Κόσοβο, κρίσιμο τεστ για τα Βαλκάνια

Έντονη διεθνής κινητικότητα με στόχο την υπογραφή, άμεσα, ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Αλβανών και Σέρβων, με την οποία θα διευθετηθεί οριστικά το συνοριακό καθεστώς του Κοσόβου ως ανεξάρτητου κράτους, καταγράφεται στο «καυτό τρίγωνο» Βελιγράδι - Πρίστινα - Τίρανα. Την ίδια ώρα οι πλατείες στα Δυτικά Βαλκάνια συνεχίζουν να «βράζουν» από τις συνεχιζόμενες διαδηλώσεις χιλιάδων πολιτών εναντίον της διαφθοράς, με κίνδυνο να «εκραγούν», εάν στο εύφλεκτο μείγμα πέσει η σπίθα του εθνικισμού.

Η προωθούμενη λύση στο Κόσοβο, όπως προκύπτει από τις διαρροές και τις δηλώσεις ηγετικών στελεχών Σέρβων και Αλβανών, άλλα και εμπλεκόμενων παραγόντων της διεθνούς κοινότητας, εδράζεται στην ανταλλαγή εδαφών, γεγονός που πυροδοτεί ανησυχίες περί απαρχής ανατροπής του μεταπολεμικού συνοριακού status της Δυτικής Βαλκανικής. Μέχρι τώρα κάθε συζήτηση περί αλλαγής συνόρων εθεωρείτο ταμπού, καθώς ένα τέτοιο εγχείρημα, ακόμη και αν επιχειρείτο ειρηνικά, θα μετέβαλλε δραματικά τους συσχετισμούς ισχύος με την ανάδυση μιας Μεγάλης Αλβανίας και μιας Μεγάλης Σερβίας, εξέλιξη που δεν θα άφηνε αδιάφορους τους άλλους παίκτες της Βαλκανικής, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης.

Φαίνεται όμως ότι οι Αμερικανοί θεωρούν πως είναι η κατάλληλη ώρα και οι συνθήκες ιδανικές για να κλείσουν τη «μαύρη τρύπα» του Κοσόβου, που όσο παραμείνει ανοικτή, αναβλύζει επικίνδυνη περιφερειακή αστάθεια. Σε αντίθεση με τη Γερμανία αλλά και τη Βρετανία, η οποία στο πλαίσιο του Brexit ακολουθεί δική της διακριτή πολιτική και στα Βαλκάνια, χώρες που εμφανίζονται επιφυλακτικές –χωρίς πάντως να εναντιώνονται ανοικτά– φοβούμενες αλυσιδωτές επιπλοκές και ένα νέο (ανεπιθύμητο για τα συμφέροντά τους) βαλκανικό ντόμινο.


Όμως το πάνω χέρι στην περιοχή εξακολουθούν να το έχουν οι Αμερικανοί –οι Ρώσοι δεν «καίγονται» ιδιαίτερα προτιμώντας να ανταλλάξουν την ανοχή με κάποια άλλη διένεξη, π.χ. στην Ουκρανία– και τα πράγματα δείχνουν να παίρνουν τον δρόμο τους. Η συμφωνία είναι έτοιμη στο παρασκήνιο και μένει να προετοιμαστεί η κοινή γνώμη τόσο στο Κόσοβο όσο και στη Σερβία και στην Αλβανία, έλεγε στην «Κ» κορυφαία διπλωματική πηγή, με γνώση των εξελίξεων, στην Πρίστινα. «Το τρένο της λύσης έχει ξεκινήσει ήδη, με μηχανοδηγούς τους προέδρους Βούτσιτς και Θάτσι και “φορτίο” ένα συμφωνημένο από τους δύο ηγέτες και “ευλογημένο” από τους Αμερικανούς και τον Αλβανό πρωθυπουργό Εντι Ραμα σχέδιο, το οποίο προβλέπει οριστική διευθέτηση των συνόρων Σερβίας - Κοσόβου μέσω επώδυνων παραχωρήσεων εδαφών», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Το φως της δημοσιότητας άρχισαν να βλέπουν ήδη τις τελευταίες εβδομάδες στην Πρίστινα αλλά και στον ευρωπαϊκό Τύπο πληροφορίες γύρω από το περιεχόμενο της μυστικής, επί του παρόντος, συμφωνίας Βούτσιτς - Θάτσι, οι οποίες ερεθίζουν τα εθνικιστικά αντανακλαστικά και από τις δύο πλευρές. Ηδη στο Κόσοβο ο σκληρός πυρήνας των πρώην «ουτσεκάδων», που συσπειρώνεται γύρω από τον πρωθυπουργό –και πολέμαρχο το 1999– Ραμούς Χαραντινάι, έχει βγει στα «κάγκελα» απειλώντας με ανάφλεξη, για να αποτρέψει ενδεχόμενη «προδοσία», όπως θεωρούν κάθε παραχώρηση εδάφους, ενώ και στο Βελιγράδι, όπου ο Βούτσιτς είναι πανίσχυρος, θεωρείται βέβαιο ότι ο σερβικός εθνικισμός κάθε άλλο παρά θα αποδεχθεί μια τέτοια λύση που θα παραδίδει στον «εχθρό» το «λίκνο» του έθνους τους.

Ποιοι δίνουν τι

Με βάση όσα έχουν διαρρεύσει, οι Σέρβοι δίνουν στους Κοσοβάρους την αλβανοκατοικούμενη πόλη Πρέσεβο στα νότια της χώρας τους, το γειτονικό Μπουγιάνοβατς τίθεται υπό ειδικό καθεστώς, ο αυτοκινητόδρομος Θεσσαλονίκης - Βελιγραδίου στο κομμάτι του στην κοιλάδα του Πρέσεβο περνάει για δύο δεκαετίες στον έλεγχο του ΝΑΤΟ και παραχωρούν στη Βορειοατλαντική Συμμαχία μία στρατιωτική τους βάση! Οι Αλβανοί, από την πλευρά τους, παραχωρούν στη Σερβία το βόρειο Κόσοβο, πλην της πόλης Μιτρόβιτσα, η οποία θα έχει «ειδικό καθεστώς», νόμισμα το ευρώ και θα τελεί από άποψη ασφάλειας υπό την προστασία του ΝΑΤΟ, δέχονται να μοιραστούν τον πλούτο από τα προσοδοφόρα ορυχεία της Τρέπτσας, ενώ στα σερβικά θρησκευτικά μνημεία στο νότιο Κόσοβο υψώνεται ομπρέλα προστασίας από τη διεθνή κοινότητα.

Δύο απεσταλμένοι του συμβούλου ασφαλείας των ΗΠΑ Τζον Μπόλτον ταξίδεψαν την περασμένη εβδομάδα στην Πρίστινα, όπου συναντήθηκαν με την ηγεσία των Αλβανών, υπογραμμίζοντάς τους τη βούληση του αμερικανικού παράγοντα για ταχεία λύση στο πρόβλημα. Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι το μήνυμα περί ανταλλαγής εδαφών εστάλη από τους Αμερικανούς στον πρωθυπουργό Χαραντινάι και δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο, αν δεν συναινέσει, να χάσει την καρέκλα του οσονούπω. Στο Βελιγράδι έσπευσε ο εισηγητής του Ευρωκοινοβουλίου για τη Σερβία, Ντέιβιντ Μακ Αλιστερ, και μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο Βούτσιτς δήλωσε πως «η Ε.Ε. έχει γνώση των ιδεών περί ανταλλαγής εδαφών».

Ο Σέρβος πρόεδρος κάλεσε στο Βελιγράδι τους ηγέτες των Σέρβων του Κοσόβου και τους ζήτησε να μην αποχωρήσουν, όπως σχεδιάζουν, από τους θεσμούς της Πρίστινας (Βουλή, Δικαιοσύνη, Τοπική Αυτοδιοίκηση) μέχρις ότου, όπως είπε, συναντηθεί, σε σαράντα πέντε ημέρες, με τον πρόεδρο της Κίνας και συνομιλήσει τηλεφωνικά με ηγέτες άλλων μεγάλων δυνάμεων. Ο πρόεδρος Θάτσι, αναφερόμενος στη στάση των ισχυρών σχετικά με επικείμενη λύση, εξέφρασε την άποψη ότι μια συμφωνία με το Βελιγράδι θα έβρισκε σύμφωνη και τη Ρωσία. Οπως είπε, σε συνάντησή του με τον πρόεδρο Πούτιν στο Παρίσι, «τον ρώτησα ευθέως, ποια θα ήταν η αντίδραση της Ρωσίας εάν το Κόσοβο και η Σερβία κατέληγαν σε συμφωνία, και μου απάντησε ότι θα την αποδεχόταν». «Θα το εκτιμήσω πολύ αν κρατήσει τον λόγο του!», πρόσθεσε ο Θάτσι και αυτό μένει να φανεί.

Σταύρος Τζίμας
Καθημερινή



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση