Βερολίνο – Λονδίνο – Παρίσι σχεδιάζουν τη Νέα Ευρώπη

Με διαφορετική ατζέντα και συγκρουόμενα συμφέροντα οι τρεις δυνάμεις

Του Σωτήρη Σιδέρη

Τη στιγμή που η Ελλάδα προσπαθεί, εν μέσω δραματικών συνθηκών, πιέσεων και εκβιασμών, να διασώσει ό,τι έχει απομείνει από τη λαίλαπα των Μνημονίων, Γερμανία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ συνεργάζονται για τη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, που θα αλλάξει ριζικά την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη, άρα και τη θέση της χώρας μας στο οικοδόμημα. Μάλιστα, δεν πρόκειται για κάτι μακρινό και ασαφές, καθώς η σχετική διαπραγμάτευση έχει ήδη αρχίσει. Υπ’ αυτό το πρίσμα και με δεδομένο ότι στις σημερινές διαπραγματεύσεις της Αθήνας με τους εταίρους δεν λαμβάνονται υπόψη τα δεδομένα που θα διαμορφωθούν άμεσα, σε λίγους μήνες όσα είναι σήμερα στο τραπέζι για τους μεν κεντροευρωπαίους θα είναι εντελώς παρωχημένα, για τη δε Ελλάδα δεν θα αποτελούν παρά μία αφόρητη κατάσταση, από την οποία δύσκολα θα ξεφύγει και στο μέλλον.

Οι διαπραγματεύσεις ήδη διεξάγονται σε επίπεδο πρωθυπουργικών γραφείων σε ό,τι αφορά στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, αλλά μεταξύ Γαλλίας, Γερμανίας και Μεγάλης Βρετανίας η συζήτηση γίνεται σε πολλά επίπεδα και είναι, μάλιστα, σε προχωρημένο στάδιο.
Το Λονδίνο, καλά προετοιμασμένο και με πλήρες σχέδιο, ζητά την αλλαγή των ιδρυτικών(!) Συνθηκών της Ε.Ε., επιδιώκει, δηλαδή, να προσαρμόσει την ευρωπαϊκή πολιτική στις δικές του εθνικές ανάγκες, κάτι που κάνει εδώ και χρόνια, ενώ είναι αδιανόητο για οποιοδήποτε άλλο κράτος – μέλος.

Το δημοψήφισμα, στο πλαίσιο του οποίου θα κληθεί να αποφασίσει ο βρετανικός λαός για την παραμονή ή μη στην Ευρωπαϊκή Ένωση –έχει προγραμματιστεί για το 2017-, είναι το όχημα με το οποίο ταξιδεύει ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον, προκειμένου να αλλάξει τα δεδομένα για την Ε.Ε. και τη χώρα του. Όμως, το μεγάλο παιχνίδι εξελίσσεται ακριβώς με αφετηρία το βρετανικό δημοψήφισμα για να δρομολογηθούν οι μεγάλες ανατροπές στην Ε.Ε., καθώς συμμετέχουν η Γερμανία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ (σε συμβουλευτικό ρόλο) συνεργαζόμενες στενά. Οι αλλαγές όμως δεν γίνονται σε μία νύχτα, καθώς σε όλες τις περιπτώσεις οι αλλαγές Συνθηκών χρειάστηκαν τουλάχιστον ένα – δύο χρόνια διαπραγματεύσεων.

Γερμανική και Γαλλική ηγεμονία

Η Γερμανία και η Γαλλία, όπως αναφέρουν άριστα ενημερωμένες πηγές, χρησιμοποιούν την πολιτική Κάμερον για να προωθήσουν τις δικές τους αλλαγές στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Με απλά λόγια, Βερολίνο και Παρίσι, με τη στήριξη των ΗΠΑ, δρομολογούν νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική με στρατηγικό στόχο να ηγηθούν θεσμικά πλέον της Ευρώπης και παράλληλα να θέσουν σε θεσμική και πολύχρονη ομηρία τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, όπως και τις Βαλτικές χώρες αλλά και αυτές της Νοτιο-ανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου.

Σημειώνεται ότι ο τρόπος διαχείρισης της ελληνικής κρίσης και κυρίως οι διαπραγματεύσεις που έχουν εξελιχθεί σε τριμερείς μεταξύ Ελλάδας, Γερμανίας και Γαλλίας, παρασκηνιακά έχουν προκαλέσει πολλές αντιδράσεις από άλλες χώρες που –ορθώς- θεωρούν ότι παραγκωνίζονται από την κεντρική πολιτική σκηνή της Ε.Ε. Διακριτικές διαμαρτυρίες γίνονται και προς την ελληνική κυβέρνηση, αλλά πλέον είναι αργά, π.χ. για την Ιταλία και άλλες χώρες. Η Αθήνα σχεδόν παρακαλούσε επί χρόνια να βρει συμμάχους, αλλά Μαδρίτη, Ρώμη, Δουβλίνο, Λισαβόνα και άλλοι έδειχναν το Βερολίνο. Αυτό έκανε και ο Αλέξης Τσίπρας. Πήγε στο Βερολίνο. Τώρα όλοι αντιλαμβάνονται το λάθος τους, αλλά είναι αργά. Το κατά πόσο ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε λάθος που εμπιστεύτηκε την κυρία Μέρκελ, θα φανεί από την κατάληξη των διαπραγματεύσεων.

Με βάση πληροφορίες, αλλά και μισόλογα που γίνονται γνωστά για τις συζητήσεις με στόχο τη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, οι αλλαγές που θα συντελεστούν θα δημιουργήσουν ένα νέο, πολύ πιο σκληρό πυρήνα με επικεφαλής τη Γερμανία και σε δεύτερο ρόλο τη Γαλλία αλλά και ορισμένες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και της Σκανδιναβίας.

Τα όργανα ελέγχου των κρατών

Ένα από τα πρώτα στοιχεία ελέγχου των οικονομιών είναι το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, που αποτελεί μνημονιακό νόμο στην Ελλάδα και ήδη εφαρμόζεται ως οικονομικός θεσμός σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στόχος είναι η λειτουργία του να γίνει ενιαία, να αναβαθμιστεί θεσμικά, να αποτελέσει μέρος της αλλαγής των Συνθηκών και να αποκτήσει ιδιαίτερα ισχυρά χαρακτηριστικά επιβολής της δημοσιονομικής πολιτικής.

Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο θεωρείται Ανεξάρτητη Αρχή και στην Ελλάδα θα ενταχθεί στο Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, που επίσης λειτουργεί ως Ανεξάρτητη Αρχή, και θα συνδεθεί με το ΚΕΠΕ, το οποίο θα παρέχει την επιστημονική υποστήριξη και θα χαράσσει ουσιαστικά τη δημοσιονομική πολιτική με στόχο να υπάρχουν ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί.
Σύμφωνα με τις συζητήσεις που γίνονται, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο θα αποκτήσει χαρακτηριστικά υπερδομής που θα αναφέρεται στο υπό συζήτηση υπερ-υπουργείο Οικονομικών που δρομολογούν Γαλλία και Γερμανία. Θα ελέγχει τις δαπάνες του κράτους και θα έχει λόγο στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής, η οποία θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις κεντρικές πολιτικές οδηγίες. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η δημιουργία του υπερ-υπουργείου Οικονομικών δεν απαιτεί αλλαγές στις Συνθήκες και επικαλούνται, μάλιστα, το παράδειγμα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), ενός φορέα που συστάθηκε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας για να εφαρμόζει την εξωτερική πολιτική της ΕΕ. Και υ ΕΥΕΔ αναμένεται να αναβαθμιστεί θεσμικά, οπότε και η εξωτερική πολιτική θα ασκείται με βάση κεντρικές πολιτικές κατευθύνσεις.

Η ΕΥΕΔ τίθεται υπό την εξουσία του ύπατου εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας. Έργο της, η χάραξη και άσκηση της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ). Σημειώνεται ότι στην ΕΥΕΔ είναι τοποθετημένοι και εργάζονται δεκάδες διπλωμάτες από όλα τα κράτη – μέλη της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Αυτό προφανώς, αν τελικά προωθηθεί, συνιστά κίνδυνο για την Ελλάδα, που έχει τεράστια διπλωματικά μέτωπα ανοιχτά, ενώ οι σχέσεις της με την Τουρκία θα περάσουν στη διαχείριση του κεντρικού ευρωπαϊκού πυρήνα. Οι θιασώτες της ενοποίησης της Ε.Ε. οπωσδήποτε θα υποστηρίξουν ότι θα είναι θετικό για τη χώρα μας να υπάρχει μία και ενιαία εξωτερική πολιτική, γιατί έτσι θα υπάρχει κι ένα δίχτυ ασφαλείας. Πρόκειται για παραμύθι, γιατί οι σχέσεις της μελλοντικής Ε.Ε. με την Τουρκία θα περάσουν σε άλλη φάση, κυρίως οικονομική και γεωπολιτική και η πίεση προς την Ελλάδα θα είναι και θεσμική, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα εθνικά μας συμφέροντα. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η Ελλάδα οφείλει αυτή τη φορά να μελετήσει και να συζητήσει τα θέματα αυτά πριν εγκλωβιστεί σε αποφάσεις, από τις οποίες δύσκολα θα μπορεί να απαλλαγεί, όπως έγινε και με την ένταξή της στην Ευρωζώνη.

«Όπλο» η διαχείριση των χρεών

Η συζήτηση που γίνεται για το χρέος της Ελλάδας είναι παράλληλα μία συζήτηση που γίνεται στο παρασκήνιο και για τα χρέη των κρατών στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική. Η Γερμανία υποστηρίζει και θα επιβάλει σίγουρα στις άλλες χώρες να υιοθετηθεί η θέση ότι τα παλιά χρέη, όπως της χώρας μας, ισχύουν στο ακέραιο και θα πρέπει να αποπληρωθούν. Η νέα οικονομική αρχιτεκτονική θα μπορεί να επιλύει προβλήματα χρέους συλλογικά, αλλά μόνο για χρέη που θα δημιουργούνται από τις αλλαγές και μετά.

Αυτό σημαίνει ότι η προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης να συμφωνήσει σε αναδιάρθρωση χρέους έχει νόημα να επιτευχθεί τώρα και όχι αργότερα. Γιατί αν το συμφωνήσει τώρα θα μπορεί να πετύχει μία μικρή έστω ρύθμιση, όσο όμως περνά ο καιρός και θα κυριαρχούν οι διαπραγματεύσεις για τη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, θα είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί λύση.

Σε κάθε περίπτωση, το πιο σημαντικό είναι ποια θα είναι η επιλογή της Ελλάδας ως προς τη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική. Θα διαπραγματευτεί, και, αν ναι, πως για τη θέση της στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα; Ποιοι είναι οι στόχοι της, ποιο το σχέδιο, ποιες οι θέσεις της;
Σε λίγους μήνες οι συζητήσεις θα ενταθούν, πιθανότατα, μάλιστα, θα οξυνθούν, καθώς Γερμανία, Γαλλία και ΗΠΑ θα επιβάλουν τα δικά τους σχέδια. Πολλοί παράγοντες και κυβερνήσεις θα επιδιώξουν να κρατήσουν τη σχετική συζήτηση όσο πιο χαμηλά γίνεται προκειμένου το σημερινό κυρίαρχο ευρωπαϊκό σύστημα να επιβληθεί θεσμικά, χωρίς εντάσεις και φασαρίες.

Ας μην κάνει η Ελλάδα, για μία ακόμη φορά, το ίδιο λάθος και ας συζητήσει το μέλλον της με σχέδιο, με απόψεις και προτάσεις στο κοινοβούλιο και έξω από αυτό με την κοινωνία και τους επαΐοντες. Άλλη ευκαιρία ανάκαμψης και επιστροφής της χώρας μας στη διεθνή σκηνή με αξιοπρέπεια και σεβασμό δεν θα υπάρξει ξανά για πολλά χρόνια.

Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 294


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση