Είναι η Λιβύη κληρονομιά της Merkel;

Της Judy Dempsey

Δεν έλειψε η ειρωνεία σε αυτούς που παρακολουθούν την διπλωματική πορεία της Angela Merkel.

Στις 19 Ιανουαρίου η Γερμανίδα Καγκελάριος φιλοξένησε παγκόσμιους ηγέτες στο Βερολίνο για να προσπαθήσουν και να συμφωνήσουν σε μια κατάπαυση πυρός στη Λιβύη. Ήταν μια πολύ επικίνδυνη απόφαση. Και συμβολική εξίσου. Το 2011, η Γερμανία απείχε από μια εντολή των Ηνωμένων Εθνών να παρέμβει στη Λιβύη.

Σε αυτή τη mega-σύνοδο κορυφής, δεν υπήρξε καμία πρόθεση από τους δύο κύριους αντιπάλους της Λιβύης, τον πρωθυπουργό Fayez al-Sarraj και τον στρατηγό Khalifa Haftar, να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, πόσω μάλλον να συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο.

Παρόλα αυτά, η παρουσία τους στο Βερολίνο (μετά από αποτυχημένες προσπάθειες στη Μόσχα από τη Ρωσία και την Τουρκία να σημειώσουν κάποια πρόοδο) συνδυάστηκε από μια συμφωνία που επιτεύχθηκε από τους παγκόσμιους ηγέτες -μεταξύ των οποίων και κάποιοι από αυτούς που εμπλέκονται στη Λιβύη σε κάθε πλευρά της σύγκρουσης- να σεβαστούν το εμπάργκο όπλων. Έδειξε την αποφασιστικότητα της Merkel να προσπαθήσει και να δώσει τέλος στον πόλεμο.

Θα μπορούσε να είναι η κληρονομιά της Merkel.


Μετά από εννέα χρόνια, η φήμη της Γερμανίας μεταξύ των δυτικών της συμμάχων ήταν σχεδόν στο μηδέν. Όταν αποφασίστηκε μια ψηφοφορία για την παρέμβαση στην Λιβύη υπό την εντολή "Ευθύνη για προστασία” (R2P), η κυβέρνηση της Merkel απείχε. Οι στενοί της σύμμαχοι -Γαλλία, Βρετανία και οι ΗΠΑ- εξεπλάγησαν, ιδιαίτερα από τη στιγμή που το βερολίνο κατηγορήθηκε ότι παίρνει το μέρος της Ρωσίας.

Στο εσωτερικό, υπήρξε μεγάλη γκρίνια για την απόφαση του Βερολίνου. Και όταν σύντομα αρνήθηκε να ενταχθεί στον συνασπισμό του ΝΑΤΟ που επιτέθηκε στη Λιβύυ (παρεμπιπτόντως, η αλλαγή της εντολής από R2P σε αλλαγή καθεστώτος, δεν πέρασε ανεκμετάλλευτη από τη Ρωσία), η Γερμανία κρίθηκε ένας αναξιόπιστος σύμμαχος.

Όπως αποδείχθηκε, η απόφαση της Γερμανίας ήταν σωστή -παρά το ότι η Merkel το επικοινώνησε τόσο άσχημα.

Είχε δει ότι η στρατιωτική συμμαχία υπό τις ΗΠΑ στο Ιράκ είχε καταλήξει σε τεράστια αποτυχία. Δεν υπήρχε σχεδιασμός για την επόμενη ημέρα της ανατροπής του καθεστώτος του Saddam Hussein. Το ίδιο συνέβαινε και με την Λιβύη. Όταν ανατράπηκε ο Gaddafi, ούτε το ΝΑΤΟ ούτε ο ΟΗΕ είχαν ένα σχέδιο για την επόμενη ημέρα.

Η Γαλλία και η Γερμανία επρόκειτο να πληρώσουν υψηλό τίμημα για τον πόλεμο στη Λιβύη.

Οι στρατιώτες και οι στρατοί μισθοφόρων που είχαν επιχειρήσει στη Λιβύη, έφυγαν γρήγορα, μετακινούμενοι με τα όπλα τους στο Μάλι και σε άλλα μέρη στο Σαχέλ. έκτοτε, η Γαλλία, η πρώην αποκιακή δύναμη, δίνει έναν πόλεμο -με υποστήριξη από τις ΗΠΑ- να περιορίσει την ισλαμική τρομοκρατία, το trafficking και την αύξηση της αστάθειας. Κοιτάξτε τον αριθμό των θυμάτων.

Η Γερμανία δεν είχε συμμετέχει επίσης.

Με τον πόλεμο, σε συνδυασμό με την αστάθεια στη γειτονιά, η Λιβύη έχει γίνει μια από τις κύριες οδούς για μετανάστες και πρόσφυγες που θέλουν να περάσουν τη Μεσόγειο για να βρεθούν στην Ευρώπη. Οι λαθρέμποροι και οι traffickers είχαν ευκαιρία για δράση. Οι προσπάθειες της ΕΕ να περιορίσουν τη ροή με την ανάπτυξη της Επιχείρησης Σοφία ήταν ανάμεικτες, αν μη τι άλλο. Πάνω από όλα, οι εξωτερικές και εσωτερικές πολιτικές της Merkel έχουν γίνει συνώνυμες με τη μετανάστευση.

Το 2015, με τον πόλεμο στην Σύρια να οδηγεί σε ανείπωτο πλήγμα στους κατοίκους, η Merkel άνοιξε τα σύνορα σε περισσότερους από 1 εκατ. Ανθρώπους που ξέφυγαν από τον πόλεμο. Κληρονόμησε τις αποτυχημένες πολιτικές του ΝΑΤΟ στη Λιβύη, τις αποτυχημένες πολιτικές της Αμερικής στο Ιράκ, και τη διπλωματική και πολιτική αποτυχία της Δύσης στη Συρία.

Το blame game είναι ευρύ και βαθύ όσο και η βία και η καταστροφή στο Λιβύη, στο Ιράκ, στη Συρία και επίσης στην Υεμένη -αυτόν τον ξεχασμένο πόλεμο. Και από τη στιγμή που η Γερμανία δεν διαδραματίζει κάποιον σημαντικό διπλωματικό ή πολιτικό ρόλο στην περιοχή, η Merkel, για ηθικούς και ανθρωπιστικούς λόγους, αποφάσισε να δώσει σε τόσους πολλούς ανθρώπους το απαραίτητο καταφύγιο.

Αναλόγως από ποια πλευρά βλέπει κανείς την απόφαση της, η καγκελάριος πλήρωσε υψηλό τίμημα για αυτό.

Το Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), ένα αντιμεταναστευτικό, αντιμουσουλμανικό και αντίσημιτικό κόμμα, είναι ιδιαίτερα δημοφιλές σε μέρη της Γερμανίας, ιδιαίτερα στα ανατολικά κρατίδια. Εκεί, παλεύει για την πρώτη και δεύτερη θέση μεταξύ των πολιτικών κομμάτων. Η κλίση προς την ακροδεξιά δεν μπορεί να παραβλεφθεί ως κάτι βραχυπρόθεσμο.

Όπως η απόφαση της Merkel να απέχει από την ψηφοφορία του ΟΗΕ για τη Λιβύη το 2011 προκάλεσε την οργή των συμμάχων της, η προσφυγική της πολιτική άλλαξε το πολιτικό status quo της Γερμανίας.

Αλλά με τη φιλοξενία των ηγετών στο Βερολίνο στις 19 Ιανουαρίου, η Καγκελάριος ζητούσε τροποποιήσεις σε δύο μέτωπα, που συνδέονται μεταξύ τους: στο διπλωματικό και στο προσφυγικό.

Η Γερμανία έχει δεχθεί πολλές επικρίσεις για το ότι είναι ένας παθητικός παράγοντας στην εξωτερική πολιτική -παρόλο που θα πρέπει να δοθεί credit στην Merkel για τη διαπραγμάτευση μιας κατάπαυσης πυρός, αν και εύθραυστης, στην Ανατολική Ουκρανία το 2015. Ωστόσο ακριβώς επειδή απείχε στη διάρκεια της ψηφοφορίας της Λιβύης το 2011, η Γερμανία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ουδέτερη για να φιλοξενήσει τη διάσκεψη για τη Λιβύη.

Αλλά υπάρχει αρκετή δόση realpolitik. Η Merkel γνωρίζει ότι η προσφυγική κρίση κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει και ότι η Λιβύη αποτελεί σημαντική δίοδος προς την Ευρώπη. Γνωρίζει επίσης, μετά από αρκετές επισκέψεις στην περιοχή και μετά από πολλές συζητήσεις με τον Γάλλο πρόεδρο Macron, την εύφλεκτη κατάσταση του Σαχέλ και πως αποτελεί άμεση απειλή ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή και στην Ευρώπη. Όσο μεγαλύτερη η ανασφάλεια στο Σαχέλ, τόσο μεγαλύτερο το ρεύμα προσφύγων και μεταναστών.

Καθώς η Merkel μπαίνει στα δύο τελευταία χρόνια της θητείας της, η κληρονομιά της μπορεί απλώς να εξαρτάται από τη λήξη του πολέμου στη Λιβύη. Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, το θέμα είναι η merkel να κάνει τη Γερμανία να κοιτάζει την εξωτερική πολιτική ως ένας παράγοντας, όχι ως αποδέκτης.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση