Αποκωδικοποιούμε την Τουρκία του Ερντογάν δύο μήνες μετά το δημοψήφισμα του Απριλίου!

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι τα όσα συμβαίνουν στην γειτονική μας Τουρκία δεν ενδιαφέρουν μόνο τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες της χώρας μας αλλά και την ελληνική κοινή γνώμη. Και είναι εύλογο αυτό το ενδιαφέρον από την στιγμή που ο δύστροπος και αναθεωρητικός γείτονας μας δημιουργεί κλίμα έντασης αμφισβητώντας κατοχυρωμένα κυριαρχικά δικαιώματα και διοικητικές αρμοδιότητες της Ελλάδος που έχουν εκχωρηθεί από Διεθνείς Οργανισμούς. Είχαμε θέσει εμφατικά τον προβληματισμό μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016 για το «που και πως το πάει η Τουρκία του Erdogan».

Σήμερα δύο μήνες μετά το τουρκικό δημοψήφισμα και λαμβάνοντας επίσης υπόψη και την αδιέξοδη εμπλοκή της Τουρκίας στα προβλήματα της Μέσης Ανατολής ο παραπάνω προβληματισμός γίνεται ακόμα πιο βασανιστικός. Ο αναλυτής –συγγραφέας κ. Χρήστος Μηνάγιας ο οποίος παρακολουθεί σε επαγγελματικό επίπεδο την Τουρκία για πολλά χρόνια και συνεπώς γνωρίζει όσο λίγοι την γειτονική χώρα αποδέχτηκε για ακόμα μία φορά την πρόσκληση του liberal.gr να αναλύσει την κατάσταση λεπτομερώς, απαντώντας στις σχετικές ερωτήσεις μας και για αυτό τον ευχαριστούμε πολύ και πάλι.

Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Λουκόπουλο

Ερώτηση 1η: Ακούσαμε πολλές αναλύσεις και απόψεις για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για τις συνταγματικές αλλαγές στη Τουρκία. Ποια είναι η δική σας άποψη σχετικά με το πως θα προχωρήσει την «σουλτανοποίηση» της Τουρκίας ο Erdogan; Θα είναι αρκετά ισχυρός για να ολοκληρώσει το όραμα του;

Απάντηση 1η: Όλες οι εξουσίες της τουρκικής κυβέρνησης, του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ και εν γένει της πολιτικο-κοινωνικής ζωής της Τουρκίας συγκεντρώθηκαν σε ένα άτομο, τον Recep Tayyip Erdogan, με αποτέλεσμα αυτός να διοικεί τη χώρα με υπέρμετρα μεγάλες αρμοδιότητες. Γεννάται λοιπόν το ερώτημα: «Ο Erdogan είναι δικτάτορας, ολιγάρχης ή τύραννος;». Σύμφωνα με τον Τούρκο ακαδημαϊκό και αρθρογράφο Ahmet Insel, ο Erdogan είναι ένας «εκλεγμένος δικτάτορας» και το καθεστώς που αυτός εγκαθιδρύει είναι μια «Συνταγματική Δικτατορία».

Συνακόλουθα δε, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το πολιτικό και κοινωνικό βαρόμετρο του πρόσφατου δημοψηφίσματος της 16ης Απριλίου, το οποίο ανέδειξε εμφανέστατα πέντε κύρια συμπεράσματα.

Πρώτον, άμεσα η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να ακολουθεί καθυστερημένα, αναγνώρισαν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος παρά τις καταγγελίες που υπήρχαν για νοθεία. Τούτο εκλαμβάνεται ως μια πράξη νομιμοποίησης του Tayyip Erdogan διεθνώς. Μάλιστα, η εν λόγω νομιμοποίηση θα προβληθεί ακόμη περισσότερο στις 15-07-2017 από τις εκδηλώσεις μνήμης εν όψει της πρώτης επετείου του πραξικοπήματος που θ πραγματοποιηθούν σε όλη τη χώρα με την παρουσία του Τούρκου προέδρου.

Το δεύτερο συμπέρασμα αφορά στις διαχρονικές πολιτιστικές, κοινωνικο-οικονομικές και δημογραφικές ιδιαιτερότητες της χώρας, η οποία εμφανίζεται τριχοτομημένη. Τούτο αποτυπώνεται εμφανώς στους ακόλουθους χάρτες των εκλογικών αποτελεσμάτων από το 2014 έως το 2017, βάσει των οποίων στη Θράκη, στα Μικρασιατικά Παράλια και στις μητροπόλεις, όπως στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, υπερίσχυσε το ΟΧΙ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, η αστικοποίηση αφενός διαπλάθει πολίτες με ελεύθερη σκέψη προσαρμοσμένη στα δυτικά πρότυπα, αφετέρου διόγκωσε τα προβλήματα της καθημερινότητας λόγω της μεγάλης εσωτερικής μετανάστευσης και της οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα.

Σύμφωνα με το τρίτο συμπέρασμα, τα εθνικιστικά και σοβινιστικά συναισθήματα είναι πιο ισχυρά στην κεντρική Τουρκία και στις περιοχές του Εύξεινου Πόντου, όπου τυγχάνουν πλήρους αποδοχής η στρατηγική της τουρκικής κυβέρνησης για τη Συρία, καθώς επίσης οι πολιτικές έντασης με την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες χώρες. Από την άλλη πλευρά, οι εν λόγω πολιτικές δημιουργούν έντονη ανησυχία στη δυτική Τουρκία και στα Μικρασιατικά Παράλια.

Το τέταρτο συμπέρασμα, αφορά στους κουρδικούς νομούς. Παρόλο που υπερίσχυσε το ΟΧΙ στους περισσότερους εξ αυτών, διαπιστώθηκε αύξηση των εκλογικών ποσοστών του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ κατά 416.880 ψήφους και μείωση των αντίστοιχων ποσοστών του κουρδικού κόμματος HDP κατά 322.482 ψήφους, σε σύγκριση με τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 2015. Σύμφωνα με την τουρκική εταιρεία δημοσκοπήσεων KONDA, η οποία πραγματοποίησε την εν λόγω έρευνα, τα ποσοστά αυτά αφενός οφείλονται στην ψυχολογία που δημιούργησε το περιβάλλον έντασης και συγκρούσεων στη νοτιοανατολική Τουρκία, αφετέρου στην ανεπαρκή προεκλογική εκστρατεία των Κούρδων λόγω του ό,τι η ηγετική τους ομάδα είχε φυλακισθεί κατηγορούμενη για διασυνδέσεις με το ΡΚΚ. Συνεπώς, το δόγμα Erdogan «κερδίζω πολλαπλασιάζοντας την ένταση και τις συγκρούσεις» φαίνεται ότι πέτυχε εν μέρει τον σκοπό του στις κουρδικές περιοχές.

Τέλος το πέμπτο συμπέρασμα έχει να κάνει με το γεγονός ότι, η ιδεολογική ηγεμονία του συντηρητισμού (σ.σ. ο συντηρητισμός στην Τουρκία έχει δύο πολιτικές πτέρυγες: τον ισλαμικό συντηρητισμό που εκπροσωπείται από το κυβερνόν κόμμα ΑΚΡ και τον εθνικιστικό συντηρητισμό που εκπροσωπείται από το εθνικιστικό κόμμα MHP) νίκησε τα υπόλοιπα κόμματα, των οποίων η ηγεμονία είναι αμφισβητήσιμη και αρκείται μόνο στην τακτική της «πολιτικής ανυπακοής». Αναλυτικότερα, σύμφωνα με Τούρκους ακαδημαϊκούς που δεν έχουν φυλακισθεί ακόμη, η «πολιτική ανυπακοή» είναι δικαίωμα και καθήκον του κάθε πολίτη της χώρας, οριοθετώντας τη δράση τους στα εξής:

α. Καθιστικές διαμαρτυρίες.

β. Καταλήψεις.

γ. Συγκεντρώσεις υπογραφών.

δ. Δημοσιοποίηση καταγγελιών.

ε. Απεργία πείνας.

στ. Διαφυγή σε άλλες χώρες ως πολιτικοί πρόσφυγες και συνέχιση του αγώνα από το εξωτερικό.

Αναφορικά δε με την απάντηση στο ερώτημα σας εάν ο Erdogan θα είναι αρκετά ισχυρός για να ολοκληρώσει το όραμα του για την Τουρκία κρίνω σκόπιμο να σας παραπέμψω σε πρόσφατο κείμενο της τουρκικής εφημερίδας Milliyet όπου αναγράφεται το εξής: «Ποιος είναι πιο ισχυρός; Το λιοντάρι ή ο κυνηγός; Μέχρι να μάθει το λιοντάρι να γράφει, η κάθε ιστορία και το κάθε αφήγημα θα συνεχίζει να εξυψώνει τον κυνηγό.».

Με δεδομένο λοιπόν ότι, στην Τουρκία δεν υπάρχει κάποια άλλη ηγετική προσωπικότητα ικανή να συσπειρώσει όλες τις ανομοιογενείς κοινωνικο-πολιτικές δυνάμεις που τάσσονται κατά του Erdogan και στη συνέχεια αυτή να αντιπαρατεθεί πολιτικά εναντίον του, θεωρώ ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα συνεχίσει να κατέχει τη θέση του «κυνηγού» στην εσωτερική πολιτική της χώρας του, εκτός και εάν υπάρξει κάποια αιματηρή εξέλιξη (πραξικοπηματική ή μη). Μάλιστα οι μήνες Ιούνιος και Ιούλιος είναι πρόσφοροι για κάτι τέτοιο.

Συγχρόνως, ένας προβληματισμός από ελληνικής πλευράς αναφορικά με «το λιοντάρι και τον κυνηγό» κρίνεται αναγκαίος, προκειμένου να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο τα εσωτερικά προβλήματα της Τουρκίας να μετατραπούν σε ελληνοτουρκικά προβλήματα. Ενδεικτικά σας παραθέτω δύο παραδείγματα. α. Σε έκθεση πληροφοριών που διαβιβάσθηκε σε αρμόδιους κρατικούς Φορείς της Τουρκίας στις 26 Μαΐου 2017 αναγράφηκε ότι, ο Muhammed Fethullah Gülen έδωσε εντολή στα μέλη του κινήματος τους να εγκαταλείψουν την Τουρκία. Επίσης, βάσει της εν λόγω έκθεσης, οι γκιουλενιστές έχουν συμφωνήσει με δίκτυα δουλεμπόρων να τους βγάλουν από τη χώρα έναντι του ποσού των 5.000 ευρώ ανά άτομο. Μάλιστα, εδόθη η οδηγία στους γκιουλενιστές να μην μιλούν τουρκικά μέχρι να διαφύγουν στο εξωτερικό, ώστε να εκλαμβάνονται ως πρόσφυγες. Πέραν τούτου έχουν ετοιμασθεί και πλαστά διαβατήρια κόστους 5.000 ευρώ έκαστο. Κατόπιν τούτου, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι, το θέμα των Τούρκων που θα αιτούνται πολιτικό άσυλο όχι μόνο θα συνεχισθεί, αλλά μεταξύ αυτών θα περιλαμβάνονται και υψηλόβαθμα στελέχη του τουρκικού κρατικού μηχανισμού. Στην εκτίμηση αυτή συνηγορεί η σύλληψη του στρατηγού ε.α. Galip Mendi στις 2 Ιουνίου 2017 από τμήματα της 54 Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας στα ελληνοτουρκικά σύνορα πλησίον της Αδριανούπολης τη στιγμή που αυτός επιχειρούσε να περάσει παράνομα στην Ελλάδα. Σημειωτέον ότι, ο Mendi ήταν αρχηγός της στρατοχωροφυλακής και αποστρατεύθηκε αμέσως μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016. β. Στα πλαίσια της δικαστικής διαδικασίας για την επιχείρηση σύλληψης του Erdogan στη Μαρμαρίδα, οι εισαγγελίες της Άγκυρας και της Muğla διερευνούν την υπόθεση ενός αεροσκάφους της ελβετικής αεροπορικής εταιρείας Albinati, το οποίο το βράδυ του πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο Dalaman με επιβάτες τους Dario Paolo Mordasini, Piera Denise Walther και Benedikt Kissling. Το αεροσκάφος αυτό απογειώθηκε τα ξημερώματα της επομένης ημέρας στις 06.00 χωρίς να επιβαίνουν σε αυτό τα εν λόγω άτομα, τα οποία σύμφωνα με τους Τούρκους μετέβησαν στην Ελλάδα με θαλαμηγό. Αυτό που προκαλεί «εντύπωση» στις τουρκικές δικαστικές αρχές είναι ότι, οι σχετικές διαδικασίες για την προσγείωση και απογείωση του αεροσκάφους στο Dalaman δρομολογήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από τρεις μήνες, ενώ η ημερομηνία και η ώρα άφιξης και αναχώρησης του τροποποιήθηκε πολλές φορές.

Ερώτηση 2η: Μετά την διαπιστωμένη απόκλιση συμφερόντων με τις ΗΠΑ στο «συριακό πρόβλημα» αλλά και τις γεωπολιτικές ακροβασίες με την Ρωσία του Πούτιν πιστεύετε ότι η Τουρκία με τον Erdogan θα διατηρήσει την υψηλή αξία της στο γεωπολιτικό «χρηματιστήριο»;

Απάντηση 2η: Το νέο δόγμα του Erdogan είναι «και στο πεδίο των επιχειρήσεων και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων». Όταν λοιπόν η Τουρκία διαπίστωσε ότι είχε απομονωθεί στη Συρία, διεξήγαγε την επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη (Fırat Kalkanı), θέτοντας ως νομική βάση το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του Ο.Η.Ε. αναφορικά με το δικαίωμα αυτοάμυνας, η οποία της έδωσε μια θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Σε πρώτη Φάση, η επιχείρηση αυτή αφορούσε στη δημιουργία μιας Ασφαλούς Περιοχής (Güvenli Βölge) κατά μήκος των τουρκο-συριακών συνόρων δυτικά του Ευφράτη ποτ., διήρκεσε 198 ημέρες από τις 24-08-2016 μέχρι τις 29-03-2017, ενώ τέθηκαν υπό τον έλεγχο της Τουρκίας 243 κατοικημένοι τόποι και 2.015 τετραγωνικά χλμ. του συριακού εδάφους.

Κατά τη δεύτερη Φάση, η Άγκυρα έχοντας ως modus operanti τη δημιουργία και έλεγχο του ψευδοκράτους στην Κύπρο, έχει θέσει σε εφαρμογή τα εξής:

α. Υλοποιείται ο σχεδιασμός συγκρότησης αστυνομικής δύναμης, βάσει του οποίου θα εκπαιδευθούν 5.000 Σύριοι στην Τουρκία σε θέματα αστυνόμευσης και εσωτερικής ασφάλειας. Ήδη οι πρώτοι 500 αστυνομικοί ανέλαβαν τα καθήκοντα τους.

β. Αποφασίσθηκε να αποσταλεί στη βόρεια Συρία μια (μόνιμη;) τουρκική δύναμη εσωτερικής ασφάλειας 4.000 ατόμων, αποτελούμενη από Μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων (JÖH) της στρατοχωροφυλακής και Μονάδες Eιδικών Επιχειρήσεων (PÖH) της αστυνομίας. Η αποστολή της δύναμης αυτής θα αφορά, αφενός στην εκκαθάριση της περιοχής από εναπομείναντες τζιχαντιστές, αφετέρου στη διευκόλυνση επιστροφής Σύριων προσφύγων από την Τουρκία στη Συρία.

γ. Η Διοίκηση Ειδικών Δυνάμεων του τουρκικού Γενικού Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων (Bordo Bereli) υλοποιεί ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης Σύριων αντικαθεστωτικών σε στρατόπεδα πλησίον των συνόρων με τη Συρία, με αντικειμενικό σκοπό να συγκροτηθεί ένας τακτικός στρατός δύναμης 10.000 ατόμων. Σημειωτέον ότι, οι Τούρκοι αξιολόγησαν τα τρωτά επιχειρησιακά σημεία που προέκυψαν από τη συμμετοχή των αντικαθεστωτικών στην επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη και με την εκπαίδευση που προαναφέρθηκε επιδιώκουν την πλήρη εξάλειψη τους.

δ. Οι μουφτείες των τουρκικών νομών Gaziantep και Kilis (σ.σ. βρίσκονται στα τουρκο-συριακά σύνορα) ανέλαβαν την εκπαίδευση 467 Σύριων ιμάμηδων, οι οποίοι θα αναλάβουν καθήκοντα στη Συρία. Υπόψη ότι, έχει ολοκληρωθεί η εκπαίδευση 21 ιμάμηδων στο Gaziantep και 40 ιμάμηδων στην Καισάρεια, ενώ βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης η συγκρότηση ενός μόνιμου Κέντρου Εκπαίδευσης Ιμάμηδων στο Gaziantep δυναμικότητας 100 εκπαιδευομένων. Παράλληλα, έχει ανατεθεί σε 4 Τούρκους μουφτήδες ο συντονισμός της αποκατάστασης των ζημιών που προκάλεσαν οι τζιχαντιστές στα τζαμιά στην Ασφαλή Περιοχή (Güvenli Βölge) που δημιουργήθηκε από την Τουρκία. Ήδη, πριν το Ραμαζάνι ολοκληρώθηκαν οι εργασίες σε 60 τζαμιά και συνεχίζονται οι εργασίες σε 42 ακόμη.

ε. Συνεχίζεται η επιστροφή Σύριων προσφύγων από την Τουρκία στη Συρία. Ο μέχρι τώρα αριθμός τους ανήλθε στους 37.949.

στ. Το τουρκικό υπουργείο Δικαιοσύνης ανέλαβε τη συγκρότηση των δικαστικών αρχών εκπαιδεύοντας ανάλογα Σύριους νομικούς. Για το λόγο αυτό απεστάλησαν στη Συρία 7 Τούρκοι δικαστικοί.

ζ. Ο συντονισμός των θεμάτων εκπαίδευσης και υγείας πραγματοποιείται από Τούρκους εκπαιδευτικούς και ιατρούς.

η. Βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα αποκατάστασης των προβλημάτων ύδρευσης και ηλεκτροδότησης που υφίστανται. Συνεκτιμώντας όλα αυτά διαπιστώνεται ότι, οι Τούρκοι εισήλθαν στη Συρία για να μείνουν αφενός δημιουργώντας κρατικές δομές ελεγχόμενες πλήρως από την Άγκυρα, αφετέρου αποκόπτοντας τον κουρδικό διάδρομο της βόρειας Συρίας.

Στο ερώτημα σας αναφορικά με την απόκλιση συμφερόντων μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ στη Συρία, η τουρκική στρατηγική δεν αποσκοπεί σε άμεσα και μεγαλεπήβολα αποτελέσματα. Οι Τούρκοι ξέρουν να περιμένουν και προβαίνουν σε μικρά βήματα κάθε φορά. Στην παρούσα Φάση σας προανέφερα τι πέτυχαν. Σε ό,τι έχει να κάνει με τις ΗΠΑ, η Άγκυρα προς το παρόν αρκείται στη δήλωση του Αμερικανού προέδρου Τραμπ αναφορικά με τη χορήγηση στην Τουρκία τους εξοπλισμούς που αυτή επιθυμεί. Ειδικότερα, ο Erdogan έθεσε στους Αμερικανούς ως θέμα άμεσης προτεραιότητας τη συμπλήρωση των πολεμικών αποθεμάτων της χώρας του σε πυρομαχικά πυροβολικού και έξυπνων βομβών (αέρος-εδάφους), τα οποία ελαττώθηκαν σημαντικά λόγω των πολύμηνων επιχειρήσεων εναντίον των τζιχαντιστών και εναντίον των Κούρδων. Τούτο κρίνεται σκόπιμο να τύχει ιδιαίτερης προσοχής από ελληνικής πλευράς.

Σε ό,τι έχει να κάνει με τις σχέσεις της Ρωσίας με την Τουρκία θεωρώ ότι, ο Πούτιν γνωρίζει πολύ καλά τον Erdogan, αλλά και ο Erdogan γνωρίζει πολύ καλά τον Πούτιν. Ωστόσο, και οι δύο ηγέτες έχουν βρει ένα modus vivendi και δεν διαφαίνεται μια πιθανή διάρρηξη των σχέσεων τους στο εγγύς μέλλον.

Ερώτηση 3η: Πως μετά όλα τα προαναφερθέντα εκτιμάτε το επίπεδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων; Θα υπάρξει συνέχεια της συνεχώς αυξανόμενης τουρκικής επιθετικότητας; Τι επιδιώκει να πετύχει η Τουρκία με την «βιομηχανία» NAVTEX ιδιαίτερα στην περιοχή του συμπλέγματος του Καστελόριζου;

Απάντηση 3η: Με δεδομένο ότι, η Kύπρος-Ανατολική Μεσόγειος-Αιγαίο θεωρείται από την Άγκυρα ως ένα ενιαίο ασύμμετρο Θέατρο Επιχειρήσεων, είναι προφανές ότι η εξωτερική της πολιτική είναι και θα συνεχίσει να είναι ασύμμετρη, στηριζόμενη σε μια ασύμμετρη στρατηγική. Συγκεκριμένα, η εν λόγω ασύμμετρη στρατηγική έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

Πρώτον, αναβαθμίζεται ποιοτικά η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε νησιά, νησίδες και βραχονησίδες του Αιγαίου.

Δεύτερον, επιδιώκεται η δημιουργία δεδικασμένων για μελλοντικές διεκδικήσεις. Ακολούθως παρατίθεται ένα παράδειγμα. Ο Έλληνας πρέσβης στην Τουρκία απέστειλε επιστολή σε πρεσβείες στην Άγκυρα προκειμένου αυτές να μην συμμετάσχουν με παρατηρητές στην πρόσφατη άσκηση Denizkurdu-2017 (Θαλασσόλυκος-2017) διότι παραβιάζονται τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο στις 23-05-2017, την άσκηση παρακολούθησαν 22 στρατιωτικοί ακόλουθοι από τις ακόλουθες 19 χώρες: Ηνωμένες Πολιτείες, Αίγυπτο, Κίνα, Ιαπωνία, Πακιστάν, Πορτογαλία, Λευκορωσία, Κροατία, Νορβηγία, Αλβανία, Ιράν, Νιγηρία, Αζερμπαϊτζάν, Σομαλία, Μεξικό, Σαουδική Αραβία, Μπαγκλαντές, Αφγανιστάν και Ψευδοκράτος. Κατόπιν τούτου συμπεραίνεται ότι, η επιστολή του πρέσβη μας στην Άγκυρα δεν έτυχε της πλήρους αποδοχής από φίλους και συμμάχους μας. Φυσικά δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο το θέμα αυτό να το εκμεταλλευθεί η Τουρκία στο μέλλον ως ένα «νομικό-νομιμοφανές δεδικασμένο» σε μελλοντικές διεκδικήσεις των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.

Τρίτον, συνεχίζονται οι προκλητικές ενέργειες της Άγκυρας σε βάρος της Ελλάδος σε ό,τι έχει να κάνει με την έρευνα και διάσωση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, εκμεταλλευόμενη το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Τούτο εστιάζεται σε δύο άξονες. Ο πρώτος αφορά στη δέσμευση περιοχών για τη διεξαγωγή ασκήσεων, ενώ ο δεύτερος άξονας έχει να κάνει με τη διεξαγωγή αντίστοιχων επιχειρήσεων.

Τέταρτον, χρησιμοποιούνται τουρκικά πλοία για διεξαγωγή επιστημονικών ερευνών στο Αιγαίο, τα οποία αποτελούν ένα «εργαλείο» της Άγκυρας για κλιμάκωση της έντασης όποτε και όπου αυτή επιθυμεί. Ενδεικτικά, στο Χάρτη 1 φαίνεται η επιχειρησιακή δράση του πλοίου TCG ÇEŞME στο Αιγαίο από τον Δεκέμβριο του 2015 έως τον Μάρτιο του 2017.

Πέμπτον, οι Τούρκοι, μετά την προβολή της στρατιωτικής ισχύος τους στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο μέσω ασκήσεων, προχωρούν σταδιακά στην προβολή των δυνατοτήτων τους μέσω ναυτικών επιχειρήσεων.

Σε ό,τι έχει να κάνει με τις ασκήσεις ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής:

α. Πραγματοποίηση βολών από ελικόπτερο Sea Hawk με τους νέους πυραύλους αέρος-επιφανείας Temren τουρκικής κατασκευής και βεληνεκούς 18 και 30 χλμ.

β. Συνεργασία ναυτικών μονάδων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη τουρκικής κατασκευής εξοπλισμένα ή μη με πυραύλους.

γ. Συνεργασία πυραυλακάτων με τα επιθετικά ελικόπτερα ΑΗ-1 Kobra και τα τουρκικής κατασκευής Τ-129 ΑΤΑΚ. Σημειωτέον, ότι βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαδικασίες προκειμένου το τουρκικό πολεμικό ναυτικό να προμηθευθεί επιθετικά ελικόπτερα T-129 τύπου ΑΤΑΚ-D, τα οποία θα φέρουν πυραύλους αέρος-επιφανείας και τορπίλες. Μάλιστα, ένα μέρος αυτών θα ενταχθούν στο υπό ναυπήγηση πλοίο αμφιβίων επιχειρήσεων TCG Anadolu, στα πρότυπα της ναυτικής επιχειρησιακής χρησιμοποίησης των επιθετικών ελικοπτέρων από τις αμερικανικές δυνάμεις πεζοναυτών.

δ. Προβολή μεταφοράς και συγκέντρωσης στρατευμάτων από τη Θράκη στα Μικρασιατικά Παράλια. Συγκεκριμένα αναφερόμαστε στην άσκηση Anadolu Panteri-2017 (Πάνθηρας της Ανατολίας-2017), στο πλαίσιο της Διακλαδικής Δύναμης Επιχειρήσεων Πολύ Υψηλής Ετοιμότητες του ΝΑΤΟ, η οποία διεξήχθη από 25 Μαΐου έως 02 Ιουνίου 2017 και αφορούσε στη μεταστάθμευση του 2ου Μηχανοκίνητου Τάγματος της 8ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας (188 μεταφορικά μέσα και 480 άτομα) από τη Ραιδεστό (Tekirdağ) στο Seferihisar της Σμύρνης έναντι της Χίου και της Σάμου. Υπόψη ότι, στην περιοχή αυτή οι Τούρκοι διεξάγουν τις αποβατικές ασκήσεις τους.

ε. Προβολή της υψηλής ισχύος κρούσης με την τελική δοκιμαστική βολή του πυραυλικού συστήματος ΚΑΑΝ (BORA) πριν την παράδοση του στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Την εν λόγω βολή που πραγματοποιήθηκε από την Sinop στα ανοικτά του Ευξείνου Πόντου σε απόσταση 280 χλμ. παρακολούθησε στις 11-05-2017 ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Fikri Işık σε ζωντανή σύνδεση από την Έκθεση Αμυντικής Βιομηχανίας IDEF-2017 στην Κωνσταντινούπολη.

Αναφορικά δε, με τις ναυτικές επιχειρήσεις παρατίθενται δύο παραδείγματα. Το πρώτο αφορά στη σύλληψη 51 παράνομων μεταναστών 21 μίλια δυτικά της Λέσβου και στη ρυμούλκηση του σκάφους που τους μετέφερε στην Τουρκία στις 22-02-2017, χωρίς να υπάρξει καμία αντίδραση από ελληνικής πλευράς. Και το δεύτερο αφορά στην Επιχείρηση «Πεσών Ναύτης ALPER AL» στις 02-06-2017, 120 μίλια νότια της επαρχίας Kalkan της Antalya κατά του εμπορικού πλοίου Commander Tide σημαίας Κονγκό, στο οποίο εντοπίσθηκαν 1.071 κιλά ναρκωτικών ουσιών. (σ.σ. Ο ναύτης της Διοίκησης Ασφαλείας Ακτών ALPER AL σκοτώθηκε στις 22-05-2016 από έκρηξη κατά τη διάρκεια ελέγχου σε σκάφος που έπλεε στη περιοχή του Hatay). Στην επιχείρηση συμμετείχαν:

α. Μια φρεγάτα, ένα ρυμουλκό πλοίο ανοικτών θαλασσών, ένα ελικόπτερο Sea Hawk και δύο ομάδες SAT (βατραχάνθρωποι επιθετικών αποστολών) της Διοίκησης Ναυτικών Δυνάμεων.

β. Δύο κορβέτες (TCSG Yaşam και TCSG Güven), δύο ελικόπτερα και μια ομάδα με ένα σκύλο της δίωξης ναρκωτικών της Διοίκησης Ασφαλείας Ακτών.

γ. Προσωπικό της Δίωξης Ναρκωτικών της Αστυνομίας. Ας σημειωθεί ακόμη ότι, το πλοίο Commander Tide ρυμουλκήθηκε στη ναυτική βάση Aksaz, ενώ το γεγονός ότι το 9μελές πλήρωμα του ήταν Τούρκοι δημιουργεί προβληματισμό για το ενδεχόμενο η επιχείρηση αυτή να ήταν «στημένη». (βλ. Χάρτες 2 και 3 αντίστοιχα).

Περαιτέρω, ας συνυπολογισθεί το ενδεχόμενο, οι επιχειρήσεις αυτές να ήταν σχεδιασμένες πριν από το 2014 και διεξήχθησαν από τους Τούρκους όταν δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις. Η εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνεται εμφανώς από τη σελίδα 233, του βιβλίου με τίτλο «ΑΠΟΡΡΗΤΟΣ ΦΑΚΕΛΛΟΣ ΤΟΥΡΚΙΑ-Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ, 2014, Χρ. Μηνάγιας», στην οποία είχε παρατεθεί ο Χάρτης 4 όπου καταγραφόταν οι περιοχές που οι Τούρκοι έχουν σχεδιάσει να πραγματοποιήσουν παρόμοιες επιχειρήσεις. Ειδικότερα, οι πρόσφατες επιχειρήσεις των Τούρκων (βλ. Χάρτες 2 και 3) πραγματοποιήθηκαν στις περιοχές Νο 2 και Νο 6 που φαίνονται στο Χάρτη 4 του παραπάνω βιβλίου. Ας ελπίσουμε ότι, δεν θα επιβεβαιωθεί άλλη φορά ο χάρτης που παρατίθεται στο βιβλίο του συντάκτη του παρόντος και ειδικά στις περιοχές Νο 5 και Νο 7.

Έκτον, σύμφωνα με δήλωση του Τούρκου υπουργού Ενέργειας Μπεράτ Αλμπαιράκ, οι δραστηριότητες ερευνών και γεωτρήσεων από τώρα και στο εξής θα ακολουθήσουν μια πιο επιθετική διαδικασία. Ειδικότερα:

α. Αμφισβητείται η κυπριακή ΑΟΖ.

β. Άρχισαν οι προετοιμασίες της επιτροπής διαγωνισμού για την αγορά εξέδρας ή πλοίου γεωτρήσεων και άρχισαν να λαμβάνονται οι πρώτες προσφορές.

γ. Η αγορά σχεδιάζεται να πραγματοποιηθεί εντός 2-3 μηνών.

δ. Εξετάζεται η περίπτωση ενοικίασης εξέδρας γεωτρήσεων, εφόσον δεν ευοδωθεί ο εν λόγω διαγωνισμός.

ε. Η πρώτη γεώτρηση θα πραγματοποιηθεί σε ένα χρόνο πιθανόν και ενωρίτερα, στο τέλος του 2017.

 Ήδη έχουν καθορισθεί 2-3 περιοχές στην Ανατολική Μεσόγειο ανοικτά της Antalya (βλ. Περιοχή Νο 7 του Χάρτη 4). Συνεπώς, τους επόμενους μήνες θα πρέπει να αναμένεται έντονη «επιθετική» δραστηριότητα πλοίων επιστημονικών ερευνών ανατολικά και νότια του Καστελόριζου.

Έβδομον, στις 23 Μαΐου 2017 άρχισε η δημιουργία σταθμού εδάφους για την πρόγνωση-πρόβλεψη σεισμών στις εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου Dokuz Eylül Üniversitesi της Σμύρνης. Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα πρόγραμμα το οποίο, αφενός θα καλύπτει τις περιοχές του Αιγαίου, της Ανατολικής Μεσογείου και της νοτιοανατολικής Τουρκίας, αφετέρου θα υλοποιηθεί από Τούρκο επιστήμονα γαλλικής καταγωγής που είναι αντιπρόεδρος στο Κέντρο Ερευνών GeoCosmo της NASA. Το πρόγραμμα αυτό, όταν θα τεθεί σε λειτουργία, θα δημοσιοποιεί χάρτες σεισμών, ενώ τα δεδομένα που θα χρησιμοποιούνται για την σχετική αναφορά πρόγνωσης-πρόβλεψης θα προέρχονται από ωκεανογραφικές, μετεωρολογικές και ατμοσφαιρικές έρευνες, οι οποίες θα διαβιβάζονται στη ΝΑSA. Επομένως, το επόμενο χρονικό διάστημα τουρκικά πλοία ωκεανογραφικών και σεισμολογικών ερευνών, πέραν των εθνικών αποστολών τους, θα επιχειρούν στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο με το κάλυμμα αποστολών προς όφελος της NASA.  

Αναφορικά με το ερώτημα σας για τη «βιομηχανία» NAVTEX από πλευράς Τουρκίας, ο Χάρτης 5 καταδεικνύει εμφανώς την πλήρη αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, ειδικά στο Κεντρικό και Βόρειο Αιγαίο, καθώς επίσης στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης και Κύπρου.

Συμπερασματικά, ο σχεδιασμός της Τουρκίας να ακολουθήσει μια πιο επιθετική διαδικασία στις δραστηριότητες ερευνών και γεωτρήσεων κρίνεται σκόπιμο να αξιολογηθεί με τη δέουσα προσοχή, λαμβάνοντας υπόψη το νέο δόγμα του Erdoğan «και στο πεδίο των επιχειρήσεων και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων» που σας προανέφερα.

Ερώτηση 4^η: Δέκα μήνες μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα και τους ανηλεείς διωγμούς Erdoğan κατά δικαίων και αδίκων πως διαμορφώνεται η κατάσταση τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (ΤΕΔ); Πιστεύετε ότι πέρα από τις προθέσεις διατηρούν την δυνατότητα για μια στρατιωτική ενέργεια εναντίον της χώρας μας έστω και περιορισμένη;

Απάντηση 4^η: Η απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 2016 προκάλεσε ένα σημαντικό πλήγμα στη σκληρή ισχύ (hard power) της χώρας, το οποίο εστιάζεται στην ιδεολογική δομή της αλυσίδας διοικήσεως των ΤΕΔ, στις ανάγκες τους σε μόνιμο-επαγγελματικό προσωπικό, καθώς επίσης στη βούληση και το δυναμισμό τους. Συγχρόνως όμως θα ήταν λάθος να μην επισημανθεί το γεγονός ότι, όλα αυτά αποκαθίστανται με σταδιακά αυξανόμενους ρυθμούς. Ειδικότερα:

α. Οι ατλαντιστές αξιωματικοί περιθωριοποιήθηκαν από την αλυσίδα διοικήσεως των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, η οποία συγκλίνει προς μια σύνθεση αποτελούμενη από ακραίους εθνικιστές και ευρασιατιστές.

β. Οι μαζικές αποστρατείες Τούρκων στρατιωτικών που συμμετείχαν άμεσα ή έμμεσα στο πραξικόπημα δεν αποτελούν ένα καινοφανές φαινόμενο της τελευταίας περιόδου. Απεναντίας, αυτό αποτελεί μια διαχρονική παθογένεια που έχει τις ρίζες της στο στρατιωτικό κατεστημένο. Επομένως, δεν αποκλείεται η περίπτωση δρομολόγησης των διαδικασιών που ακολουθήθηκαν στο παρελθόν και ένα μεγάλο μέρος αυτών που αποστρατεύθηκαν να επανέλθουν στην ενεργό υπηρεσία. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι, από τους 280 πιλότους κατηγορούμενους για εμπλοκή τους στο πραξικόπημα, οι 180 έχουν επιστρέψει στα καθήκοντα τους, ενώ συνεχίζεται η υλοποίηση του προγράμματος επιστροφής πιλότων που αποστρατεύθηκαν στο παρελθόν. Συγκεκριμένα, στις 18-05-2017 πραγματοποιήθηκε η τελετή απονομής των βαθμών σε 24 απόστρατους πιλότους που υπέβαλαν αίτηση επιστροφής στην ενεργό υπηρεσία. Μάλιστα η τουρκική Διοίκηση Αεροπορικών Δυνάμεων για την εν λόγω τελετή ανέφερε στην επίσημη ιστοσελίδας της ότι, «συνεχίζεται η επιστροφή των πρωτοπόρων στη φωλιά τους».

γ. Ως επί το πλείστον, η συγκρότηση, η διάταξη, ο επιχειρησιακός σχεδιασμός και τα εξοπλιστικά προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη δεν έχουν επηρεασθεί από το πραξικόπημα. Παρόλα αυτά, η αποκατάσταση του πλήγματος που αυτές υπέστησαν απαιτεί χρονικό διάστημα τουλάχιστον 2-3 χρόνια. Φυσικά, η εκτίμηση αυτή δεν αφορά στη δυνατότητα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων να πραγματοποιήσουν μια επιχείρηση σε περιορισμένο τόπο και χρόνο αλλά στη δυνατότητα τους να εφαρμόσουν, στο σύνολο του, το Δόγμα της Εθνικής Στρατιωτικής Στρατηγικής τους και συγκεκριμένα το δόγμα των 2,5 πολέμων (Ελλάδα, Συρία και ΡΚΚ). Συνεπώς, θα ήταν λάθος αν θεωρηθεί ότι ο τουρκικός επιχειρησιακός σχεδιασμός στο Θέατρο Επιχειρήσεων του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου έχει επηρεασθεί από το πραξικόπημα.

Εν τω μεταξύ, ένα άλλο ζήτημα που προκαλεί εύλογες απορίες είναι η φερόμενη ρητορική από αξιωματούχους και μη της ελληνικής πλευράς, η οποία, ως ένα εκκρεμές, την μια μέρα παρουσιάζει τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις ως διαλυμένες και την επομένη προβάλλεται μια υπέρμετρη κινδυνολογία για θερμό επεισόδιο, κατάληψη νησιών, νησίδων, βραχονησίδων κ.λπ. Για το λόγο αυτό κρίνεται σκόπιμο να γίνει η ακόλουθη επισήμανση. Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, ο Διοικητής της ΜΙΤ είχε επιδώσει σε κάθε μέλος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας ένα φάκελο που περιείχε τις δεκάδες καταγγελίες που είχαν περιέλθει στη ΜΙΤ τους τελευταίους μήνες για το ενδεχόμενο πραξικοπήματος. Φυσικά στο τέλος, αυτές αποδείχθηκαν ανακριβείς και είχαν ως συνέπεια την απώλεια πολύτιμου χρόνου από τις τουρκικές υπηρεσίες πληροφοριών και ασφαλείας προκειμένου να αντιδράσουν έγκαιρα. Προφανώς, οι προγενέστερες καταγγελίες για πραξικόπημα πιθανόν να ήταν καθοδηγούμενες από τους στασιαστές, εφαρμόζοντας μια παραλλαγή του μύθου του Αισώπου για τον ψεύτη βοσκό, αναφορικά με τον λύκο και τα πρόβατα. Επειδή λοιπόν, οι στασιαστές Τούρκοι αξιωματικοί γαλουχήθηκαν με την ίδια σκέψη και την ίδια στρατιωτική αντίληψη που γαλουχήθηκε η παρούσα στρατιωτική ηγεσία της Τουρκίας, καλό θα ήταν η απειλή μας εξ ανατολών να αξιολογείται με τεχνοκρατικά κριτήρια βάσει των Φάσεων του Κύκλου Πληροφοριών (Διεύθυνση-Συλλογή-Επεξεργασία-Εκμετάλλευση) και όχι με το συναίσθημα και ατεκμηρίωτες αναλύσεις.

Και το σημαντικότερο. Δεν θα πρέπει να επικεντρωνόμαστε μόνο στην στρατιωτική ισχύ, αλλά στον τρόπο που η Τουρκία εργαλειοποιεί το σύνολο των στοιχείων εθνικής ισχύος της, όπως η πολιτική ισχύς, η οικονομική ισχύς, η δημογραφική ισχύς, η γεωγραφική ισχύς, η επιστημονική και τεχνολογική ισχύς, καθώς επίσης η ψυχοκοινωνική και πολιτιστική ισχύς. Ενδεικτικά σας παραθέτω τα ακόλουθο παράδειγμα. Η τουρκική κυβέρνηση βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τη Σομαλία προκειμένου να παραχωρηθούν στην Τουρκία τα αποκλειστικά δικαιώματα αλιείας στις σομαλικές ακτές για 18 έτη. Σύμφωνα με κλειστές πηγές, η σομαλική κυβέρνηση έχει αποδεχθεί την τουρκική πρόταση στις βασικές αρχές της, ωστόσο υπολείπονται ορισμένες λεπτομέρειες. Πως όμως η Άγκυρα έφθασε στο σημείο να διαπραγματεύεται ένα τόσο σοβαρό θέμα σε μια περιοχή ιδιάζουσας παγκόσμιας σημασίας, όπου θα έχει μόνιμη ναυτική παρουσία με αλιευτικά, εμπορικά και πολεμικά πλοία; Μετά το 2011, η Τουρκία, σε συνδυασμό με την ανθρωπιστική βοήθεια που αποστέλλει στη Σομαλία, έχει αναλάβει την ανασυγκρότηση των σομαλικών ενόπλων δυνάμεων και της αστυνομίας, εκπαιδεύοντας Σομαλούς στρατιωτικούς και αστυνομικούς, αρχικά στην Τουρκία και στη συνέχεια σε στρατιωτικές σχολές που άρχισε να ιδρύει στη Σομαλία. Ας σημειωθεί ακόμη ότι ενόψει του Ραμαζανιού, στις 02-06-2017 αναχώρησε από την πόλη Mersin της Τουρκίας ένα εμπορικό πλοίο με προορισμό τη Σομαλία, μεταφέροντας ανθρωπιστική βοήθεια με 15 τόνους τρόφιμα, συνοδευόμενο από τη φρεγάτα TCG Giresun. Υπόψη ότι πρόκειται για τη 12^η αποστολή μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας στη Σομαλία.

Ερώτηση 5^η: Πως βλέπει το τουρκικό πολιτικό κατεστημένο αλλά και η τουρκική κοινή γνώμη την Δύση;

Απάντηση 5^η: Η απάντηση στο ερώτημα σας αποτυπώνεται πλήρως στα συμπεράσματα της ετήσιας έρευνας για το έτος 2016 που πραγματοποίησε το πανεπιστήμιο Kadir Has Üniversitesi της Κωνσταντινούπολης το χρονικό διάστημα από 07 έως 16-12-2016 στις πρωτεύουσες 26 νομών. Ειδικότερα, σε ό,τι έχει να κάνει με την εξωτερική πολιτική, η αντίληψη της τουρκικής κοινωνίας έχει ως ακολούθως: 

α. Περιορίσθηκε στο 37,5% η αντίληψη περί κινδύνου διαμελισμού της Τουρκίας. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2015 ήταν 54,2%. Τούτο προφανώς οφείλεται στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Φορέων Ασφαλείας της χώρας κατά του ΡΚΚ, το οποίο υπέστη σημαντικότατα πλήγματα σε ό,τι έχει να κάνει με τις επιχειρησιακές δυνατότητες του, όπως απώλειες σε προσωπικό, καταστροφή πολεμικών αποθεμάτων και αποκοπή παράνομων ή μη χρηματοδοτήσεων. Συγχρόνως όμως, θα ήταν λάθος να μην συνυπολογισθούν και οι τουρκικές απώλειες, οι οποίες φαίνεται να μην επηρεάζουν τη θέληση για συνέχιση των επιχειρήσεων και ολοκλήρωση των επιδιωκόμενων στόχων. 

β. Μόνο το 45,7% στηρίζει την υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

γ. Το 58% θεωρεί ότι η χώρα θα πρέπει να συνεχίσει να είναι μέλος του ΝΑΤΟ. 

δ. Το 88,7% δεν θεωρεί τις Ηνωμένες Πολιτείες ως σύμμαχο/φίλο. 

ε. Οι χώρες που αποτελούν απειλή για την Τουρκία ταξινομούνται ως εξής: Ισραήλ 73,3%, Ηνωμένες Πολιτείες 60,4%, Συρία 59,3%, Ιράκ 58,3%, Αρμενία 56,8%, Ιράν 55,3%, Ρωσία 42,8% και Ελλάδα 42,8%. Επισημαίνεται ότι το αντίστοιχο ποσοστό για την Ελλάδα το 2015 ήταν 26,3%. 

στ. Αναφορικά με το θέμα της συνεργασίας με άλλες χώρες, παρατηρείται ένας ευρασιατικός προσανατολισμός σε ποσοστό 52,4%, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχονται σε 5,7% και 8,8% αντίστοιχα. Επίσης, οι εξελίξεις των τελευταίων ετών στη Μέση Ανατολή έπληξαν τον αλαζονικό μεγαλοϊδεατισμό που προέβαλε το δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου με αποτέλεσμα η τουρκική κοινωνία να αρχίζει πλέον να αναθεωρεί τις απόψεις της αναφορικά με την ιδέα της ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής. Ειδικότερα, ενώ το 2013 οι Τούρκοι υποστήριζαν με ποσοστό 49,4% την ιδέα της ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής, το 2016 το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 20,3%. Ακολούθως παρατίθενται αναλυτικοί πίνακες της εν λόγω έρευνας.

 

Ερώτηση 6^η: Πως θα θέλατε να κλείσετε την παρούσα συνέντευξη;

Απάντηση 6^η: Στις 14-05-2017, δύο ημέρες πριν την συνάντηση του Tayyip Erdoğan με τον Αμερικανό πρόεδρο Donald Trump, σε άρθρο της τουρκικής εφημερίδας Sabah είχε αναγραφεί το εξής: «Το πρώτο αμερικανικό πλοίο που ήρθε στην Τουρκία το 1800, το υποδεχθήκαμε στέλνοντας σε αυτό ένα αρνί και λουλούδια. Το αρνί περνάει το μήνυμα και συμβολίζει την ειρήνη, ενώ τα λουλούδια συμβολίζουν το Hoşgeldiniz (καλώς ήλθατε). Στο Hoşgeldiniz δεν πήραμε απάντηση, ενώ την ειρήνη ακόμη την ψάχνουμε.». Πρόκειται για ένα κείμενο πολύ ευρηματικό που συνδυάζει την γεωπολιτική με την ιστορία. Όμως, σε ό,τι έχει να κάνει με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ας κλείσουμε τη συνέντευξη με μια παρατήρηση: «Οι Τούρκοι μας έδωσαν πολλές φορές λουλούδια. Να δούμε πότε θα μας δώσουν και το αρνί.».

Πηγή Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση