Πως η Τουρκία μοιράζει ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ

Γράφει η Αντωνία Δήμου

Λόγω της ενεργειακής κινητικότητας εντός της κυπριακής ΑΟΖ, η Τουρκία προσπαθεί με λεονταρισμούς να εκφοβίσει την Ελλάδα και την Κύπρο. Η εν εξελίξει γεώτρηση της αμερικανικής ExxonMobil στο θαλάσσιο οικόπεδο 10 στο στόχο «Δελφύνη» της κυπριακής ΑΟΖ έχει οδηγήσει την Άγκυρα σε σπασμωδικές κινήσεις για την πραγμάτωση μακροχρόνιας στρατηγικής, η οποία εστιάζει στον έλεγχο των θαλασσίων οδών σε Ιόνιο, Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Συστατικό στοιχείο της εν λόγω στρατηγικής συνιστά η καταστρατήγηση της σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας και των συμφωνιών της Κυπριακής Δημοκρατίας που οριοθετούν τις ΑΟΖ με τρίτες χώρες όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ και ο Λίβανος. Ως τακτική καταστρατήγησης του διεθνούς δικαίου και των υφιστάμενων συμφωνιών για τις θαλάσσιες ζώνες σε Ιόνιο, Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο επιλέγεται από την Άγκυρα η προσέγγιση με τις Αλβανία και Λιβύη.

Ειδικά ως προς την Αλβανία, η τουρκική στρατηγική καρποφόρησε όταν το 2009 επέτυχε το αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο να ακυρώσει τη συμφωνία που είχε υπογραφεί με την Ελλάδα για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Σημειωτέον, ότι η συμφωνία του 2009 προέβλεπε την οριοθέτηση στη βάση της μέσης γραμμής σύμφωνα με τις διατάξεις της συμβάσεως του ΟΗΕ για το δίκαιο της Θάλασσας.

Η οριοθέτηση ωστόσο με την αρχή της μέσης γραμμής στο Ιόνιο δημιουργούσε αρνητικό προηγούμενο για την Τουρκία στο Αιγαίο, καθώς προβλέπονταν η δέσμευση εκ μέρους της Αλβανίας για την μη έγερση αιτιάσεων σχετικά με την υφαλοκρηπίδα των νήσων Οθωνών και Ερεικούσσας. Και τούτο διότι η εν λόγω αλβανική δέσμευση ευνοούσε την ελληνική θέση σχετικά με το Καστελόριζο. Όπως, άλλωστε, προβλέπει το άρθρο 121 του Δίκαιου της Θάλασσας, τα νησιά που κατοικούνται διαθέτουν ΑΟΖ, η οποία καθορίζεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που συντελείται και για τις ηπειρωτικές περιοχές. Τουτέστιν, το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου διαθέτει ΑΟΖ.


Προκειμένου να κατανοηθεί το μέγεθος της τουρκικής παρεμβατικότητας στην αλβανική πλευρά, αξίζει να επισημανθεί ότι η ακυρωθείσα ελληνοαλβανική συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες προέβλεπε την απόδοση στην Αλβανία του μεγαλύτερου ποσοστού που θα μπορούσε να αποσπάσει σύμφωνα με το δίκαιο της Θάλασσας, το οποίο έφθανε το 50,8% επί της οριοθετηθείσας περιοχής έναντι του 49,1% που θα λάμβανε η Ελλάδα.

Είναι πρόδηλο επομένως ότι η ακύρωση της ελληνοαλβανικής συμφωνίας του 2009 για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Ιόνιο επιβεβαίωσε την παρεμβατικότητα της Τουρκίας και δημιούργησε σαφές προηγούμενο. Πάνω σ’ αυτό η Άγκυρα στηρίζει την έτερη παρέμβασή της, αυτή τη φορά στην Λιβύη. Κύριος στόχος να αποτραπεί ο καθορισμός θαλασσίων ζωνών στο Λιβυκό πέλαγος κατά τρόπο που δεν συνάδει με τα τουρκικά συμφέροντα.

Οι χάρτες του Ακάρ

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η πρόσφατη επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Άμυνας Χουλουσί Ακάρ στην Λιβύη, ο οποίος, κατά τις διμερείς συνομιλίες, παρουσίασε χάρτες που αμφισβητούν την ελληνική υφαλοκρηπίδα ακόμη και νότια της Ιεράπετρας. Η θέση της Άγκυρας συμπυκνώνεται στο ότι η Αθήνα επιχειρεί δήθεν να οικειοποιηθεί τη λιβυκή υφαλοκρηπίδα, υφαρπάζοντας 39.000 τετραγωνικά χλμ από την τελευταία.

Οι τουρκικοί χάρτες που παρουσιάστηκαν από τον Τούρκο υπουργό Άμυνας στη Λιβύη δεν αποτελούν καινούργια υπόθεση. Αποτελούν τμήμα ενός πακέτου χαρτών που η Άγκυρα παρουσιάζει ήδη από το 2011 στις τουρκικές Ακαδημίες Πολέμου και δημοσιεύθηκαν το 2012 στο ερευνητικό κέντρο Bilgesam, στο πλαίσιο μελέτης που συνέταξε ο Τσιχάτ Γιαϊτσί, νυν αντιναύαρχος και επικεφαλής προσωπικού του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, ο οποίος στο παρελθόν είχε διατελέσει διοικητής της Νότιας Ναυτικής Διοίκησης.

Από το 2011 και εντεύθεν ο Τούρκος αντιναύαρχος έχει πολλάκις διατυπώσει δημοσίως τις τουρκικές θέσεις ειδικά ως προς την οριοθέτηση της ΑΟΖ με κράτη της Ανατολικής Μεσογείου. Υπήρξε μάλιστα ένθερμος υποστηρικτής της διεξαγωγής διμερούς διαλόγου της Τουρκίας απευθείας με έκαστη χώρα της Ανατολικής Μεσογείου για την οριοθέτηση των ΑΟΖ, προτείνοντας την παράκαμψη της Κύπρου με το αιτιολογικό ότι η Αίγυπτος δύναται να αυξήσει τη θαλάσσια έκταση της κατά 21.500 τετραγωνικά χλμ, ο Λίβανος κατά 3.900 τετραγωνικά χλμ και το Ισραήλ κατά 4.600 τετραγωνικά χλμ.

Την ίδια στιγμή ο αντιναύαρχος Γιαϊτσί υποστηρίζει την εξαφάνιση της υφαλοκρηπίδας του Καστελόριζου με διττό στόχο: αφενός την αποκοπή της επαφής των ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου, αφετέρου την έγερση τουρκικών διεκδικήσεων στα θαλάσσια οικόπεδα 1, 4, 5, 6 και 7 εντός της κυπριακής ΑΟΖ.

Μοιράζοντας ξένα ιμάτια

Ένας ιδιαίτερα ενδιαφέρον χάρτης της προαναφερθείσας μελέτης με τίτλο «Το πρόβλημα της οριοθέτησης θαλάσσιων περιοχών στην Ανατολική Μεσόγειο και η Τουρκία» (DOĞU AKDENİZ’DE DENİZ YETKİ ALANLARININ PAYLAŞILMASI SORUNU VE TÜRKİYE) αποτυπώνει την μη τουρκική αναγνώριση υφαλοκρηπίδας στα νησιά του Αιγαίου. Ως συνέπεια αυτού αποτυπώνει την οριοθέτηση της ΑΟΖ ανάμεσα σε Τουρκία και Ισραήλ κατά τρόπο που αποδίδει στο τελευταίο τμήμα των κυπριακών θαλάσσιων οικοπέδων 1, 7, 8, 9, 10 και 11 καθώς και το σύνολο του οικοπέδου 12.

Οι προσπάθειες της Άγκυρας για διμερείς απευθείας συνομιλίες με Αίγυπτο, Ισραήλ και Λίβανο, προκειμένου να οριοθετηθούν οι μεταξύ τους ΑΟΖ, ακυρώνοντας τις συμφωνίες με την Κύπρο δεν απέδωσαν. Έκαστη χώρα εκλαμβάνει εν πολλοίς την Τουρκία ως κράτος ταραξία που κινητοποιείται στη βάση συμφεροντολογικών δεδομένων και με επιδίωξη την πρόσκτηση κυρίαρχου τουρκικού ρόλου στην Ανατολική Μεσόγειο.

Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με τους τουρκικούς υπολογισμούς, η Λιβύη εκτιμάται ότι δύναται να αποτελέσει εφαλτήριο για την παρεμπόδιση των ενεργειακών σχεδιασμών στην Ανατολική Μεσόγειο. Και τούτο διότι η Λιβύη, όπως άλλωστε και η Τουρκία, δεν αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας και παγίως αμφισβητεί το δικαίωμα των νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.

Η τουρκική θέση, όπως παρουσιάζεται σε σχετικό χάρτη της προαναφερθείσας μελέτης, συνίσταται στον καθορισμό της ΑΟΖ Τουρκίας-Λιβύης στη βάση της μεταξύ τους μέσης γραμμής ,οδηγώντας στην αύξηση της λιβυκής θαλάσσιας περιοχής κατά ποσοστό 60%. Η Άγκυρα εκτιμάται ότι προβαίνει σε υπολογισμούς χωρίς τον ξενοδόχο, τη στιγμή μάλιστα που στη Λιβύη δεν υπάρχει μία ενιαία κυβέρνηση, η οποία δύναται να λάβει οριστικές αποφάσεις. Αντίθετα, υφίστανται δύο διαφορετικές κυβερνήσεις, η μία με έδρα την Τρίπολη και η άλλη με έδρα το Τομπρούκ.

Σε κάθε περίπτωση, ο τυχοδιωκτισμός της Τουρκίας για την ενέργεια στην Ανατολική Μεσόγειο δεν έχει όρια τη στιγμή μάλιστα που ίδια θεωρεί ότι βρίσκεται εκτός των συνολικότερων ενεργειακών σχεδιασμών. Η διπλωματική επαγρύπνηση Ελλάδας και Κύπρου αποτελεί μονόδρομο, ώστε να αποτραπεί η οποιαδήποτε πιθανότητα δημιουργίας τουρκικών τετελεσμένων σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Προς τούτο, έμβλημα της ελληνικής διπλωματίας οφείλει να αποτελέσει το προσκοπικό ρητό «έσω έτοιμος».

SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση