“Πόλεμος” Τουρκίας-Κύπρου στον ΟΗΕ

Η Λευκωσία απορρίπτει και καταγγέλλει τις παράνομες τουρκικές απαιτήσεις

Του Νίκου Μελέτη

Σε πλήρη απόρριψη των τουρκικών ισχυρισμών και διεκδικήσεων εις βάρος της Κύπρου με την υποβολή εκ μέρους της Τουρκίας συντεταγμένων στο ΟΗΕ με τις οποίες μετατρέπει παράνομα σε τουρκική υφαλοκρηπίδα το μεγαλύτερο μέρος της Κυπριακής υφαλοκρηπίδας ακόμη και τμημάτων οριοθετημένης ΑΟΖ μέσω διμερών συμφωνιών, προχώρησε η Λευκωσία με επιστολή που κατέθεσε στον ΟΗΕ ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος Ανδρέας Μαυρογιάννης στις 20 Ιανουαρίου.

Η Λευκωσία η οποία επίσης καταγγέλλει το Μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης και δηλώνει ότι η προσπάθεια της Τουρκίας να αγνοήσει πλήρως το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες είναι σε πλήρη αντίθεση με το διεθνές δίκαιο και καλεί την Άγκυρα να προσέλθει σε συνομιλίες με την Κυπριακή Δημοκρατία ή διαφορετικά να υπάρξει συμφωνία (compromis) για την παραπομπή των διαφωνιών σχετικά με την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Η επιστολή Μαυρογιάννη απαντά ουσιαστικά στην επιστολή του Τούρκου Μονίμου Αντιπροσώπου Φ. Σινιρίογλου της 13ης Νοεμβρίου, που η Τουρκία λίγες ημέρες πριν υπογραφεί το Μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, κατέθεσε στον ΟΗΕ συντεταγμένες που περιέγραφαν τα εξωτερικά όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας με τρόπο που εξαφάνιζε όλη την κυπριακή υφαλοκρηπίδα, αφήνοντας στην Κύπρο μόνο την θαλάσσια ζώνη των χωρικών υδάτων, των 12 ν.μ.

Η Τουρκία αντιδρούσε έτσι και στην κατάθεση συντεταγμένων από την Κυπριακή Δημοκρατία που περιέγραφαν τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της, τα οποία όπως επισημαίνεται στην τωρινή επιστολή θα μπορούν να αλλάξουν και να τροποποιηθούν εφόσον υπάρξει συμφωνία με την Τουρκία και τις άλλες γειτονικές χώρες.


Με αφορμή και την έναρξη της παράνομης γεώτρησης στο Οικόπεδο 8 της κυπριακής ΑΟΖ και φυσικά τα όσα περιλαμβάνονται στην επιστολή Σινιρίογλου, αλλά και την αυξημένη τουρκική στρατιωτική παρουσία, η Λευκωσία προειδοποιεί ότι αυτές οι επιλογές, απομακρύνουν περαιτέρω την Τουρκία από τη διεθνή νομιμότητα και αυξάνουν τις εντάσεις, θέτοντας σε κίνδυνο την ειρήνη και την ασφάλεια ολόκληρης της περιοχής.

Η επιστολή:

Επιστολή της 20ής Ιανουαρίου 2020 από τον μόνιμο αντιπρόσωπο της Κύπρου στα Ηνωμένα Έθνη που απευθύνεται στον Γενικό Γραμματέα αναφορικά με την επιστολή της 13ης Νοεμβρίου 2019 (A/74/550) από τον μόνιμο εκπρόσωπο της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη:

Η Κυπριακή Δημοκρατία απορρίπτει στο σύνολό της την υποβολή από την Τουρκία ενός καταλόγου γεωγραφικών συντεταγμένων σχετικά με τα εξωτερικά όρια της υποτιθέμενης υφαλοκρηπίδας της στην Ανατολική Μεσόγειο θάλασσα. Η Κύπρος απορρίπτει επίσης τις τουρκικές θέσεις και τις αβάσιμες αξιώσεις που περιέχονται στην προαναφερόμενη επιστολή. Η υποβολή γεωγραφικών συντεταγμένων από την Τουρκία δεν έχει νομική βάση και δεν δημιουργεί καμία νομική υποχρέωση για την Κυπριακή Δημοκρατία ή οποιοδήποτε άλλο τρίτο κράτος. 

Η θαλάσσια περιοχή που διεκδικεί η Τουρκία είναι υπερβολική και παράλογη και καταπατά τα νόμιμα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στις θαλάσσιες ζώνες της, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο. Ειδικότερα, όσον αφορά τις γεωγραφικές συντεταγμένες που απαριθμούνται στο μέρος Α του παραρτήματος της προαναφερόμενης επιστολής της Τουρκίας, που υποτίθεται ότι αντιστοιχούν σε μια λεγόμενη “συμφωνία” μεταξύ της Τουρκίας και της παράνομης αποσχιστικής οντότητας  στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, είναι άκυρες, όπως και η λεγόμενη “συμφωνία”. 

Επιπλέον, ο ισχυρισμός αυτός καταπατά την προς Βορρά ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδα της Κύπρου πολύ πέραν της με καλή πίστη μέσης γραμμής, διαθέτοντας εν μέρει στην Κύπρο μόνο χωρικά ύδατα 12 ναυτικών μιλίων. Η Κύπρος, επιπλέον, παραπέμπει στην επιστολή της 19ης Μαΐου 2014 (A/68/883) και επαναλαμβάνει την απόρριψη της επιστολής του μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη της 25ης Απριλίου 2014 (A/68/857), μέσω του οποίου η Τουρκία επιχείρησε για άλλη μια φορά να καταγράψει αυτή τη θέση, έχοντας αποτύχει να το πράξει μέσω των κατάλληλων διαύλων, λόγω της αυτονόητης παρανομίας της «συμφωνίας». 

Οι γεωγραφικές συντεταγμένες των σημείων που απαριθμούνται στο μέρος Β του ιδίου παραρτήματος, οι οποίες υποτίθεται ότι αντιστοιχούν σε μια μέση γραμμή μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου, δεν έχουν νομική ούτε ρεαλιστική βάση και αγνοούν πλήρως τα δικαιώματα της Κύπρου και άλλων κοντινών νησιών στις θαλάσσιες ζώνες. Επιπλέον, οι εν λόγω συντεταγμένες δεν λαμβάνουν υπόψη ότι η σχετική θαλάσσια περιοχή που γειτνιάζει με τις ακτές της Κύπρου είναι ήδη δεόντως οριοθετημένη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο μεταξύ των αντίστοιχων κρατών με αντίθετες ακτές, ήτοι της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, δυνάμει της 2003 σύμβασης οριοθέτησης της ΑΟΖ. 

Τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας που διεκδικεί η Τουρκία μεταξύ των γεωγραφικών συντεταγμένων που απαριθμούνται στο μέρος Γ του παραρτήματος αφήνουν την Κύπρο χωρίς Υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ στα δυτικά του νησιού, αγνοώντας εντελώς τα νόμιμα δικαιώματα της Κύπρου σε ΑΟΖ και Υφαλοκρηπίδα δυτικά του γεωγραφικού μήκους 32 ° 16 ‘ 18 “. Η Τουρκία βασίζει τους ισχυρισμούς της στην ψευδή πρόταση ότι τα νησιά δεν δικαιούνται θαλάσσιες ζώνες εκτός από χωρικά ύδατα, σε αντίθεση  με το άρθρο 121 (2) της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας. 

Έτσι, η Τουρκία επιχειρεί να οριοθετεί τις θαλάσσιες ζώνες της με απέναντι ηπειρωτικά κρατη   με βάση τη μέση γραμμή, σαν να έχουν εντελώς “σβηστεί” τα υπάρχοντα νησιά από το χάρτη. Η ίδια προσέγγιση από την Τουρκία παρατηρείται επίσης στο πρόσφατο αποκαλούμενο “μνημόνιο κατανόησης” που υπεγράφη μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης που φιλοδοξεί να οριοθετήσει  την ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδα μεταξύ των ακτών τους, αγνοώντας πλήρως τα κοντινά νησιά. Το άρθρο 121, παράγραφος 2, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας προβλέπει ρητά το δικαίωμα των νησιών σε Χωρικά Ύδατα, Συνορεύουσα Ζώνη, Υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.

Το δικαίωμα αυτό αποτελεί κανόνα του εθιμικού διεθνούς δικαίου και, ως εκ τούτου, είναι εφαρμοστέο και σε  κράτη που δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης, όπως η Τουρκία. Εκπλήσσει, πράγματι, η ευκολία με την οποία η Τουρκία παραπέμπει στο διεθνές δίκαιο και σε συγκεκριμένα άρθρα της σύμβασης ως κανόνες του εθιμικού διεθνούς δικαίου, ακόμη και στην προαναφερθείσα επιστολή, εκδηλώνοντας για άλλη μια φορά την κυνική, “επιλεκτική»(cherry picking) και αντιφατική   συμπεριφορά  απέναντι στις καλά εδραιωμένες  Αρχές του διεθνούς δικαίου. 

Η Κυπριακή Δημοκρατία κήρυξε ΑΟΖ το 2004 και έχει εγγενή δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα της νήσου Κύπρου, τα εξωτερικά όρια και των δύο ζωνών που καθορίζονται με βάση τη μέση γραμμή μεταξύ των ακτών της Κύπρου και εκείνων των απέναντι  κρατών, εν απουσία σχετικών συμφωνιών για το αντίθετο.

Στο πλαίσιο αυτό, η Κύπρος υπέγραψε συμφωνίες οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Αίγυπτο, το Λίβανο και το Ισραήλ, με βάση τη μέθοδο της μέσης γραμμής. Μετά την έναρξη των παράνομων εργασιών γεώτρησης από την Τουρκία στην ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδα της Κύπρου και αφού έχει επανειλημμένα προσκαλέσει την Τουρκία να αρχίσει διαπραγματεύσεις προκειμένου να συνάψει συμφωνία για την οριοθέτηση του κοινού θαλάσσιου ορίου μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας, η Κυπριακή Δημοκρατία απέστειλε ρηματική διακοίνωση , με ημερομηνία 4 Μαΐου 2019, στον Γενικό Γραμματέα που καταθέτει τις γεωγραφικές συντεταγμένες των σημείων που αντιστοιχούν στα βόρεια και βορειοδυτικά εξωτερικά όρια της ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας  της Κύπρου, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι οι εν λόγω γεωγραφικές συντεταγμένες θα μπορούσαν να αναθεωρηθούν ή/και να τροποποιηθούν, ανάλογα με την περίπτωση, υπό το πρίσμα της μελλοντικής οριοθέτησης με άλλα ενδιαφερόμενα γειτονικά κράτη και σύμφωνα με τις συμφωνίες που θα συναφθούν στο θέμα αυτό. 

Η Τουρκία εξακολουθεί να αρνείται να αρχίσει διαπραγματεύσεις με την Κύπρο, ωστόσο επιμένει ότι οι αξιώσεις της είναι σύμφωνες με το διεθνές δίκαιο. Τα άρθρα 74, παράγραφος 1, και 83, παράγραφος 1, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θαλάσσης, τα οποία αποτελούν μέρος του εθιμικού διεθνούς δικαίου, απαιτούν η οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας να πραγματοποιείται με συμφωνία μεταξύ κρατών με αντίθετες ή γειτονικές ακτές, βάσει του διεθνούς δικαίου, όπως αναφέρεται στο άρθρο 38 του Οργανισμού του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαιοσύνης  προκειμένου να επιτευχθεί δίκαιη λύση. Εναλλακτικά, και σε περίπτωση που η Τουρκία συνεχίσει να έχει αντιρρήσεις για την έναρξη τέτοιων διαπραγματεύσεων με την Κύπρο, η εν λόγω θαλάσσια οριοθέτηση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο από αρμόδιο δικαστήριο.

Η Κύπρος , πλήρως πεπεισμένη για την εγκυρότητα των νομικών της θέσεων όσον αφορά τα δικαιώματά της στις θαλάσσιες ζώνες, είναι έτοιμη να διευθετήσει το θέμα άπαξ διά παντός σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Από την άποψη αυτή, πρόσφατα, η Κύπρος κάλεσε επίσημα την Τουρκία να συνάψει ειδική συμφωνία (compromis) προκειμένου να αντιμετωπίσει τη θαλάσσια  οριοθέτηση μεταξύ των αντίστοιχων ακτών της Κύπρου και της Τουρκίας, ήτοι το κοινό θαλάσσιο σύνορο των δύο κρατών στο Βορρά και το βορειοδυτικό τμήμα της Κύπρου, ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαιοσύνης.
Δυστυχώς, η Τουρκία συνεχίζει να επιδιώκει μια πορεία δράσης η οποία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, προβάλλοντας αξιώσεις που είναι νομικά αβάσιμες και υπερβαίνουν κάθε εύλογο γεωγραφικό όριο. Επιπλέον, από τον Μάιο του 2019, η Τουρκία έχει διεξάγει παράνομα τέσσερις γεωτρήσεις χρησιμοποιώντας τα κρατικά πλοία Fatih  και Yavuz, στα χωρικά ύδατα της Κύπρου και  στην υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ στα δυτικά, ανατολικά και νότια του νησιού. Η πιο πρόσφατα ολοκληρωμένη παράνομη γεώτρηση  βρισκόταν στην Ανατολική ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδα της Κύπρου, σε κοντινή απόσταση από τα χωρικά ύδατα της , σε 12,4 ναυτικά μίλια από τη χερσόνησο Καρπασίας. 

Θα ήθελα επίσης να σας παραπέμψω στις επιστολές μου της 11ης Ιουλίου 2019 (A/73/944-S/2019/564) και της 13ης Νοεμβρίου 2019 (A/74/549-S/2019/881). Επιπλέον, η Τουρκία μόλις ξεκίνησε μια πέμπτη τέτοιου είδους παράνομη γεώτρηση (προγραμματισμένη μεταξύ 18 Ιανουαρίου και 14 Μαΐου 2020) στη Νότια ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδα της Κύπρου, σε μια θαλάσσια περιοχή η οποία έχει οριοθετηθεί  σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο μεταξύ της Κύπρου και των αντίστοιχων παράκτιων κρατών, ήτοι του Ισραήλ και της Αιγύπτου.

Αυτή η τελευταία παράνομη γεώτρηση  βρίσκεται επίσης εντός του Οικοπέδου 8 που είχε αδειοδοτηθεί  από την Κυπριακή Δημοκρατία στις ευρωπαϊκές εταιρείες Eni και Total. Οι προαναφερθείσες γεωτρήσεις από την Τουρκία παραβιάζουν την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας στα χωρικά ύδατα της και τα κυριαρχικά της δικαιώματα και δικαιοδοσία στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ της , σύμφωνα με τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, καθώς και το εθιμικό διεθνές δίκαιο. Ταυτόχρονα, οι συνεχιζόμενες παράνομες σεισμικές έρευνες από τα τουρκικά πλοία Barbaros Hayreddin Paşa και Oruç Ρέις σε μεγάλες περιοχές της Νότιας ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας της Κύπρου ομοίως παραβιάζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου.

Η Κυπριακή Δημοκρατία επαναλαμβάνει ότι παραμένει αποφασισμένη να διατηρήσει τα δικαιώματά της στις θαλάσσιες ζώνες και να προστατεύσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και τη δικαιοδοσία της για να ερευνήσει  και να εκμεταλλευτεί τους φυσικούς της πόρους στην Υφαλοκρηπίδα  και την ΑΟΖ της, χρησιμοποιώντας όλα τα ειρηνικά μέσα που έχει στην διάθεση της , καλή τη πίστει και στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου. 

Κάθε προσπάθεια της Τουρκίας να υπονομεύσει αυτά τα δικαιώματα, μεταξύ άλλων μέσω της υποβολής γεωγραφικών συντεταγμένων της υποτιθέμενης υφαλοκρηπίδας της στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και των παράνομων δραστηριοτήτων εξερεύνησης και της έντονης στρατιωτικής παρουσίας της, απομακρύνουν περαιτέρω την Τουρκία από τη διεθνή νομιμότητα και αυξάνει τις εντάσεις, θέτοντας σε κίνδυνο την ειρήνη και την ασφάλεια ολόκληρης της περιοχής. Θα ήμουν ευγνώμων  η  παρούσα επιστολή να κυκλοφορήσει ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης, στο πλαίσιο της ημερήσιας διάταξης σημεία 41 και 74, και του Συμβουλίου Ασφαλείας, και να δημοσιευθεί  στην ιστοσελίδα του τμήματος για τις θαλάσσιες υποθέσεις και το δίκαιο της θάλασσας και στην επόμενη έκδοση του νόμου του δελτίου θαλάσσης.

Υπογραφή Ανδρέας  Μαυρογιάννης
HellasJournal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση