Ουκρανία: Η ανοιχτή πληγή της Ευρώπης

Πέντε χρόνια μετά τις αιματηρές συγκρούσεις στην πλατεία Μαϊντάν του Κιέβου ο κόσμος που πίστεψε στην επανάσταση είναι απογοητευμένος. Η αλλαγή δεν ήρθε, το ένα διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα διαδέχθηκε το άλλο.

Με παγωμένο βλέμμα παρακολουθούν τους περαστικούς οι νεκροί. Οι φωτογραφίες τους είναι κρεμασμένες στα κλαδιά των δένδρων, εκεί όπου πριν από πέντε χρόνια οι διαδηλωτές με ασπίδες, κράνη και ρόπαλα πολεμούσαν τους αστυνομικούς στην πλατεία της Ανεξαρτησίας (Μαϊντάν). 100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και από τις δύο πλευρές. Η αλλαγή εξουσίας στην Ουκρανία μετέβαλε ριζικά και την Ευρώπη. Σήμερα, η πρώην σοβιετική δημοκρατία είναι βαθιά διαιρεμένη. Ο πόλεμος, η καταστροφή και οι εκδιώξεις στιγματίζουν την καθημερινότητα πολλών στην ανατολική Ουκρανία.

Σε μια από τις σοβαρότερες κρίσεις στην Ευρώπη

Όλα ξεκίνησαν από τον Αφγανό δημοσιογράφο Μουσταφά Ναγιέμ, γνωστό για τα άρθρα του στην ερευνητική δημοσιογραφία. "Φέρτε ομπρέλες, τσάι, καφέ, φίλους και καλή διάθεση" γράφει στις 21 Νοεμβρίου του 2013 στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σε μερικές εβδομάδες μια ειρηνική συγκέντρωση εξελίσσεται σε μια από τις σοβαρότατες κρίσεις των τελευταίων χρόνων στην Ευρώπη. Μέσα σε λίγες ημέρες η προκλητική στάση της αστυνομίας ωθεί δεκάδες χιλιάδες Ουκρανούς στους δρόμους που ζητούν να υπογραφεί η εμπορική συμφωνία της χώρας με την ΕΕ.


Η σύγκρουση κλιμακώνεται, τέλος Φεβρουαρίου του 2014 ο τότε πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς βρίσκει καταφύγιο στη Ρωσία. Η αλλαγή στην εξουσία, που επεδιώκουν οι διαδηλωτές για να βάλουν τέλος στην διεφθαρμένη ελίτ, είχε υψηλό τίμημα: Η Ρωσία προσαρτά την Κριμαία, στα ανατολικά της χώρας και χιλιάδες χάνουν τη ζωή τους στις μάχες μεταξύ φιλορώσων αποσχιστών και κυβερνητικών στρατιωτών. Πάνω από 2 εκ. Ουκρανοί, που διαμένουν τότε στην Κριμαία, παίρνουν ρωσικό διαβατήριο, εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι στην περιοχή Ντονμπάς βρίσκουν καταφύγιο στις περιοχές υπό κυβερνητικό έλεγχο, άλλοι στη Ρωσία. Το μέτωπο του πολέμου περνά ακόμη και μέσα από χωριά.

Η διεθνής κοινότητα με γερμανική πρωτοβουλία, ξεκινά προσπάθειες ειρήνευσης, η τελευταία, η συμφωνία του Μινσκ, δεν εφαρμόζεται. Η ουκρανική κρίση έχει πάρει στο μεταξύ διεθνείς διαστάσεις. Μεταβάλλεται στη χειρότερη διένεξη ανάμεσα στη Ρωσία και τις ΗΠΑ από τον Ψυχρό Πόλεμο και θέτει τέλος στην ειρηνική ευρωπαϊκή τάξη πραγμάτων. Οι κυρώσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ κατά Μόσχας, έχουν γονατίσει τη ρωσική οικονομία. Μάλιστα οδήγησαν στην έξοδο της χώρας από την ομάδα των G8.

Όλο και περισσότερος εθνικισμός

Όταν ο ολιγάρχης Πέτρο Ποροσένκο εξελέγη το 2014 πρόεδρος της χώρας, ενσάρκωσε νέες ελπίδες. Σήμερα πολλοί διαδηλωτές αισθάνονται προδομένοι. "Από τη μια κυβέρνηση κλεφτών, στην άλλη, πιο διεφθαρμένη, πιο άπληστη", λέει ο δημοσιογράφος Ντμίτρι Γκόρντον. Αν και οικονομικά τα πράγματα είναι καλύτερα, η Ουκρανία με ένα κατά κεφαλήν εισόδημα 2.350 ευρώ είναι η πιο φτωχή χώρας της Ευρώπης. Ακόμη και η καταπολέμηση της διαφθοράς γίνεται πολύ αργά. Ναι μεν έχουν δημιουργηθεί νέες υπηρεσίες, για να διασφαλιστεί η διαφάνεια και το τέλος του νεποτισμού, ωστόσο, όλα είναι "επιφάνεια" λέει ο Γκόρντον. Η απογοήτευση για τις εξελίξεις είναι έκδηλη. Πολλοί εκμυστηρεύονται ότι εάν ήξεραν ότι δεν θα άλλαζε τίποτα, δεν θα πήγαιναν να διαδηλώσουν στην πλατεία Μεϊντάν. Στις εκλογές του χρόνου κινδυνεύει η θέση του Ποροσένκο. Οι δημοσκοπήσεις τον φέρνουν πίσω από την πρώην πρωθυπουργό Γιούλια Τιμοσένκο. Όταν ανέλαβε την εξουσία, υποσχέθηκε ότι θα τερματίσει τη λεγόμενη αντιτρομοκρατική επιχείρηση στην ανατολική Ουκρανία. Σήμερα ζητά συγγνώμη γιατί δεν μπόρεσε να κρατήσει την υπόσχεσή του.

Η διαμάχη ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία τροφοδοτείται και από ο Κίεβο. Με τη διακοπή της αεροπορικής σύνδεσης, ακόμη και της σιδηροδρομικής. Με πολλούς εθνικιστικούς νόμους για να περιοριστεί η ρωσική επιρροή. Με εξετάσεις γλώσσας στα ουκρανικά και διαγραφή των ρωσικών ως επίσημης γλώσσας. Ο εθνικισμός μπαίνει όλο και περισσότερο στην ουκρανική πολιτική με τον Ποροσένκο να θέλει να εδραιώσει την επιρροή του, και την επανεκλογή του. Η γιατρός Όλγα Μπογκομολέτς περνά συχνά από την πλατεία Μαϊντάν. Το χειμώνα του 2013 έδινε αγώνα για να σώσει ζωές τραυματισμένων. Σήμερα, έχει πάψει να πιστεύει ότι ο δρόμος της επανάστασης ήταν ο καλύτερος. "Εναποθέτοντας την ισχύ μετά την επανάσταση σε πολιτικούς, τους επιτρέψαμε να δημιουργήσουν ένα νέο έκτρωμα".

Αντρέας Στάιν, Κλαούντια Τάλερ/Ειρήνη Αναστασοπούλου
Deutsche Welle


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση