώδη εκβιομηχάνιση της Κίνας, είχε σαν αποτέλεσμα την εκρηκτική ζήτηση πετρελαίου, η οποία με την σειρά της είχε σαν αποτέλεσμα την εκτόξευση της τιμή του στα 110 $ το βαρέλι.

Αυτό με την σειρά του είχε σαν αποτέλεσμα να γεμίσουν τα ταμεία του Πούτιν και να σηκώσει κεφάλι η Ρωσία, επανακάμπτοντας και διεκδικώντας την θέση της στην διεθνή σκακιέρα, όχι σαν χώρα του υπαρκτού σοσιαλισμού, αλλά ως ιμπεριαλιστική δύναμη.

Οι Αμερικανοί αιφνιδιασμένοι από την αλυσιδωτή αντίδραση που οι ίδιοι δημιούργησαν, γίνονται ποιο επιθετικοί και προσπαθούν να απομονώσουν ενεργειακά την Ρωσία, με αποτέλεσμα να έχουμε τον πόλεμο των αγωγών.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΑΙΚΤΗ

Η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου μετά την Σαουδική Αραβία και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου. Τα έσοδα από την εξαγωγή ενέργειας αντιπροσωπεύουν το 40% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.

Ο Πούτιν επανεθνικοποίησε τις ενεργειακές εταιρείες και μέσα από αυτές άρχισε να παράγει εξωτερική πολιτική και η Ρωσία να διεκδικεί τον ρόλο της στη διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα.

Προκειμένου να υλοποιήσει η Ρωσία την ενεργειακή πολιτική της και να προσδέσει την Ευρώπη στο ενεργειακό της άρμα αντιμετώπισε ένα τεράστιο τεχνικό πρόβλημα, καθόσον όλα τα δίκτυα μεταφοράς υδρογονανθράκων ήταν προσαρμοσμένα στις ανάγκες της Σοβιετικής Ένωσης. Η Ρωσία αναγκάστηκε να επανασχεδιάσει το δίκτυο διανομής υδρογονανθράκων προκειμένου να παρακάμψει κάποιους παραδοσιακούς δρόμους - χώρες μεταφοράς (Ουκρανία, Λευκορωσία και Πολωνία) με τις οποίες στο πρόσφατο παρελθόν υπήρξε ένταση.

Έτσι επανασχεδίασε δύο μεγάλους αγωγούς:
1. Βόρεια Διαδρομή (Nord Stream)
2. Νότια Διαδρομή (South Stream)

Βόρεια Διαδρομή (NORD STREAM)

Εικόνα 20. Βόρεια Διαδρομή

Ο Nord Stream είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος υποθαλάσσιος αγωγός στον κόσμο 1220 χιλιόμετρα και περνά από τις ακτές της Φινλανδίας, Σουηδίας και Δανίας.

Στοίχισε σχεδόν 7,5 δισεκατομμύρια ευρώ και κατασκευάστηκε μέσα σε μόλις 16 μήνες.

Η συνεργασία Γερμανίας και Ρωσίας ήταν και θα είναι πάντοτε ο μεγάλος εφιάλτης των Ηνωμένων Πολιτειών. Το συγκεκριμένο έργο τους ενόχλησε σφόδρα διότι μέσω αυτού, δηλαδή της ενέργειας, υπάρχει κίνδυνος ενοποίησης της Ευρασίας. Μάλιστα δεν έλειψαν και οι κακεντρεχείς χαρακτηρισμοί περί υλοποίησης του συμφώνου Ρίμπεντροπ - Μολότοφ μέσω της ενέργειας. Εξάλλου ο Καγκελάριος Σρέντερ χαρακτηρίστηκε από Τομ Λάντος, πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Πολιτειών ως «πολιτική πόρνη», επειδή συμμάχησε ενεργειακά με την Ρωσία. Η υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου δεν είναι μια απλή ενεργειακή σύνδεση Ρωσίας Γερμανίας, αλλά η στρατηγική σύγκληση των συγκεκριμένων χωρών που τείνουν να μεταβάλουν το γεωπολιτικό παίγνιο περιοχής.

Η μεν Ρωσία δένει ενεργειακά την Γερμανία, η δε Γερμανία έχοντας φτηνό αέριο τείνει να καταστεί ο οικονομικός επικυρίαρχος της Ευρώπης. Και όπως λέει μια αμερικανική παροιμία «είναι δύσκολο να τσακωθούνε δύο, που ο ένας έχει τα χέρια του στις τσέπες του άλλου».

Και ενώ λειτούργησε η Βόρεια Διαδρομή (Nord Stream) (κατασκευάζει και δεύτερο αγωγό με παράλληλη όδευση), δεν συνέβη το ίδιο με την Νότια Διαδρομή (South Stream), πτώση της κυβέρνησης Καραμανλή(η οποία υπέγραψε…) κλπ.

ΠΑΡΟΥΣΑ ΦΑΣΗ

Τα προσφάτως ανευρεθέντα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στο Ισραήλ – Κύπρο – Αίγυπτο και τα λίαν συντόμως Ελληνικά , δημιουργούν νέα δεδομένα για την περιοχή. Αυτό από μόνο του αλλάζει τα διεθνή δεδομένα, δημιουργεί νέες δυναμικές και εξαναγκάζει τους μεγάλους παίκτες σε επανασχεδιασμό των συμμαχιών τους και της στρατηγικής τους.

Μέσα σε αυτή την λογική δημιουργούνται νέες συμμαχίες αλλά και αντιπαλότητες.
Η προσέγγιση Ισραήλ - Αιγύπτου- Κύπρου-Ελλάδας με τις ευλογίες των ΗΠΑ γίνεται προκειμένου να υλοποιηθεί ο αγωγός EAST MED.

Ο οποίος μεταφέροντας τα κοιτάσματα της περιοχής επιλύει το ενεργειακό πρόβλημα της Ευρώπης.

Η ενεργειακή ασφάλεια λοιπόν της Ευρώπης αναγκαστικά είναι στενά δεμένη με την Ρωσία. Το γεγονός αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών, που σε καμία περίπτωση δεν θέλουν να δουν μια Ευρώπη ενεργειακά συνδεδεμένη με απόλυτο τρόπο με την Ρωσία. Μια Ευρώπη η οποία θα άγεται και θα φέρεται σύμφωνα με τις υποδείξεις της Ρωσίας μέσω του ενεργειακού ομφάλιου λώρου. Οι λόγοι ευνόητοι καθόσον μια τέτοια σχέση, εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε πολιτικό εργαλείο υπέρ της Ρωσίας με αποτέλεσμα την περιθωριοποίηση των Ηνωμένων Πολιτειών και την ταυτόχρονη Γεωπολιτική αναβάθμιση της Ρωσίας. Εάν το παραπάνω συνδυαστεί και με την ενεργειακή πολιτική της Ρωσίας με την Κίνα και την Ινδία, τότε υλοποιείται το εφιαλτικότερο γεωπολιτικό σενάριο όπου η Ρωσία με όπλο την ενέργεια, ενώνει την Ευρασία και καθίσταται ο παγκόσμιος επικυρίαρχος.

Μέσα σε αυτή την λογική ενώ αντέδρασε στην κατασκευή του Nord Stream (αλλά δεν πέτυχε τον στόχο της), τώρα στην Νότια Διαδρομή από γεωπολιτικής άποψης οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι διατεθειμένες να κάνουν τα αδύνατα δυνατά, έτσι ώστε να επιτύχουν την απομόνωση της Ρωσίας από αυτή την Διαδρομή.

Η Ρωσία από την μεριά της, επιθυμεί διακαώς την ματαίωση της κατασκευής του συγκεκριμένου αγωγού( EAST MED) και συμμαχώντας με την ενεργειακά υποταγμένη Γερμανία βάζει στο "γεωπολιτικό παίγνιο την Τουρκία" προκειμένου να αποσταθεροποιήσει την περιοχή και να ματαιωθεί η κατασκευή του εν λόγου αγωγού.

Η Τουρκία από την μεριά της, δράττεται της ευκαιρίας να διεκδικήσει μια σειρά από παράλογες απαιτήσεις σε βάρος της Ελλάδας οι οποίες θα την καταστήσουν περιφερειακή δύναμη με την υλοποίηση του νέο-οθωμανισμού (σύνορα καρδιάς, γαλάζια πατρίδα) κλπ.

Τα συγκρουόμενα συμφέροντα των αγωγών, είναι εμφανή στον παραπάνω χάρτη όπου η νεότερη εκδοχή της Νότιας διαδρομής είναι ο κατασκευαζόμενος σήμερα Tourkish stream μεταξύ Ρωσίας- Τουρκίας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η ενεργειακή συμμαχία Γερμανίας Ρωσίας με την κατασκευή του αγωγού, τροφοδότησε με φθηνό αέριο την Γερμανία "μόλις 5 $» το γιγατζάουλ, ενώ η Ελλάδα το προμηθεύεται με 13,5 $. Με φθηνή ενέργεια η Γερμανία υπέταξε οικονομικά τον Νότο και τώρα με τον διαχρονικό και στρατηγικό σύμμαχο της την Τουρκία, προσπαθεί να δημιουργήσει προβλήματα στην περιοχή και ειδικότερα στον αδύναμο κρίκο της συμμαχίας (Αίγυπτος- Ισραήλ -Κύπρος – Ελλάδα) που είναι ο Ελληνισμός (Κύπρος –Ελλάδα). Μέσα σε αυτή την λογική, καλεί την Τουρκία στην διάσκεψη του Βερολίνου για την Λιβύη και απαξιώνει την Ελλάδα.

Η ενεργειακή ασφάλεια όμως της Ευρώπης αναγκαστικά είναι στενά δεμένη με την Ρωσία. Το γεγονός αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών, που σε καμία περίπτωση δεν θέλουν να δουν μια Ευρώπη ενεργειακά συνδεδεμένη με απόλυτο τρόπο με την Ρωσία. Μια Ευρώπη η οποία θα άγεται και θα φέρεται σύμφωνα με τις υποδείξεις της Ρωσίας μέσω του ενεργειακού ομφάλιου λώρου.

Οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται είναι τεράστιες για την Ελλάδα. Πρωτίστως όμως απαιτούνται ισχυρές ένοπλες δυνάμεις και αποφασιστικότητα, διότι η επίκληση του Διεθνούς δικαίου είναι κενό γράμμα, καθόσον σύμφωνα με την Θουκυδίδειο λογική, ο ισχυρός επιβάλει ότι του επιτρέπει η δύναμη του και ο ασθενής παραχωρεί ότι του επιβάλει η αδυναμία του.

- Γεωπολιτική Σκακιέρα η Ελλάδα στο κέντρο των γεωστρατηγικών συγκρούσεων . Εκδόσεις Ηρόδοτος, συγγραφέας Νίκος Καρατουλιώτης.


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση